Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Зулпукаров К.З., Пазылова С.К.
  2. Зулпукаров К.З., Пазылова С.К.
  3. K.Z. Zulpukarov, S.K. Pazylova
Макаланын аты
  1. СОСТАВ ЭПИТЕТОВ К СЛОВУ «ОЙ» («МЫСЛЬ») И ИХ КЫРГЫЗСКО-РУССКИЕ ФУНКЦИОНАЛЬНЫЕ ЭКВИВАЛЕНТЫ
  2. «ОЙ» СӨЗҮНӨ КАРАТА ЭПИТЕТТЕРДИН ТҮЗҮМҮ ЖАНА АЛАРДЫН КЫРГЫЗЧА-ОРУСЧА ФУНКЦИОНАЛДЫК ЭКВИВАЛЕНТТЕРИ
  3. THE COMPOSITION OF THE EPITHETS TO THE WORD «OI» («THOUGHT») AND THE KYRGYZ-RUSSIAN FUNCTIONAL EQUIVALENTS
Аннотация
  1. В статье характеризуются типичные эпитеты самых продуктивных номинантов концепта “Ой” / “Мысль” и их общий состав. На основе конкретных пр謬ме¬ров анализируются ментально-языковые опреде¬л謬тели рассматриваемого концепта. Доказывается, что они как базовый материал выявляют различные свойства, признаки и особенности слова ой и опреде¬ляют когнитивно-языковую сущность соответствую¬щего концепта. В исследовании показана продуктив¬ность позитивных эпитетов относительно негатив¬ных, употребительность приводимых определений не только по отношению к понятию “мысль”, но и к част¬ным репрезентативам типа “мышление”, “идея”, “суждение”, “взгляд” и т.д., а также способность к ох¬вату вариативных, полисемантических, синоними¬ческих, антонимических явлений. Такие определения, переводясь с русского языка на кыргызский, распреде¬ляясь по определенным тематическим группам, описы¬ваются с точки зрения лингвокогнитологии. Многие из них демонстрируются примерами, взятыми из лите¬ра-турно-художественного дискурса.
  2. Макалада “Ой” концептинин эң белгилүү номи-нант¬¬тарынын типтүү эпитеттери, алардын жалпы түзүмү мүнөздөөгө алынат. Изилденип жаткан кон-цеשּׁт¬инин менталдык-тилдик аныктагычтары кон-крет¬¬түү мисалдардын негизинде талданат. Алар база¬лык материал катары ой сөзүнүн түрдүү касиет¬те¬рин, белгилерин жана өзгөчөлүктөрүн ачып бериши жана концепттин когнитивдик-тилдик маңызын анык¬та¬шы далилденет. Изилдөөдө негативдүү эпитет¬терге караганда позитивдүү эпитеттер басымдуулук кылышы, сунушталган аныктоочтор “ой” түшүнүгүн мүнөздөөдө гана эмес, “Ой” концептинин “ойлонуу”, “идея”, “пикир”, “көз караш” ж.б. сыяктуу чакан реп¬ре-зентативдерин аныктоодо кенен колдонулушу, алар вариациялык, полисемиялык, синонимдик, антонимдик кубулуштарды дагы өз кучагына алышы көрсөтүлөт. Мындагы аныктоочтор орус тилинен кыргыз тилине которулуп, тематикалык топторго лингвокогнито¬ло¬гия¬нын алкагында бөлүштүрүлүп берилет. Алардын көп¬чүлүгү адабий-көркөм дискурстан алынган мисал¬дар менен демонстрацияланат.
  3. The article describes the typical epithets of the most productive nominees of the “Oi/thought” concept and their overall composition. On the basis of concrete examples, the mental-language determinants of the concept under con¬si¬de¬ration are analyzed. It is proved that they, as a base ma¬te¬rial, reveal various properties, signs, and features of the word oi and define the cognitive-linguistic essence of the corresponding concept. The study shows the productivity of positive epithets with respect to negative, the use of the given definitions not only in relation to the concept of “thought”, but also to particular representations such as “thin¬king”, “idea”, “judgment”, “sight”, etc. Also, the abili¬ty to cover variable, polysemantic, synonymous, an¬to¬ny¬mic phenomena. Such definitions, being translated from Russian into Kyrgyz, being divided into specific subject groups, are described from the point of view of linguo¬cog¬ni¬to¬logy. Many of them are demonstrated by examples taken from the literary and artistic discourse.
Негизги сөздөр
  1. эпитет, определение, мысль, концепт, семантика, эквивалент, перевод, номинант, экспонент.
  2. эпитет, аныктооч, ой, концепт, семантика, эквивалент, котормо, номинант, экспо¬нент.
  3. epithet, definition, thought, concept, se¬man¬tics, equivalent, translation, nominee, exhibitor.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Зулпукаров Капар Зулпукарович, Ошский государственный университет, г.Ош, Кыргызская Республика. Пазылова Самара Каримовна, Ошский государственный университет, г. Ош, Кыргызская Республика.
  2. Зулпукаров Капар Зулпукарович, Ош мамлекеттик университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы. Пазылова Самара Каримовна, Ош мамлекеттик университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы.
  3. Kapar Zulpukarov, Osh State University, Osh, Kyrgyz Republic. Samara Pazylova, Osh State University, Osh, Kyrgyz Republic.
Pdf версиясы
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2019.45.557
  • Цитаталоо
  • Зулпукаров К.З., Пазылова С.К. СОСТАВ ЭПИТЕТОВ К СЛОВУ «ОЙ» («МЫСЛЬ») И ИХ КЫРГЫЗСКО-РУССКИЕ ФУНКЦИОНАЛЬНЫЕ ЭКВИВАЛЕНТЫ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2019. №. 2. C. 161-164