|
|
-
Абдуллаев Д.Ш., Жумабаева Г.С.
-
Абдуллаев Д.Ш., Жумабаева Г.С.
-
D.Sh. Abdullaev, G.S. Zhumabaeva
-
РАЗВИТИЕ ТОПОНИМИИ ЧАТКАЛА В ИСТОРИЧЕСКОМ ПЛАНЕ
-
ЧАТКАЛ ТОПОНИМИЯСЫНЫН ТАРЫХЫЙ ПЛАНДАГЫ ӨНҮГҮҮСҮ
-
THE DEVELOPMENT OF CHATKALA TOPONYMY IN HISTORICAL TERMS
-
В статье отмечается, что Чаткальский район имеет
географические и языковые особенности, где каждый топоним, как языковой элемент, является результатом исторического развития. Эти особенности неизбежно отражаются в
топонимах, топонимии Чаткальского района, формировании
племен и кыргызского народа в целом. Развитие языковых топонимов являются не только неотъемлемой составляющей в
объединении отрезков Великого шелкового пути, но и основой
для реконструкции схемы исторически важных объектов, не
оставляющих следов сегодня. Не только план земельных и
водных объектов, но и восстановление их фонетической и семантической структуры. Важно не только для изучения истории языка тюркских племен, но и для изучения истории человечества; не только определяет карту части, но и наглядно показывает принципы социально-экономического развития человеческого общества. Строительство Великого шелкового пути будет иметь научное содержание не только как необходимость для торговли в обществе, но и как языковое условие, потому что такие топонимы, как Караван, Кербен-Сарай, Сарай, Оттук, Бекет, можно найти в карте мира.
-
Макалада Чаткал району географиялык, тилдик жактан
да өзгөчөлүктөргө ээ жана ар бир топоним тилдик элемент
катарында тарыхый өнүгүү процессинин жыйынтыгы экендиги, бул өзгөчөлүктөр сөзсүз жер-суу аттарында да чагылдырылгандыгы, Чаткал районунун топонимиясы Чаткал районунда жашаган уруулардын жана жалпы эле кыргыздардын эл
катары калыптанышы, тилинин өнүгүшү менен тыгыз байланышта экендиги, Улуу Жибек Жолунун сегменттерин бириктирүүдө топонимдер ажырагыс компонент катары гана кызмат кылып тим болбостон, азыркы күндө изи калбаган тарыхый маанилүү объектилердин схемасын кайрадан калыбына
келтирүүдө негиз катарында кызмат кылуусу, Жер-суу объектилеринин планы гана эмес, алардын фонетикалык жана семантикалык курамын калыбына келтирүү бир гана түрк урууларынын тилин тарыхын үйрөнүү менен чектелбестен, жалпы
адамзаттын тарыхын үйрөнүүдө олуттуу мааниге ээ экендиги,анткени жер шарынын тарыхында Улуу жибек Жолу деген
ат менен белгилүү болгон доор биздин планетабыздын бир бөлүгүнүн картасын гана аныктабастан, адамзат коомунун бир
социалдык-экономикалык өнүгүү жоболорун да так көрсөткөндүгү, Улуу Жибек Жолунун курулушу коомдогу соода-сатыка болгон зарылдык гана эмес, лингвистикалык да шарт экендиги менен да илимий мазмунга ээ болору, Анткени Карван,
Кербен-Сарай, Сарай, Оттук, Бекет сыяктуу топонимдерди
дүйнөнүн картасынан арбын жолуктурууга болору, Чаткал
өрөөнүндөгү топонимдердин аталышы, тарыхый жактан калыптанышы, өнүгүүсү жана изилдениши тууралуу маселелер
каралат.
-
The article notes that the Chatkal region has geographical
and linguistic features, where each toponym, as a linguistic element,
is the result of historical development. These features are inevitably
reflected in place names, place names of the Chatkal region, the formation of tribes and the Kyrgyz people as a whole. The development
of linguistic toponyms is not only an integral component in uniting
the sections of the Great Silk Road, but also the basis for reconstructing the scheme of historically important objects that do not leave
traces today. Not only the plan of land and water bodies, but also
the restoration of their phonetic and semantic structure. It is important not only for studying the history of the language of the Turkic
tribes, but also for studying the history of mankind; not only defines
the map of the part, but also clearly shows the principles of socioeconomic development of human society. The construction of the
Great Silk Road will have scientific content not only as a necessity
for trade in society, but also as a linguistic condition, because place
names such as Caravan, Kerben-Saray, Saray, Ottuk, Beket can be
found in the world map.
-
топоним, топонимия, урбаноним, гороним, языковой слой, лингвистический диапазон.
-
топоним, топонимия, урбоним, хороним, тилдик катмар, тилдик лексика, топонимикалык семантика, тилдик ареал.
-
toponym, toponymy, urbanonym, horonym, linguistic layer, linguistic vocabulary, toponymic semantics, toponomastics, linguistic range.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Абдуллаев Давлатбек Шапапович, Ошский
технологический университет, г.Ош, Кыргызская
Республика, преподаватель.
Жумабаева Гулдана Садырбековна, Ошский технологический университет, г.Ош, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
-
Абдуллаев Давлатбек Шапапович, Ош технологиялык университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу.
Жумабаева Гулдана Садырбековна, Ош технологиялык университети, Ош шаары, Кыргыз
Республикасы, окутуучу.
-
Davlatbek Abdullaev, Osh Technological University,
Osh, Kyrgyz Republic, lecturer.
Guldana Zhumabaeva, Osh State Law Institute, Osh,
Kyrgyz Republic, senior lecturer.
DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
Абдуллаев Д.Ш., Жумабаева Г.С. РАЗВИТИЕ ТОПОНИМИИ ЧАТКАЛА В ИСТОРИЧЕСКОМ ПЛАНЕ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 6. C. 236-239
|
