Жаңы саны

2024, №: 3

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Осмонов О.Ж.
  2. Осмонов О.Ж.
  3. O.J. Osmonov
Макаланын аты
  1. СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКАЯ ЖИЗНЬ ЕНИСЕЙСКИХ КЫРГЫЗОВ В VI-X ВЕКАХ
  2. ЕНИСЕЙЛИК КЫРГЫЗДАРДЫН VI-X КЫЛЫМДАРДАГЫ СОЦИАЛДЫК-ЭКОНОМИКАЛЫК ТУРМУШУ
  3. SОCIAL-ECONOMIC LIFE OF THE YENISEI KYRGYZ OF THE VI-X CENTURIES
Аннотация
  1. В статье отражается социально-экономическая жизнь енисейских кыргызов в VI-X вв., где показано, что экономика кыргызов развивалась комплексно, охватывая разные отрасли. Научные исследования подтверждают, что в это время кыргызы в основном занимались скотоводством и земледелием. С момента расселения кыргызов на Енисее, здесь увеличились площади полевых земель, и широко распространилось земледелие. Русла самодельных каналов протяжённостью 15-20 км в Минусинской котловине, свидетельствуют о высоком уровне культуры земледелия енисейских кыргызов. Далее говорится, что большая часть кыргызов занималась скотоводством. Особое предпочтение и внимание кыргызы отдавали лошадям. Кроме лошадей кыргызы в большом количестве разводили коров и овец. В статье, также освещается этнические взаимосвязи с динлинами, китайцами, тюргешами, карлуками, и другими племенами. В конце отражается развитие народных знаний, религиозные верования и праздники енисейских кыргызов.
  2. Макалада енисейлик кыргыздардын VI-X кылымдардагы социалдык-экономикалык турмушу баяндалат. Бул мезгилде, кыргыздардын экономикасы чарбачылыктын түрдүү тармактарын камтып, комплекстүү өнүккөн. Илимий изилдөөлөр кыргыздардын көпчүлүгү мал чарбачылыгы жана дыйканчылык менен алектенгендигин тастыктайт. Кыргыздар келгенден баштап эле Енисейде сугат аянттары кенейтилип, дыйканчылык өнүгө баштаган. Минусинск ойдунунда кол менен казылган, узундугу 15-20 км каналдардын нуктарынын сакталышы енисейлик кыргыздарда дыйканчылык маданиятынын жогорку денгээлде өнүккөндүгүнөн кабар берет. Макалада кыргыздардын чоӊ бөлүгү мал чарбачылыгы менен алектенгендиги айтылат. Кыргыздар жылкыны өтө аздектеп багышкан. Мындан тышкары кыргыздар уйлар менен койлорду көп санда кармаган. Бул эмгек кыргыздардын динлиндер, кытайлар, түргөштөр, карлуктар ж.б. уруулар менен байланыштары чагылдырат. Аягында енисейлик кыргыздардын элдик билими, диний ишенимдери жана майрамдары жөнүндө айтылат.
  3. The article details the social - economic life of the Yenisei Kyrgyz in the VI-X centuries, where it is shown that the economy of the Kyrgyz developed comprehensively, and covering different industries. Scientific research confirms that at this time the Kyrgyz were mainly engaged in cattle breeding and agriculture. Since the settlement of the Kyrgyz on the Yenisei, the area of arable land has increased and agriculture has spread widely. The beds of self-made channels with a length of 15-20 km in the Minusinsk basin indicate a high level of agricultural culture of the Yenisei Kyrgyz. It is further stated that most of the Kyrgyz were engaged in cattle breeding. The Kyrgyz people gave special preference and attention to horses. In addition to horses, the Kyrgyz bred cows and sheep in large numbers. The article also highlights ethnic relationships with the Dinglin, the Chinese, the Turgesh, the Karluks, and other tribes. At the end, the development of folk knowledge, religious beliefs and holidays of the Yenisei Kyrgyz are reflected.
Негизги сөздөр
  1. Енисей, Минисинская котловина, земледелие, скотоводство, динлины, китайцы, тюргеши, карлуки, тотемизм, фетишизм.
  2. Енисей, Минусинск ойдуӊу, дыйканчылык, малчылык, динлиндер, кытайлар, түргөштөр, карлуктар, тотемизм, фетишизм.
  3. Yenisei, Minisnisk basin, agriculture, cattle breeding, the Dinlins, the Chinese, the Turgesh, the Karluks, totemism, fetishism.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Осмонов Оскон Жусупбекович, Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор исторических наук, профессор.
  2. Осмонов Өскөн Жусупбекович, Кыргыз Республикасынын Улуттук Илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, тарых илимдеринин доктору, профессор.
  3. Oskon Osmonov, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of historical sciences, professor.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Осмонов О.Ж. СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКАЯ ЖИЗНЬ ЕНИСЕЙСКИХ КЫРГЫЗОВ В VI-X ВЕКАХ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2020. №. 2. C. 219-223