Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Абдуллаев Д.Ш., Коргонбекова Н.Т.
  2. Абдуллаев Д.Ш., Коргонбекова Н.Т.
  3. D.Sh. Abdullaev, N.T. Korgonbekova
Макаланын аты
  1. ИЗУЧЕНИЕ ТОПОНИМОВ ЧАТКАЛА
  2. ЧАТКАЛ ТОПОНИМДЕРИНИН ИЗИЛДЕНИШИ
  3. THE LEARNING OF CHATKAL TOPONYMS
Аннотация
  1. В статье отмечается, что в истории социально-экономического и культурного развития юга Кыргызстана Чаткальский административный район Джалал-Абадской области Кыргызстана на протяжении веков претерпевал изменения не только культурно, но и лингвистически. Археологические находки в Аксыйском и Чаткальском районах в советское время предоставили новые открытия в чаткальской топонимии, географической и ареальной истории. Сложно сказать, что изучение кыргызской топонимии велось учеными до второй половины прошлого века, и лишь несколько лет спустя изучение кыргызской топонимии активизировалось. Работы С.У. Омурзакова, Б.О. Орузбаева, Ж. Мукамбаева, У.Асаналиева, К. Матикеева, С. Байгутиева и.др. посвящены происхождению некоторых географических названий. В работы (диссертации) Д. Исаева и Н.П. Бутенко Кыргызгидронимия более подробно отражено решение некоторых важных вопросов, относящихся к изучению топонимов современной Чаткальской долины.
  2. Макалада тарыхый жактан Түштүк Кыргызстандын социалдык-экономикалык жана маданий өнүгүү тарыхында Кыргызстандын азыркы Жалал-Абад обулусуна караштуу Чаткал административдик аймагы кылымдар чегинде маданий жактан гана өзүнүн абалын өзгөртүү менен чектелбестен, тилдик планда да көп өзгөрүүлөргө дуушар болгондугу, Чаткал аймагы биздин эрага чейинки II кылымдарда эле адам баласы тарабынан өздөштүрүлө баштагандыгы, Совет доорунда Аксы, Чаткал райондорундагы археологиялык табылгалар Чаткал топонимиясына, географиялык жана ареалдык тарыхына жаны табылгаларды бергендиги,ошондой эле Чаткал чөлкөмү, анын ичинде азыркы Чаткал тоо кыркасынын чектери кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн ордосу жана Улуу Жибек Жолунун маанилүү факты-материалдарга бай тармагы болуп саналгандыгы, өткөн кылымдын экинчи жарымына чейинки аралыкта кыргыз топонимикасын изилдөө иши окумуштуулар тарабынан колго алынган деп айтуу кыйынчылык туудурары, анткени 60-жылдардан кийин гана кыргыз топонимикасын үйрөнүү бир аз жанданганы, айрым географиялык аттардын чыгышына арналган С.У. Омурзаковдун, Б.О. Орузбаеванын, Ж. Мукамбаевдин, Ү. Асаналиевдин, К. Матикеевдин, С.Байгутиевдин жана башкалардын макалалары жарык көргөндүгү, Кыргыз гидронимиясы Н.П. Бутенконун жана Д.Исаевдин эмгектеринде (диссертациялык) толугураак чагылдырып, кээ бир олуттуу маселелери жөнгө салынышы, азыркы Чаткал өрөөнүндөгү топонимдердин аталышы жана изилдениши тууралуу маселелер каралат.
  3. The article notes that in the history of the socio-economic and cultural development of the south of Kyrgyzstan, the Chatkal administrative region of the Jalal-Abad region of Kyrgyzstan has undergone changes not only culturally, but also linguistically over the centuries. Archaeological finds in the Aksy and Chatkal regions during the Soviet era provided new discoveries in Chatkal toponymy, geographical and areal history. It is difficult to say that the study of Kyrgyz toponymy was carried out by scientists until the second half of the last century, and only a few years later the study of Kyrgyz toponymy became more active. The works of S.U.Omurzakova, B.O. Oruzbaeva, J.Mukambaeva, U.Asanalieva, K.Matikeeva, S. Baigutieva and others are devoted to the origin of some geographical names. In the dissertation of D. Isaev and N.P. Butenko Kyrgyz hydronymy more detail reflects the solution of some important issues related to the study of toponyms of the modern Chatkal valley.
Негизги сөздөр
  1. топоним, топонимия, ономастика, гидроним, урбоним, хороним, языковой слой, языковая лексика, топонимическая семантика, языковое пространство.
  2. топоним, топонимия, ономастика, гидроним, урбоним, хороним, тилдик катмар, тилдик лексика, топонимикалык семантика, тилдик ареал,
  3. toponym, toponymy, onomastics, hydronym, urbonym, buronym, linguistic layer, linguistic vocabulary, toponymic semantics, linguistic space.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Абдуллаев Давлатбек Шапапович, Ошский технологический университет, г.Ош, Кыргызская Республика, преподаватель. Коргонбекова Назира Төрөбайевна, Ошский технологический университет, г.Ош, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
  2. Абдуллаев Давлатбек Шапапович, Ош технологиялык университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу. Коргонбекова Назира Төрөбайевна, Ош технологиялык университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу.
  3. Davlatbek Abdullaev, Osh Technological University, Osh, Kyrgyz Republic, lecturer. Mazira Korgonbekova, Osh State Law Institute, Osh, Kyrgyz Republic, senior lecturer.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Абдуллаев Д.Ш., Коргонбекова Н.Т. ИЗУЧЕНИЕ ТОПОНИМОВ ЧАТКАЛА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 6. C. 240-243