|
|
-
Кадырова Г.Б., Калдыбаев Б.К.
-
Кадырова Г.Б., Калдыбаев Б.К.
-
G.B. Kadyrova, B.K. Kaldybaev
-
РАДИОЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ИССЛЕДОВАНИЯ В БАССЕЙНЕ РЕКИ ДЖЕРГАЛАН
-
ЖЫРГАЛАҢ ДАРЫЯСЫНЫН АЛАБЫНДАГЫ РАДИОЭКОЛОГИЯЛЫК ИЗИЛДӨӨЛӨР
-
RADIOECOLOGICAL STUDIES JERGALAN RIVER BASIN
-
В статье представлены результаты радио¬эко-ло¬ги¬ческих исследований бассейна реки Джергалан. Терри¬то¬рия бассейна реки Джергалан расположена в вос¬точ¬ной части Иссык-Кульской области. Этот регион прив¬ле¬кает внимание широкого круга исследо¬вателей в связи с открытием ряда свинцово-цинковых месторождений и перспективностью его исполь¬зования на ряд цветных металлов. Наличие здесь круп¬ного каменноугольного мес¬торождения Джергалан, с развитой инфраструк¬ту¬рой является наиболее благо¬приятным условием для развития промышленности. Так как в перспективе, в дан¬ном регионе хозяйственная деятельность человека будет возрастать, необходимо проведение детальных экологических и радиоэкологи¬ческих исследований. Уро¬вень радиационного фона по гамма-излучению на терри¬то¬рии бассейна реки Джер¬галан варьирует в пределе 15 - 40 мкР/ч и не превышает установленной в республике нормы 60 мкР/ч. Повышен¬ные уровни удельной ак¬тив¬ности 238U (76,4 Бк/кг) и 210Pb (124,9 Бк/кг) в почве харак¬тер¬ны для участков складирования отвалов угленосных пород шахты Джер¬га¬лан. Альфа- и бета-активность во¬ды реки Джер¬галан варьирует в пределах естест¬вен¬ных уров¬ней.
-
Макалада Жыргалаң дарыясынын алабынын ра-дио¬экологиялык изилдөөлөрдүн жыйынтыктары берил¬ген. Жыргалаң дарыясынын бассейни Ысык-Көл облусу¬нун чыгыш бөлүгүндө жайгашкан. Бул регион цинк-кор¬го¬шундун жана түстүү металлдардын кенде¬ринин ачы¬лы¬шы менен изилдөөчүлөрдүн көңүлүн бурат. Келечекте бул региондо антропогендик таасир кучөйт дагы эко¬ло¬гия¬лык жана радиоэкологиялык изилдөөлөр абдан керек¬түү болот. Гамма-нурлануу боюнча радиациялык фон¬д-дун деңгээли чектүү норма¬дагы деңгээлден ашпайт, Жыр¬галаң дарыясынын суусунун альфа- жана бета- ак¬тив¬дүүлүгү, топурак¬тагы радиоактивдүү элементтер¬дин кармалышы табигый деңгээлдин чегинде экендиги аныкталды. Жыргалаң дарыясынын алабында радиа¬ция¬лык фондун гамма-нурлануу боюнча кубаттулугу 15-40 мкР/с, республикадагы нормадан 60 мкР/с ашпайт. Топуракта 238U (76,4 Бк/кг) жана 210Pb (124,9Бк/кг) са¬лыш¬тырма активдүүлүктөрүнүн жогорку деңгээлдери шахта Жыргалаңдын көмүр тектеринин топтолгон жер¬ле-рине мүнөздүү. Жыргалаң дарыясынын суусунун альфа- жана бета-активдүүлүктөрү табигый деңгээл¬дер¬дин чегинде өзгөрөт.
-
Results of radio ecological researches of a river basin Dzhergalan are presented in article. The pool area of the Dzhergalan River is located in east part of the Issyk kul region. This region draws attention of a wide range of resear¬chers in connection with opening of a number of zinc-lead fields and prospects of its use on a number of non-fer¬rous metals. Existence here of the large-scale Dzhergalan coal deposit, with the developed infrastructure is an optimum condition for industry development. As in the long term, economic activity of the person will increase in this region, carrying out detailed ekologo-biogeochemical and radio ecological researches is necessary. Level of a radiation back¬ground on gamma radiation in the pool area of the Dzhergalan River varies 15 - 40 μR/h in a limit and does not exceed the norm of 60 μR/h established in the republic. The increased levels of specific activity 238U (76.4 Bq/kg) and 210Pb (124.9 Bq/kg) in the soil are characteristic of sites of warehousing of dumps of carboniferous breeds of the Dzhergalan mine. Alpha and the beta activity of water of the Dzhergalan River varies within natural levels.
-
предельно допустимый уровень, альфа- и бета- активность, радиоактивные элементы, гамма-излучение, почва, вода.
-
чектүү нормадагы деңгээл, альфа- жана бета- активдүүлүк, радиоактивдүү элементтер, гамма-нурлануу, топурак, суу.
-
maximum permissible level, alpha and beta activity, radioactive elements, gamma radiation, soil, water.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Кадырова Гулькаир Бейшебаевна, Иссык-Кульский
государственный университет имени
К.Тыныстанова, г.Каракол, Кыргызская
Республика, кандидат биологических наук.
Калдыбаев Бакыт Кадырбекович, Иссык-Кульский
государственный университет имени
К.Тыныстанова, г.Каракол, Кыргызская
Республика, доктор биологических наук.
-
Кадырова Гулькаир Бейшебаевна, К.Тыныстанов атындагы Ысык-Көл мамлекеттик университети, Каракол шаары, Кыргыз Республикасы, биология илимдеринин кандидаты.
Калдыбаев Бакыт Кадырбекович, К.Тыныстанов атындагы Ысык-Көл мамлекеттик университети, Каракол шаары, Кыргыз Республикасы, биология илимдеринин доктору.
-
Gulkair Kadyrova, Issyk-Kul state university by name of
K.Tynystanov, Karakol, Kyrgyz Republic, candidate
of biological sciences.
Bakyt Kaldybaev, Issyk-Kul state university by name of
K.Tynystanov, Karakol, Kyrgyz Republic, doctor of
biological sciences.
Кадырова Г.Б., Калдыбаев Б.К. РАДИОЭКОЛОГИЧЕСКИЕ ИССЛЕДОВАНИЯ В БАССЕЙНЕ РЕКИ ДЖЕРГАЛАН. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2018. №. 9. C. 55-58
|
