Жаңы саны

2024, №: 3

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Иманбердиева Н.А.
  2. Иманбердиева Н.А.
  3. N.A. Imanberdievа
Макаланын аты
  1. ФОРМАЦИЯ FESTUCA VALESIACA В БАССЕЙНЕ РЕКИ АТ-БАШИ ВНУТРЕННЕГО ТЯНЬ-ШАНЯ КЫРГЫЗСТАНА
  2. КЫРГЫЗСТАНДАГЫ ИЧКИ ТЯНЬ-ШАНДЫН АТ-БАШЫ ДАРЫЯСЫНЫН АЛАБЫНДАГЫ FESTUCA VALESIACA ФОРМАЦИЯСЫ
  3. FESTUCA VALESIACA FORMATION IN THE AT-BASHI RIVER BASIN OF THE INNER TIEN-SHAN OF KYRGYZSTAN
Аннотация
  1. Пояс степей охватывает среднюю часть бассейна р. Ат-Баши, на абс.высотах 2300-3000 м. Доминант и содоминант растительности степей Festuca valesiaca, многолетний ксерофитный плотнодерновинный злак. В условиях Ат-Башинской долины типчак не только засухоустойчив, но и холодостоек. По времени цветения – раннелетнее растение. Festuca valesiaca, высокая ее пластичность и приспособленность к различным экологическим условиям способствуют формированию большого разнообразия сообществ с разной степенью участия злака. Проективное покрытие – 50-70%. Урожайность 5-6 ц/га. Используются в качестве весеннее-осенних-зимних паст-бищ. Формация представлена группами ассоциаций: полынно-злаково-типчаковой (Festuca valesiaca, Stipa capillata, Agropyron pectinatum, Koeleria сristata, Catex turkestanica, Artemisia polysticha, A. tianschanica, Hypericum perforatum, Potentilla orientalis, Ajania fastigiata) и полынно-типчаковой (Festuca vatesiaca, Artemisia tianschanica и A. dracunculus, Hypericum perforatum, Stipa kirghisorum и S. capillata, Carex turkestanica, Phleum phieoides, Agropyron pectinatum). Типчаковые сообщества с видами родов: Artemísia, Cаrex, Stipa занимают северные склоны. Абсолютная высота 2600-3000 м над ур. м. Почвы – каштановые, черноземовидные. Травостой довольно сомкнутый, проективное покрытие 65-80%. Травостой трехъярусный.
  2. Талаа алкагы Ат-Башы дарыясынын алабынын 2300- 3000 м абсолюттук бийиктиктеги орто бөлүгүн ээлейт. Талаа өсүмдүктүүлүгүнүн доминанты жана содоминанты болуп Festuca valesiaca эсептелет, ал көп жылдык ксерофиттик нык тамырлуу дан гүлдүү өсүмдүгү. Ат-Башы өрөөнүнүн шартында бетеге кургакчылыкка гана эмес, суукка дагы туруктуу. Гүлдөө мөөнөтү боюнча – эрте жайкы өсүмдүк. Festuca valesiaca өсүмдүгүнүн жогорку ийкемдүүлүгү жана ар түрлүү экологиялык шарттарга ыңгайланышы бул дан өсүмдүгүнүн ар кандай даражадагы катышуусу менен өтө көп жана ар түрдүү өсүмдүк биргелештиктерин калыптандырууга өбөлгө түзөт. Проекциялык каптоосу – 50-70%. Түшүмдүүлүгү 5-6 ц/га. Жазгы-күзгү-кышкы жайыттар катары пайдаланылат. Формация төмөндөгүдөй ассоциация топтору менен берилген: шыбактуу-дан гүлдүү-бетегелүү (Festuca valesiaca, Stipa capillata, Agropyron pectinatum, Koeleria сristata, Catex turkestanica, Artemisia polysticha, A. tianschanica, Hypericum perforatum, Potentilla orientalis, Ajania fastigiata) жана шыбактуубетегелүү (Festuca vatesiaca, Artemisia tianschanica жана A. dracunculus, Hypericum perforatum, Stipa kirghisorum жана S. capillata, Carex turkestanica, Phleum phieoides, Agropyron pectinatum). Artemísia, Cаrex, Stipa урууларынын түрлөрүн камтыган бетеге биргелештиктери түндүк тоо беттерин ээлешкен. Абсолюттук бийиктиги деңиз деңгээлинен 2600- 3000 м. Топурагы – күрөң жана кара топурак сымал. Чөп каптоосу салыштырмалуу тыгыз, проекциялык каптоосу 65-80%. Чөп каптоосунун структуралык түзүлүшү 3 ярустуу.
  3. The steppe belt covers the middle part of the river basin At-Bashi, abs. heights 2300-3000 m. Dominant and codominant of steppe vegetation Festuca valesiaca, perennial xerophytic dense sod grass. In the conditions of the At-Bashi valley, fescue is not only drought-resistant, but also cold-resistant. By the time of flowering - an early summer plant. Festuca valesiaca, its high plasticity and adaptability to various ecological conditions contribute to the formation of a wide variety of communities with varying degrees of cereal involvement. The projective cover is 50-70%. Productivity is 5-6 c/ha. They are used as spring-autumn-winter pastures. The formation is represented by groups of associations: wormwood-cereal-fescue (Festuca valesiaca, Stipa capillata, Agropyron pectinatum, Koeleria cristata, Catex turkestanica, Artemisia polysticha, A. tianschanica, Hypericum perforatum, Potentilla orientalis, A Artemisia tianschanica and A. dracunculus, Hypericum perforatum, Stipa kirghisorum and S. capillata, Carex turkestanica, Phleum phieoides, Agropyron pectinatum). Festuca valesiaca communities with species of the genera: Artemísia, Carex, Stipa occupy the northern slopes. The absolute height is 2600-3000 m above sea level. m. Soils-chestnut, black earth. The grass stand is rather closed, the projective cover is 65-80%. The herbage is three-tiered.
Негизги сөздөр
  1. формация, доминант, горные степи, ярусность, ассоциация, выпас.
  2. формация, доминант, тоо талаалары, ярустуулук, ассоциация, жайыт.
  3. formation, dominant, mountain steppes, layering, association, grazing.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Иманбердиева Н.А., Кыргызско-Турецкий университет «Манас», г.Бишкек, Кыргызская Республика.
  2. Иманбердиева Н.А., Кыргыз-Түрк «Манас» университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.
  3. N. Imanberdievа, Kyrgyz-Turkish University «Manas», Bishkek, Kyrgyz Republic.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Иманбердиева Н.А. ФОРМАЦИЯ FESTUCA VALESIACA В БАССЕЙНЕ РЕКИ АТ-БАШИ ВНУТРЕННЕГО ТЯНЬ-ШАНЯ КЫРГЫЗСТАНА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2020. №. 11. C. 90-93