|
|
-
Тузова Т.В., Давид Ваткинс
-
Тузова Т.В., Давид Ваткинс
-
T.V. Tuzova, David Watkins
-
ГЕНЕТИЧЕСКИЙ СОСТАВ ПОВЕРХНОСТНЫХ И ПОДЗЕМНЫХ ВОД БАССЕЙНА РЕКИ ЧОН-КЫЗЫЛСУУ В УСЛОВИЯХ ИЗМЕНЯЮЩЕГОСЯ КЛИМАТА
-
КЛИМАТТЫН ӨЗГӨРҮҮ ШАРТТАРЫНДА ЧОҢ-КЫЗЫЛСУУ ДАРЫЯСЫНЫН БАССЕЙНИНИН ЖЕР ҮСТҮНДӨГҮ ЖАНА ЖЕР АСТЫНДАГЫ СУУЛАРЫНЫН ГЕНЕТИКАЛЫК КУРАМЫ
-
GENETIC COMPOSITION OF SURFACE AND GROUNDWATER CHON-KYZYLSUU RIVER BASIN IN A CHANGING CLIMATE
-
В продолжение ранее опубликованных работ [1-7], выполненных в рамках проекта USAID PEER-454, пред-ставлены результаты изучения уран-изотопным методом генетического состава поверхностных и подземных вод в области формирования стока бассейна р.Чон-Кызылсу. Подтверждены ранее установленные генетические типы вод, ответственные за водные ресурсы бассейна. Оценены по неравновесному урану доли ледникового стока и припо-верхностных вод зоны активного водообмена. В водах р. Чон-Кызылсу вниз по течению уменьшается доля леднико-вого стока, а доля подземных вод активного водообмена (приповерхностных вод) возрастает. Доля вод глубинной циркуляции в питании реки не превышает 20%. Бассейн р. Чон-Кызылсу является радиологически чистым. Поста-новка мониторинговых исследований вод бассейна может дать ценную информацию о влиянии климатических изме-нений на генетический состав вод бассейна. Показана необходимость организации мониторинга изотопного состава урана в водах по контролю радиологической об-становки в связи с изменением климата.
-
Мурда жарыяланган окуусун улантуу менен, дол¬боор-дун алкагында USAID PEER-454, иликтөөнүн жыйын-тыктары уран-изотоптук ыкмасы генетикалык курамы-нын жер үстүндөгү жана жер астындагы сууларды Чоң-Кызылсуу дарыя бассейнинин агым түзүлүүчү берилген. Бассейндин суу ресурстарына жооптуу болгон суулардын мурда белгиленген генетикалык түрлөрү тастыкталган. Уран-изотоптук методу менен муз агымынын үлүшү жана активдүү суу алмашуу зонасы бааланган. Чон Кызылсуу дарыя сууларда агым менен түшүп муз агымын төмөндөйт, ал эми жер үлүшүн жана жер үстүндөгү суулардын катары көбөйөт. Суу үлүшү тереңдик суу айла-нышында дарыяны 20% дан жогору эмес камсыз кылат. Чоң-Кызылсуу дарыя бассейни радиологиялык таза. Бассейндик суу мониторинг изилдөөлөрдү иштеп чыгуу үчүн баалуу маалыматтарды бериши мүмкүн климаттын өзгөрүүсүнүн таасири генетикалык курамы боюнча бас-сейн суусунун өзгөрүшүнө. Керектүүлүк мониторинг уюш-туруу суу уран изотоптор курамына, климаттын өзгө-рүшүнө карата радиологиялык абалды байкап туруу үчүн зарылдыгы көрсөтүлгөн.
-
In continuation of the previously published works [1-7], carried out within the framework of the USAID PEER-454 project, the results of the uranium-isotope study of the genetic composition of surface and groundwater in the formation of the Chon-Kyzylsu river basin are presented. Previously established genet-ic types of waters responsible for water resources of the basin have been confirmed. The shares of glacial runoff and near-surface waters of the active water exchange zone were estimated from disequilibrium uranium. Pool r. Chon-Kyzylsu is radio-logically pure. The formulation of monitoring studies of basin waters can provide valuable information on the impact of climate change on the genetic composition of the basin. The necessity of monitoring the isotopic composition of uranium in water to control of the radiological situation due to climate change is shown.
-
река Чон-Кызылсу, генезис вод, изотопы урана, доли сто-ка, изотопы урана, экология.
-
Чоң-Кызылсу, Тянь-Шань, суулардын пайда болушу, урандын изотоптору, агымдын үлүшү, экология.
-
river Chon-Kyzylsu, the Genesis of water, isotopes of uranium, the proportion of runoff, uranium isotopes, ecology.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Тузова Тамара Васильевна, Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, Институт водных проблем и гидроэнергетики, кандидат физико-математических наук, глав-ный научный сотрудник.
Ваткинс Давид, Мичиганский технологический университет, штат Мичиган, США, профессор граждан-ской и экологической инженерии.
-
Тузова Тамара Васильевна, Кыргыз Республикасынын Улуттук академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Респуб-ликасы, Суу проблемалары жана гидроэнергетика инс-титуты, физика жана математика илимдеринин канди-даты, башкы илимий кызматкери.
Ваткинс Давид, Мичиган техникалык университети, Мичиган штаты, АКШ, Жарандык жана экологиялык инженерия боюнча профессор.
-
Tamara Tuzova, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, Institute of water problems and hydropower, candidate of physical and mathematical sciences, chief researcher.
David Watkins, Michigan technological University, Michigan, USA, Professor of civil and environmental engineering.
10.26104/NNTIK.2019.45.557
Тузова Т.В., Давид Ваткинс ГЕНЕТИЧЕСКИЙ СОСТАВ ПОВЕРХНОСТНЫХ И ПОДЗЕМНЫХ ВОД БАССЕЙНА РЕКИ ЧОН-КЫЗЫЛСУУ В УСЛОВИЯХ ИЗМЕНЯЮЩЕГОСЯ КЛИМАТА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2019. №. 4. C. 81-84
|
