Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Калыкова Г.Н., Чынгожоев Н.М., Ражапбаев М.К.
  2. Калыкова Г.Н., Чынгожоев Н.М., Ражапбаев М.К.
  3. G.N. Kalykova, N.M. Сhyngojoev, M.K. Rajapbaev
Макаланын аты
  1. МОНИТОРИНГ ПИХТОВЫХ ЛЕСОВ В КЫРГЫЗСТАНЕ
  2. КЫРГЫЗСТАНДЫН ПИХТА ТОКОЙЛОРУНУН МОНИТОРИНГИ
  3. MONITORING OF FIR FOREST IN KYRGYZSTAN
Аннотация
  1. Деградация лесов, снижение лесистости, потеря лесного генофонда грозит полной и безвозвратной потерей растительного и почвенного покровов. Исчезновение этих видов растений или некоторых из них будет иметь отрицательные последствия для экономики местных общин и республики в целом. В связи с высокой чувствительностью горных экосистем Тянь-Шаня к антропогенному воздействию возникает необходимость особо тщательного контроля природопользования. Чтобы решить эти проблемы (а главное сохранить биоразнообразие) следует использовать объекты флоры и фауны на справедливой и равной основе согласно нормам и правилам, установленным законами и другими нормативными правовыми актами Кыргызской Республики. Отобранные и испытанные внутривидовые формы деревьев и кустарников с ценными биологическими свойствами необходимо использовать для закладки коллекционно-маточных и сырьевых насаждений на плантациях в культуре и восстановления генетической структуры деградированных естественных лесов. Санитарному состоянию пихтовых лесов можно дать удовлетворительную оценку. Необходимо организовать мониторинг за состоянием пихтовых лесов, вести комплексные научно-исследовательские работы, направленные на предотвращение болезней, очагов вредителей, а также внедрение биологических методов защиты растений.
  2. Токойлордун деградациясынан, токойлордун суюлуусунан, токой генофондунун жоготулушунан улам өсүмдүк жана топурак кыртышынын кайра оңолгус болуп бузулуу коркунучу бар. Өсүмдүктөрдүн бул түрлөрүнүн же алардын айрымдарынын жок болуп кетүүсү жергиликтүү токой чарбалардын, дегеле бүткүл республиканын экономикасы үчүн терс натыйжаларга алып келет. Теңир-Тоонун тоолуу экосистемасынын антропогендик таасир этүүлөргө карата жогорку сезимталдуулугуна байланыштуу жаратылышты пайдаланууну бөтөнчө тыкыр көзөмөлдөө зарылдыгы келип чыгат. Бул көйгөйлөрдү чечүү үчүн, биоартүрдүүлүктү сактоонун негизде, Кыргыз Республикасынын мыйзамдары жана дагы башка нормативдик-укуктук актылары тарабынан аныкталып берилген нормаларга жана эрежелерге таянып, тандалып алынган биологиялык баалуу өзгөчөлүктөргө ээ, ак карагайдын ички түрдүк формаларынын энелик-урук берүүчү коллекциялык плантациясын түзүп, аларды көбөйтүп, деградацияга кабылган табигый токойлордун генетикалык түзүмүн калыбына келтирүү талабы турат. Ийне жалбырактуу токойлордун санитардык абалына канааттандырарлык деп, - баа берүүгө, токойлордун абалына мониторинг уюштуруу, токойдун илдеттерин, зыянкечтерин алдын алуу, ошондой эле ѳсүмдүктѳрдү коргоонун биологиялык усулдарын колдонууга киргизүүгѳ багытталган комплекстүү илимий-изилдѳѳчүлүк иштерди жүргүзүү зарылдыгы келип чыкты.
  3. Forest degradation, decrease in forest cover, loss of the forest gene pool threatens with complete and irreversible loss of vegetation and soil cover. The disappearance of these plant species or some of them will have negative consequences for the economy of local communities and the republic as a whole. Due to the high sensitivity of the Tien Shan mountain ecosystems to the anthropogenic impact, there is a need for particularly careful control of environmental management. In order to solve these problems (and most importantly preserve biodiversity), objects of flora and fauna should be used on a fair and equal basis in accordance with the rules and regulations established by laws and other regulatory legal acts of the Kyrgyz Republic. Selected and tested intraspecific forms of trees and shrubs with valuable biological properties should be used for laying collectible-uterine and raw planting on plantations in culture and restore the genetic structure of degraded natural forests. The health status of fir forests can be given a satisfactory assessment. It is necessary to organize monitoring of the condition of the fir forests, to conduct comprehensive research work aimed at preventing diseases, foci of pests, as well as the introduction of biological methods of plant protection.
Негизги сөздөр
  1. пихтовые леса, биоразнообразие, вредители лесов, вредители болезни, выпас скота, защита лесов, деградация.
  2. пихта токою, биологиялык ар түрдүүлүк, токойдун заянкечтери, токойдун илдеттери, мал жайюу, токойду коргоо, деградация.
  3. fir forests, biodiversity, forest pests, forest diseases, grazing, protection of forests, degradation.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Калыкова Г.Н., Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, научный сотрудник. Чынгожоев Н.М., Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика. Ражапбаев М.К., Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика.
  2. Калыкова Гулбарчын Насирдинбековна, Кыргыз Республикасынын Улуттук Илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, илимий кызматкер. Чынгожоев Н.М., Кыргыз Республикасынын Улуттук Илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы. Ражапбаев М.К., Кыргыз Республикасынын Улуттук Илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.
  3. G. Kalykova, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, researcher. N. Сhyngojoev, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic. M. Rajapbaev, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic.
Pdf версиясы
DOI
  • DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Калыкова Г.Н., Чынгожоев Н.М., Ражапбаев М.К. МОНИТОРИНГ ПИХТОВЫХ ЛЕСОВ В КЫРГЫЗСТАНЕ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2019. №. 8. C. 39-44