|
|
-
Абылмейизова Б.У., Кенжебаева Н.В.
-
Абылмейизова Б.У., Кенжебаева Н.В.
-
B.U. Abylmeyizova, N.V. Kenzhebaeva
-
ОЦЕНКА ЭКОЛОГИЧЕСКОГО СОСТОЯНИЯ ГОРНЫХ ЭКОСИСТЕМ БАССЕЙНА РЕКИ ШАМСИ ХРЕБТА КЫРГЫЗСКОГО АЛА-ТОО
-
КЫРГЫЗ АЛА-ТОО КЫРКАСЫНДАГЫ ШАМШЫ ДАРЫЯСЫНЫН ЧӨЛКӨМΥНДӨГΥ ТОО ЭКОСИСТЕМАЛАРДЫН АБАЛЫН БААЛОО
-
SSESSMENT OF THE ECOLOGICAL STATE OF MOUNTAIN ECOSYSTEMS OF THE SHAMSI RIVER BASIN OF KYRGYZ ALA-TOO RANGE
-
В статье приводятся результаты исследований, проведённых в рамках раздела бюджетного проекта Института
водных проблем и гидроэнергетики Национальной Академии
наук Кыргызской Республики «Эколого-географические аспекты устойчивого развития горных экосистем Северного ТяньШаня». Для изучения и оценки экологического состояния бассейна р.Шамси (восточная часть хребта Киргизского Ала-Тоо)
дано краткое описание основных растительных сообществ на
учетных площадках. В бассейне р.Шамси было выделено несколько экосистем (степи и лугостепи, степные кустарники,
пойменные леса (белолесье), арчовый стланник, еловые леса).
Отмечены растения-индикаторы антропогенной нарушенности экосистемы и характерные растения экосистемы. Исследования показали, увеличение популяций непоедаемых сорных
колючих растений, постепенную смену многолетних растений
на эфемеровые сообщества из однолетников. Общее текущее
состояние растительного покрова исследуемой территории
характеризуется как чрезмерно угнетенное из-за антропогенного влияния, перевыпаса, что является прямой причиной деградации экосистем.
Ключевые слова:
-
Макалада Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер
Академиясынын Суу кɵйгɵйлɵрү жана гидроэнергетика институтунун “Түндүк Тянь-Шандагы тоолуу экосистемаларынын
туруктуу өнүктүрүүсүнүн экологиялык-географиялык аспектилери” бюджеттик долбоордун бөлүмүнүн алкагында жүргүзүлгөн изилдөөлөрдүн натыйжалары келтирилген. Шамши
дарыясынын чɵлкɵмүнүн (Кыргыз Ала-Тоо кыркасынын чыгыш
бөлүгү) экологиялык абалын изилдөө жана баалоо учун изилдөө
жүргүзүлүп жаткан жерлерде өсүмдүктөрдүн негизги жамааттарынын кыскача сүрөттөмөсү келтирилген. Шамшы
дарыясынын чɵлкɵмүндɵ бир нече экосистемалар (өсүмдүктөр
жамааттарынын түрлөрү) аныкталды: талаа жана шалбаалуу талаалар, талаа бадалдары, суу жээгиндеги токойлор (ак
токой), жайылма арча токойлору, карагай токойлору, ошондой эле экосистеманын антропогендик бузулушунун индикатордук өсүмдүктөрү жана экосистеманын мүнөздүү өсүмдүктөрү. Изилдөөлөр көрсөткөндөй, мал жебеген отоо чөптөрдөн турган тикендүү өсүмдүктөрдүн популяциясы көбөйүп,
көп жылдык өсүмдүктөр акырындык менен бир жылдык эфемердик жамааттарга айланган. Изилдөө жүргүзүлүп жаткан
аймактын өсүмдүктөрдүн учурдагы жалпы абалы антропогендик таасирдин кесепетинен ашыкча депрессиялык мүнөздө,
экологиялык тутумдун деградациялануусунун түздөн-түз
себеби болгон малдын жайылып кетиши.
Негизги сɵздɵр:
-
Article presents the research results within of the section of
Institute's budget project «Ecological and geographical aspects of
sustainable development of mountain ecosystems of the Northern
Tien-Shan». Brief description of main plant communities on the
plots is given for study and assessment of the ecological state of
Shamsi river basin (eastern part of the Kyrgyz Ala-Too range).
Several ecosystems (steppes, meadows and steppes, steppe shrubs,
floodplain forest, juniper forest, spruce forest) were revealed in the
Shamsi river basin. Indicator plants of anthropogenic disturbance
of the ecosystem and characteristic plants of the ecosystem are marked. Research have shown an increasing of unpalatable ruderal spiny plant species, gradually change of perennial herbaceous plants
on ephemeral communities of annuals. General current state of
vegetation cover of the researched area are deteriorated by anthropogenic impact, overgrazing. It is a direct cause of ecosystem degradation.
-
экосистема, экологическая оценка, бассейн реки, растительные сообщества, растения-индикаторы, выпас скота, деградация экосистем.
-
экосистема, экологиялык баалоо, ɵсүмдүк жамааты, дарыя чɵлкɵмү, малдын жайлышы, экосистеманын деградациялоосу, ɵсүмдүк-индикатору.
-
ecosystem, ecological assessment, river basin, plant communities, indicator plants, grazing, ecosystem degradation.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Абылмейизова Бермет Умуткуловна, Национальная Академия наук
Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика.
Кенжебаева Назгүл Викторовна, Национальная Академия наук
Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика.
-
Абылмейизова Бермет Үмүткуловна, Кыргыз Республикасынын
Улуттук илимдер Академиясы, Бишкек ш., Кыргыз Республикасы.
Кенжебаева Назгүл Викторовна, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы, Бишкек ш., Кыргыз Республикасы.
-
Bermet Abylmeyizova, National Academy of Sciences of the Kyrgyz
Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic.
Nazgul Kenzhebaeva, National Academy of Sciences of the Kyrgyz
Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic.
DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
Абылмейизова Б.У., Кенжебаева Н.В. ОЦЕНКА ЭКОЛОГИЧЕСКОГО СОСТОЯНИЯ ГОРНЫХ ЭКОСИСТЕМ БАССЕЙНА РЕКИ ШАМСИ ХРЕБТА КЫРГЫЗСКОГО АЛА-ТОО. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 4. C. 103-106
|
