|
|
-
Каратаева С.К.
-
Каратаева С.К.
-
S.K. Karataeva
-
ОБРАЗОВАНИЕ ДОЛГОТ ПРИ ИЗМЕНЕНИЯХ МОРФОЛОГИЧЕСКОЙ СТРУКТУРЫ СЛОВА
-
СӨЗДҮН МОРФОЛОГИЯЛЫК СТРУКТУРАСЫНЫН ӨЗГӨРҮШҮНӨН КЕЛИП ЧЫККАН СОЗУЛМАЛАР
-
FORMATION OF LONG VOWELS WITH CHANGES IN THE MORPHOLOGICAL STRUCTURE OF THE WORD
-
В этой статье исследуются долгие гласные возникающие на почве агглютинации. В тюркских языках, наряду с
деривационными, словоизменительные аффиксы в равной
степени участвуют в образовании долгих гласных. Такие
гласные наблюдаются не только в корнях (основах), но и
аффиксах, и с этимологической точки зрения являются
производными или вторичными долготами. В основном сосредоточение фонетических изменений в тюркских языках
фиксируется на стыке морфем. При наращении аффиксов
к корням (или производным основам) создаются условия для
различных фонетических преобразований. Возникновение
долгих гласных на стыке морфем и в аффиксах могут быть
классифицированы по морфологическим категориям, с которыми они связаны. В ходе исследования были использованы следующие методы исследования: сравнительно-исторический метод и лингвистический анализ. Полученные
результаты могут быть использованы как источник для
научных работ по диахронной фонетике тюркских языков.
-
Бул макалада агглютинация кубулушунун кыртышында келип чыккан созулмалар изилдөөгө алынат. Түрк тилдеринде деривациялык аффикстер менен катар сөз өзгөртүүчү мүчөлөр созулма үндүүлөрдүн келип чыгышында бирдей
катышат. Мындай үндүүлөр сөздөрдүн уӊгусунда (негизинде) гана эмес, мүчөлөрдө да кездешип, этимологиясы боюнча туунду же кийинки созулмаларга кирет. Түрк тилдеринде фонетикалык өзгөрүүлөр негизинен морфемалардын чегинде жүргөндүктөн, уӊгу (же туунду негиз) менен мүчө
чектешкен жерде түрдүү фонетикалык кайра өзгөрүүгө
шарт түзүлөт. Морфемалардын чегиндеги же мүчөлөрдөгү созулмалардын келип чыгышы алар байланышкан морфологиялык категориялар менен байланышта классикацияланышы мүмкүн. Иликтөөгө алынган кыргыз жана түрк
тилдериндеги иллюстрациялык материалдарга тектештирме-тарыхый, лингвистикалык сыпаттоо методдору
колдонулду. Изилдөөнүн натыйжалары түрк тилдеринин
диахрондук фонетикасы боюнча жазылчу эмгектерге тиешелүү маалыматтарды бере алат.
-
This article explores the long vowels arising from agglutination. In Turkic languages, along with derivational ones, inflectional affixes are equally involved in the formation of long
vowels. Such vowels are observed not only in roots (stems), but
also in affixes, and from an etymological point of view, they are
derived or secondary long vowels. Basically, the concentration
of phonetic changes in the Turkic languages is fixed at the junction of morphemes. When adding affixes to roots (or derived
stem), conditions are created for various phonetic transformations. The occurrence of long vowels at the junction of morphemes and in affixes can be classified according to the morphological categories with which they are associated. In the process
of performing this paper such methods as comparative historical
method, linguistic analyses have been used. Research results
can be used as a source for scientific works on diachronic phonetics in Turkic languages.
-
морфема, корень, основа, аффикс, фузия, долгие гласные, вторичние долготы, кыргызский, алтайский, тувинский, хакасский, шорский и туркменский языки.
-
морфема, уӊгу, негиз, мүчө, фузия, созулма үндүүлөр, кийинки созулмалар, кыргыз, алтай, тува, хакас, шор жана түркмөн тилдери
-
morpheme, root, stem, affix, fusion, long vowels, secondary long vowels, Kyrgyz, Altai, Tuvan, Khakass, Shor and Turkmen languages.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Каратаева Сонайым Кубатбековна, Кыргызский
государственный университет им. И.Арабаева,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат
филологических наук, доцент.
-
Каратаева Сонайым Кубатбековна, И.Арабаев
атындагы Кыргыз мамлекеттик университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы,
филология илимдеринин кандидаты, доцент.
-
Sonaiym Karataeva, Kyrgyz State University by name
of I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate
of philological sciences, associate professor.
DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
Каратаева С.К. ОБРАЗОВАНИЕ ДОЛГОТ ПРИ ИЗМЕНЕНИЯХ МОРФОЛОГИЧЕСКОЙ СТРУКТУРЫ СЛОВА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2020. №. 8. C. 229-234
|
