|
|
-
Турдуматова Н.К.
-
Турдуматова Н.К.
-
N.K. Turdumatova
-
РОД ЛУК (ALLIUM L., AMARYLLIDACEAE) ВО ФЛОРЕ САРЫ-ЧЕЛЕКСКОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО БИОСФЕРНОГО ЗАПОВЕДНИКА
-
САРЫ-ЧЕЛЕК МАМЛЕКЕТТИК БИОСФЕРАЛЫК КОРУГУНУН ФЛОРАСЫНДАГЫ ПИЯЗ ТУКУМУ (ALLIUM L., AMARYLLIDACEAE)
-
GENUS ALLIUM L. (AMARYLLIDACEAE) IN THE FLORA OF THE SARY-CHELEK STATE BIOSPHERE RESERVE
-
Особо охраняемые природные территории являются основой для сохранения, воспроизводства и восстановления естественных экосистем, являющихся важнейшим факто-ром устойчивости окружающей среды. В Кыргызской Рес-публике Сары-Челекский государственный биосферный за-поведник имеет большую практическую и научную цен-ность для сохранения уникальных природных комплексов и биоразнообразия Западного Тянь-Шаня. Изучения биораз-нообразия Сары-Челекского заповедника началось после его организации и впервые список растений заповедника опуб-ликован в 1966 году. Данный список не охватывал всего раз-нообразия растений и в значительной мере устарел. В ста-тье рассматривается состав диких луков (Allium L.), про-израстающих на территории заповедника, который вклю-чает двадцать видов, в том числе три эндемика, тринад-цать субэндемиков и четыре широко распространенных видов. Один вид занесен в Красную книгу Кыргызской Рес-публики. Десять видов лука исключены из флоры заповедни-ка, как неправильно определенные. Сделаны предположе-ния, к каким реально произрастающим видам относились эти неправильные определения. Один вид – впервые приво-дится для территории Сары-Челека. Предлагаются для включения в Красную книгу Кыргызской Республики 2 вида: A. spathulatum A. viridiflorum, которые являются редкими.
-
Экологиялык туруктуулукту камсыз кылууда эң маа-нилүү фактор болуп саналган табийгый экосистемаларды сактоодо, көбөйтүүдө жана калыбына келтирүүдө өзгөчө корголуучу жаратылыш аймактары (ӨКЖА) негиз болуп саналат. Кыргыз Республикасында Сары-Челек мамлекет-тик биосфералык коругу Батыш Тянь-Шандын уникалдуу жаратылыш комплекстерин жана биологиялык ар түр-дүүлүгүн сактоо үчүн чоң практикалык жана илимий маа-ниге ээ. Сары-Челек коругунун биологиялык ар түрдүүлүгүн изилдөө аны уюштургандан кийин башталган жана корук-тагы өсүмдүктөрдүн тизмеси биринчи жолу 1966-жылы жарыяланган. Бул тизме өсүмдүктөрдүн бардык түрүн камтыган эмес жана негизинен эскирди. Бул макалада коруктун аймагында өскөн жыйырма жапайы пияздын (Allium L.) түрдүк курамы каралат, анын ичинен үч энде-мик, он үч субэндемик жана төртөө кеңири тараган түр-лөр. Бир түрү Кыргыз Республикасынын Кызыл китебине киргизилген. Пияздын он түрү туура эмес аныкталгандык-тан коруктун өсүмдүктөрүнүн тизмесинен чыгарылды. Туура эмес аныкталган түрлөргө кездешүүчү, шайкеш кел-ген түрлөрдүн тизмеси божомолдонуп келтирилди. Сары-Челектин аймагынан бир түр биринчи жолу аныкталды. Сейрек кездешүүчү эки түр: A. spathulatum A. viridiflorum Кыргыз Республикасынын Кызыл китебине киргизүү үчүн сунушталат.
-
Protected Areas are the base for conservation, reproduc-tion and restoration of natural ecosystems, which are main fac-tor for environmental sustainability. In the Kyrgyz Republic, the Sary-Chelek State Biosphere Reserve has great practical and scientific value for conservation of unique natural complexes and biodiversity of the Western Tian Shan. The biodiversity sur-vey in the Sary-Chelek Reserve commenced after its establishing and the first list of plants of the Reserve published in 1966. That list did not cover the entire plants diversity and at present has become out of date. This article discusses the species composi-tion of genus Allium L. of the Reserve, which covers twenty re-presentatives, including three endemics, thirteen subendemics and four widely distributed species. One species listed in the Red Data Book of the Kyrgyz Republic. Ten species excluded from the Reserve flora, as incorrectly identified. Assumptions were made to which actually growing species these incorrect definitions belonged to. One species is given for the first time for Sary-Chelek territory. Two rare species: A. spathulatum A. viridiflorum, are proposed for including into the Red Data Book of the Kyrgyz Republic.
-
Ключевые слова: заповедник Сары-Челек, государст-венный, биосферный, Западный Тянь-Шань, род Allium, лук, виды, биоразнообразие
-
Негизги сөздөр: Сары-Челек коругу, мамлекеттик, биосфералык, Батыш Тянь-Шань, Allium тукуму, пияз, түрлөр, биологиялык ар түрдүүлүк
-
Key words: reserve Sary-Chelek, state, biosphere, Wes-tern Tian Shan, genus Allium, species, biodiversity
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Турдуматова Назгул Кубанычбековна, Националь-ная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, соискатель
-
Турдуматова Назгул Кубанычбековна, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, изденүүчү.
-
Nazgul Turdumatova, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, applicant.
Турдуматова Н.К. РОД ЛУК (ALLIUM L., AMARYLLIDACEAE) ВО ФЛОРЕ САРЫ-ЧЕЛЕКСКОГО ГОСУДАРСТВЕННОГО БИОСФЕРНОГО ЗАПОВЕДНИКА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 3. C. 37-42
|
