Жаңы саны

2023, №: 4

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Ниясалиева Б.А., Алтыкеева Н.Ж.
  2. Ниясалиева Б.А., Алтыкеева Н.Ж.
  3. B.A. Niyasalieva, N.Zh. Altykeeva
Макаланын аты
  1. НЕКОТОРЫЕ СЛОВА В КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКЕ ОБОЗНАЧАЮЩИЕ ВРЕМЕННЫЕ ПОНЯТИЯ В ПРЕДЕЛАХ ОДНОЙ СУТКИ
  2. КЫРГЫЗ ТИЛИНДЕГИ КҮН-ТҮН (СУТКА) ЧЕНЕМИН ТУЮНДУРУУЧУ СӨЗДӨР
  3. SOME WORDS IN THE KYRGYZ LANGUAGE THAT INDICATE TEMPORARY CONCEPT WITHIN ONE DAY
Аннотация
  1. В данной статье рассмотренные некоторые слова в кыргызском языке, обозначающие временные понятия. В частности, анализируются семантика, этимология от-дель¬ных слов и словосочетаний, указывающих на темпе-раль¬ные понятия в пределах одной сутки. Вместе с тем языковые средства входящие в упомянутый пласт лексики кыргызского языка рассмотрены с точки зрения диалек-то¬логии и исторической лексикологии. Выявляется тесная связь с жизнью народа со словами семантического поля кыргызского языка опреде¬ляющие время сутки. А также речь идёт о распростра¬нении во все регионы и не имею¬щие никакие фонетические и морфологические особеннос¬ти. Например: сопоставляются особенности названия в литературном языке говоры Ошской, Иссык-Кульской, Та-лас¬ской местностях. В исследовательской работе рас-смат¬¬риваются исследования Б.Солтоноева, К.Юдахина, К.Карасаева.
  2. Макалада кыргыз тилиндеги айрым мезгилдик тү-шү¬нүктөрдү туюндурган сөздөр каралат. Тактап айткан¬да бир сутка чегиндеги темпералдык түшүнүк-төрдү бил¬дир¬ген сөздөрдүн жана сөз айкаштарынын семантикасы, этимологиясы иликтенет. Ошону менен эле бирге сөз бо¬луп жаткан лексикалык катмарга кирген тилдик кара¬жат¬тар диалектологиялык жана тарыхый лексиколо¬гия¬лык өңүттөрдөн каралган. Кыргыз тилиндеги убакыт¬тын күн-түнгө карап аныкталышын билдирген сөздөрдөн се¬ман¬¬тикалык талаа¬ларды таап, анализдөөнүн натый¬жа¬сын¬да кыргыз тилин¬деги убакытты билгизген сөздөр кыр¬гыз элинин турмушу менен тыгыз байланышта экендиги аныкталган. Ошондой эле бардык региондордо бирдей таралат жана эч кандай фонетикалык, морфологиялык өзгөчөлүктөрго ээ эмес экендиги тууралуу сөз болот. Ми¬салы, Ош, Ысык-Көл, Талас говорундагы аталыштардын адабий тилдеги бери-лиш өзгөчөлүктөрү менен салыш¬ты¬рыл¬ган. Иликтөө иштеринде Б.Солтоноев, К.Юдахин жана К.Карасаевдердин изилдөөлөрү каралды.
  3. In this article, we consider some words in the Kyrgyz lan-guage that indicate temporal concept. In particular, the se¬man-tics, the etymology of individual words and word com¬bi¬nations that point to the temperature concepts within one day are analyzed. At the same time, the linguistic resources inclu¬ded in the above layer of the lexicon of the Kyrgyz language are considered from the point of view of dialectology and his¬to¬ri¬cal lexicology. There is a close connection with the life of the people with the words of the semantic field of the Kyrgyz lan¬guage that determine the time of the day. And we are talking about spreading to all regions and not having any phonetic and morphological features. For example, the features of the name in the literary language of the dialects of the Osh, Issyk-Kul, Talas districts are compared. In the research work studies of B.Soltonoev, K.Yudakhin, K.Karasaeva are considered.
Негизги сөздөр
  1. день, ночь, диалект, говор,время, семантика, литературный язык.
  2. күн, түн, диалект, говор, убакыт, се¬мантика, адабий тил.
  3. day, night, dialect, talk, time, semantics, literary language.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Ниясалиева Батыгул, Таласский государственный университет, г.Талас, Кыргызская Республика. Алтыкеева Нурзат, Таласский государственный университет, г.Талас, Кыргызская Республика.
  2. Ниясалиева Батыгул, Талас мамлекеттик университети, Талас шаары, Кыргыз Республикасы. Алтыкеева Нурзада, Талас мамлекетик университети, Талас шаары, Кыргыз Республикасы.
  3. Batygul Niyasalieva, Talas state university, Talas, Kyrgyz Republic. Nurzat Altykeeva, Talas state university, Talas, Kyrgyz Republic.
Pdf версиясы
DOI
  • None
  • Цитаталоо
  • Ниясалиева Б.А., Алтыкеева Н.Ж. НЕКОТОРЫЕ СЛОВА В КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКЕ ОБОЗНАЧАЮЩИЕ ВРЕМЕННЫЕ ПОНЯТИЯ В ПРЕДЕЛАХ ОДНОЙ СУТКИ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2018. №. 4. C. 203-205