Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Лагутин Е.И.
  2. Лагутин Е.И.
  3. E.I. Lagutin
Макаланын аты
  1. ВОДНЫЕ РЕСУРСЫ ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ НА СОВРЕМЕННОМ ЭТАПЕ (Проблемы и перспективы)
  2. БОРБОРДУК АЗИЯНЫН АЗЫРКЫ ЭТАПТАГЫ СУУ РЕСУРСТАРЫ (Көйгөйлөр жана келечеги)
  3. WATER RESOURCES OF CENTRAL ASIA AT THE PRESENT STAGE (Problems and prospects)
Аннотация
  1. Обзор и анализ современного состояния водоресурс-ного потенциала на территории Центральной Азии вы-полнен на базе фундаментального обоснования условий формирования водных масс, участвующих в общем круго-вороте влаги на Земле. Речь идет о возобновляемых водных ресурсах, включающих поверхностный и подземный сток. Решение проблемы - в использовании разработанных ка-захстанскими учеными новейших фундаментальных пред-ставлений о систематизированных геогидродинамических системахЦентральной Азии, бассейнах подземного стока, математическом описаниидинамических процессов проис-ходящих внутри указанных структур, использовании тео-рии вероятностей и теории случайных функций при совре-менной оценке и прогнозировании состояния геогидроди-намических систем и содержащихся в них водных масс. Показано, что использование устаревших методик вносит неопределенность в итоговые результаты конечных оце-нок. Необходимо обеспечение достоверной оценки совре-менного водоресурсного потенциала с точностью, отве-чающей заданной степени обеспеченности.
  2. Кайталоо жана талдоо суу ресурстарын дараметин азыркы абалы Борбор Азия аймагы боюнча жүргүзүлөт фундаменталдык негиздемеси негизделген суу массаларды түзүүнүн шарттары, жер бетиндеги суунун жалпы жүгүртүүгө катышкан. Бул жөнүндө кайра жаралуучу суу ресурстары анын ичинде жер үстүндөгү жана жер астындагы агымдын кошуу менен. Көйгөйдүн чечилиши - казак илимпоздор жакынкы негизги түшүнүктөр иште-лип Борбордук Азиядагы колдонууга геогидродинамикалык системасы, жер астындагы суулардын агымынын бас-сейнге, математикалык сүрөттөлүшү динамикалык про-цесстер мындай структуралар ичинде ишке ашырылса, ыктымалдуулук теориясы пайдалануу жана кокустук милдеттерин теориясы азыркы баалоо жана болжолдоо менен геогидродинамикалык системасынын абалы жана камтылган алардын суу массалары. Көрсө¬түлгөн, ошол эскирген ыкмаларды колдонуу. Бул акыркы баа акыркы жыйынтыгы белгисиздигин киргизет. Бул камсыз кылуу зарыл ишенимдүү баалоо азыркы суу ресурстарын мүмкүн менен так берилген тиешелүү коопсуздук даражасы.
  3. The review and analysis of the current state of the water resource potential on the territory of Central Asia are made on the basis of the fundamental substantiation of the conditions for the formation of water masses participating in the general circulation of moisture on Earth. We are talking about renewable water resources, including surface and underground runoff. Solving the problem is in using the latest fundamental concepts developed by Kazakhstani scientists on the systematic geohy-urodynamic systems of Central Asia, basins of underground runoff, mathematical description of the dynamic processes occurring within these structures, using the theory of probability and the theory of random functions with modern assessment and forecasting of the state of hydrodynamic systems and water masses contained in them. It is shown that the use of outdated techniques introduces uncertainty in the final results of final assessments. It is necessary to ensure a reliable assessment of the current water resource potential with an accuracy that corresponds to a given degree of secu¬rity.
Негизги сөздөр
  1. Центральная Азия, водоресурсный потенциал, возобновля-емые водные ресурсы, геогидроди¬намические системы, бассейны подземного стока, методология оценки водных ресурсов.
  2. Борбор Азия, суу ресурстарын мүмкүн болгон, кайра жаралуучу суу ресурс¬тары, геоди¬намикалык система, жер астындагы суулар¬дын агымы, суу ресурстарынын баа берүү ыкмасы.
  3. Central Asia, water resource potential, renewable water re-sources, geohydrodynamic systems, subterranean basins, water resource assessment methodology
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Лагутин Евгений Иванович Институт водных проблем и экологии Республики Казахстан, г.Тараз, Республи-ка Казахстан, доктор геолого-минералогических наук, академик.
  2. Лагутин Евгений Иванович, Суу проблемалары жана Казакстан Республикасынын экология институту, Тараз шаары, Казакстан Республикасы, геология жана мине-ралогия илимдеринин доктору, академик.
  3. Evgeny Lagutin, Institute of water problems and ecology of the Republic of Kazakhstan, Taraz, Republic of Kazakhstan, doctor of geological and mineralogical sciences, academician.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Лагутин Е.И. ВОДНЫЕ РЕСУРСЫ ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ НА СОВРЕМЕННОМ ЭТАПЕ (Проблемы и перспективы). Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2019. №. 4. C. 230-232