Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Марасулов А.А., Рыскулова Г.К., Шарипова А.Т.
  2. Марасулов А.А., Рыскулова Г.К., Шарипова А.Т.
  3. A.A. Marasulov, G.K. Ryskulova, A.T. Sharipova
Макаланын аты
  1. БИОЭКОЛОГИЧЕСКАЯ ОЦЕНКА СОСТОЯНИЯ ПОЧВЫ НА УГОЛЬНОМ РУДНИКЕ КАРА-КЕЧЕ
  2. КАРА-КЕЧЕ КӨМҮР КЕНИНДЕГИ ТОПУРАКТЫН АБАЛЫНА БИОЭКОЛОГИЯЛЫК БАА БЕРҮҮ
  3. BIOLOGICAL ASSESSMENT OF SOIL CONDITION AT THE KARA-KECHE COAL MINE
Аннотация
  1. Кыргызстан - одна из богатейших стран природных ресурсов. Как и драгоценные металлы, угледобывающие компании в настоящее время работают в северных и южных регионах страны. Большая часть добычи угля ведется открытым способом. Развитие таким образом приводит к живой и неодушевленной природе застроенных территорий, включая разрушение атмосферы, воды и почвы. Почва является одним из основных природных ресурсов и представляет собой биокостную систему. Считается, что это главный фактор, регулирующий природный баланс, создавая среду, поддерживающую все живые организмы. В настоящее время отношение к природе при добыче полезных ископаемых создает экологические проблемы. Среди них угольное месторождение Кара-Кече сегодня полностью обеспечивает север Кыргызстана топливом. Актуальные вопросы вызывает изучение почвенного состояния этого угольного месторождения.
  2. Кыргызстан жаратылыш кен байлыктарына бай өлкөлөрдүн катарына кирет. Баалуу металл өндүрүү ишканаларынын катарындай эле көмүр өндүрүү ишканалары өлкөбүздүн түндүк жана түштүк аймактарында азыркы учурда кеңири иштетилүүдө. Көпчүлүк көмүр өндүрүштөрү ачык ыкма менен иштелип келе жатат. Мындай ыкма менен иштетилүү кен иштетилген аймактардын жандуу жана жансыз жаратылышына, алардын ичинен атмосферанын, суунун жана топурак катмарынын бузулуусуна алып келет. Топурак негизги жаратылыш ресурстарынын катарына кирип, биокостук система болуп саналат. Ал бүтүндөй тирүү организмдердин тиричилигин камсыз кылган чөйрөнү түзүп, жаратылыштын тең салмактуулугун жөндөөчү негизги фактор деп каралат. Азыркы мезгилде кен байлыктарды өндүрүүдөгү жаратылышка болгон мамилелер экологиялык көйгөйлөрдү жаратып келүүдө. Алардын ичинен Кара-Кече көмүр кени бүгүнкү күндө Кыргызстандын түндүк аймагын отун катары толугу менен камсыз кылып келет. Аталган көмүр кенинин топурагынын абалын изилдөө актуалдуу маселерди жаратат.
  3. Kyrgyzstan is one of the richest countries in natural resources. Like precious metals, coal mining companies currently operate in the northern and southern regions of the country. Most of the coal mining is carried out in an open pit. Development in this way leads to a living and inanimate nature of the built-up areas, including the destruction of the atmosphere, water and soil. Soil is one of the main natural resources and is a bio-bone system. It is believed to be the main factor that regulates the natural balance, creating an environment that supports all living organisms. At present, the attitude to nature in the extraction of minerals creates environmental problems. Among them, the Kara-Keche coal deposit now fully supplies the north of Kyrgyzstan with fuel. The study of the soil state of this coal deposit raises topical questions.
Негизги сөздөр
  1. уголь, Кара-Кече, почва, приемы, кресссалат корни растений, стебли растений, семена растений, тяжелые металлы.
  2. көмүр, Кара-Кече, топурак, усулдар, кресс-салат, өсүмдүк тамыры, өсүмдүктүн сабагы, өсүмдүктүн уругу, оор металлдар.
  3. coal, Kara-Keche, soil, methods, watermelon, plant roots, plant stems, plant seeds, heavy metals.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Марасулов Абдирашит Абдыганыевич, Кыргызский национальный университет им. Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат биологических наук, и.о. доцента. Рыскулова Гульмира Кеңешовна, Кыргызский национальный университет им.Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, старший преподаватель. Шарипова Адина Талантбековна, Кыргызский национальный университет им.Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, магистрант
  2. Марасулов Абдирашит Абдыганыевич, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек ш., Кыргыз Республикасы, биология илимдеринин кандидаты, доцентттин м.а. Рыскулова Гульмира Кеңешовна, Ж.Баласагын ат. Кыргыз улуттук университети, Бишкек ш., Кыргыз Республикасы, ага окутуучу. Шарипова Адина Талантбековна, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук университети, Бишкек ш., Кыргыз Республикасы, магистрант.
  3. Abdirashit Marasulov, Kyrgyz National University by named of Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of biological sciences, acting associate professor. Gulmira Ryskulova, Kyrgyz National University by named of Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, senior lecturer. Adina Sharipova, Kyrgyz National University by name of Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, master's student.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Марасулов А.А., Рыскулова Г.К., Шарипова А.Т. БИОЭКОЛОГИЧЕСКАЯ ОЦЕНКА СОСТОЯНИЯ ПОЧВЫ НА УГОЛЬНОМ РУДНИКЕ КАРА-КЕЧЕ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 4. C. 87-89