Научный журнал Кыргызстана

Абдыраманова А.Ш.
Абдыраманова А.Ш.
A.Sh. Abdyramanova

АНИМАЛИСТИЧЕСКИЕ СРЕДСТВА В ПОЭТИКЕ КЫРГЫЗСКИХ РОМАНОВ
КЫРГЫЗ РОМАНДАРДЫН ПОЭТИКАСЫНДА АНИМАЛИСТТИК ЫКМАЛАР
ANIMALISTIC MEANS IN POETICS OF KYRGYZ NOVELS

Исследования культуры номадов, к которым отно¬си-тся и кыргызская культура, всегда были актуальными, но в период суверенитета степень этой актуальности возрос¬ла многократно. В статье анализируются широко извест¬ные кыргызские романы с целью выявления роли и значения зооморфизмов и антропоморфизмов, связанных с менталь¬ностью кочевого народа. Это романы Т.Касым-бекова «Сло¬манный меч», Т.Сыдыкбекова «Голубой стяг», Ш.Абдыра¬манова «Гулазык», Ш. Бейшеналиева «Испы¬та-ние славой», О.Даникеева «В дни невзгод». Анализ произве-де¬ний показывают, что анималистические средст¬ва при-ме¬няются при создании художественных образов, когда внешняя и внутренняя характеристика человека дается в контексте животного, природного и вещного мира через приемы сравнения, олицетворения и метафо¬ризации. Такое внимание объясняется особой спецификой номадической куль¬туры, характеризующейся особой близостью и осо¬бенным отношением к природному миру.
Номаддардын маданиятын изилдөө ар дайым оку-муш¬¬туулардын арасында кызыгуу жараткан, ал эми эге-мен¬¬¬дүүлүк жылдары кызыгуу даражасы көп эсе өстү. Макалада көчмөн элдин менталдуулугуна байланышкан ан-тро¬поморфизм жана зооморфизмдердин маанисин анык-тоо максатында өтө маанилүү жана белгилүү кыргыз ро-мандары талдоого алынды, бул Т.Касымбековдун «Сын¬ган кылыч», Т.Сыдыкбековдун «Көк асаба», Ш.Абдырама¬нов¬-дун “Гулазык”, Ш.Бейшеналиевдин “Даңкка жараша жүк”, О.Даникеевдин “Көкөй кести”. Көркөм образдарды жаратууда, тышкы жана ички мүнөздөмөлөрдү берүүдө жа¬ра¬тылыш, жаныбарлар, буюмдар дүйнөсүнүн контекс-тин¬де анималисттик ыкмалар колдонулат. Алар салыш-ты¬руу¬лар, элестетип көрсөтүү (олицетворение), мета¬фо-ра ар¬кы¬луу көрсөтүү. Мындай көп көңүл буруу көчмөн эл-дин мада¬ниятынын өзгөчөлүгүн, табиятка, мал-жанга өтө жакындыгын маалымдайт.
Research on nomad culture, which Kyrgyz culture belongs to has always been actual and following independence the issue became more popular among researchers. The article gives an analysis of widely known Kyrgyz novels aimed at establishing the role and significance of zoomorphisms and anthropo¬mor-phisms associated with nomad mentality. These are novels «The broken sword» by T.Kasymbekov, «The blue flag» by T.Sydyk-bekov, «Gulazyk» by Sh. Abdyramanov, «Examining by fame» by Sh. Beyshenaliev and «In days of rigours» by O.Danikeev. The analysis reveals that authors turn to animalistic means to create visual images when a person’s outer and inner characte-ris¬tic features are described through animal, natural and mate-rial world using such means as comparison, personification and metaphorization. Such an interest is explained by uniqueness of nomadic culture with its specific closeness and peculiar relation to nature.

номадическая культура, роман, зоо¬морфизмы, антропоморфизмы, анималистические сред¬ства, сравнение, метафора, олицетворение
номаддар маданияты, роман, зоо¬мор¬физмдер, антропоморфизмдер, анималисттик ыкма, салыштыруу, метафора, элестетип көрсөтүү.
nomadic culture, novel, zoomorphisms, anth¬ro¬pomorphisms, animalistic means, comparison, metaphor, per¬so¬nification.

Абдыраманова Айнагуль Шабданбаевна, Бишкекский гуманитарный университет имени К.Карасаева, Бишкек, Кыргызская Республика.
Абдыраманова Айнагуль Шабданбаевна, К.Карасаев атындагы, Бишкек гуманитардык университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.
Ainagul Abdyramanova, Bishkek humanitarian university by name of K.Karasaev, Bishkek, Kyrgyz Republic.

Жүктөө

None

Жаңы саны

2023, №: 5

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу