|
|
-
Тузова Т.В., Загинаев В.В., Шатравин В.И., Ваткинс Д., Матвеева И.В., Саидов С.М.
-
Тузова Т.В., Загинаев В.В., Шатравин В.И., Ваткинс Д., Матвеева И.В., Саидов С.М.
-
T.V. Tuzova, V.V. Zaginaev, V.I. Shatravin, D. Watkins, I.V. Matveeva, S.M. Saidov
-
УРАН В ВОДАХ ЗОН ФОРМИРОВАНИЯ СТОКА ТРАНСГРАНИЧНЫХ РЕК ТЯНЬ-ШАНЯ И ПАМИРА
-
ТЯН-ШАНДЫН ЖАНА ПАМИРДИН ТРАНСЧЕКАРАЛЫК ДАРЫЯЛАРЫНЫН БАШАТЫ БОЛГОН ЗОНАЛАРДЫН СУУЛАРЫНДАГЫ УРАН
-
URANIUM IN WATERS OF TRANSBOUNDARY RIVER SOURCE ZONES IN THE TIEN SHAN AND PAMIR
-
В статье изложены особенности концентрирования урана из приледниковых вод, изучен его изотопный состав и проведена оценка генетических составляющих стока в зонах формирования водных ресурсов Тянь-Шаня и Пами-ра. Исследования проведены в течение последних 5 лет в бас¬¬сейнах рек Чон-Кызылсу, Ала-Арча, Аламедин (Север¬ный Тянь-Шань), Кызылсу, Муксу, Обихингоу, Вахш (Па¬ми¬ро-Алай). Показана высокая чувствительность альфа-спек-трометрического метода определения ультранизких кон-центраций урана. Обнаружено измеримое содержание урана в атмосферных осадках и ледниках. Показано, что в приледниковых водах, формирующихся при контакте с во-до¬вмещающими породами, возрастает содержание урана и увеличивается отклонение от равновесия соотношения 234U/238U. По изотопному составу урана выделено 3 гене-ти¬ческих типа вод, формирующих сток трансграничных горных рек.
-
Макалада мөңгүлөрдүн сууларындагы урандын кон-цен¬трациясынын өзгөчөлүктөрү баяндалды жана анын изо¬топтук курамы изилденди жана Тянь-Шань жана Па-мир суу ресурстары калыптанган зоналардагы суулардын генетикалык курамына баа берилди. Изилдөөлөр акыркы 5 жылдын ичинде Чоң-Кызыл-Суу, Ала-Арча, Аламүдүн (Түн-дүк Тянь-Шань), Кызылсу, Муксу, Обихингоу, Вахш (Памир-Алай) дарыяларында жүргүзүлдү. Урандын ультра төмөнкү концентрацияларын аныктоонун альфа-спек¬тр-о¬метриялык методунун жогорку сезгичтиги анык¬талды. Атмосфералык жаан-чачындагы жана мөңгү¬лөрдөгү уран¬дын өлчөнүүчү курамы табылды. Суу сиңиргич поро-да¬лар менен контакт болгондо калыптанган мөңгүлөрдүн сууларында урандын курамы жогорулап жана 234U/238U катнашынын тең салмагынан четтеп кетүү көбөйөрү аныкталды. Урандын изотоптук курамы боюн¬ча транс-чек¬аралык тоо дарыяларынын башатын түзгөн суулардын 3 генетикалык типтери бөлүндү.
-
The article describes the features of uranium concen¬tra-tion from near-glacial waters, its isotope composition is stu¬died, and the genetic components of the runoff in the zones of for-mation of the Tien Shan and Pamir water resources are estimated. Studies have been conducted over the past 5 years in the basins of the Chon-Kyzylsu, Ala-Archa, Alamedin (Nor¬thern Tien Shan), Kyzylsu, Muksu, Obikhingou, Vakhsh (Pa¬mir-Alai) rivers. A high sensitivity of the alpha-spectrometric method for determining ultra-low uranium concentrations is shown. A measurable uranium content in atmospheric preci¬pi¬ta¬tion and glaciers was detected. It is shown that in the glacial waters formed upon contact with water-bearing rocks, the uranium content increases and the deviation from equilibrium of the ratio 234U / 238U increases. According to the isotope composition of uranium, 3 genetic types of water are formed that form the run-off of transboundary mountain rivers.
-
трансграничные воды, зоны формирования стока, уран-изотопный метод анализа, Тянь-Шань, Памиро-Алай.
-
трансчекаралык суулар, башаты калыптанган зоналар, анализдин уран-изотоптук методу, Тянь-Шань, Памир-Алай.
-
transboundary waters, flow formation zones, uranium-isotope analysis method, Tien Shan, Pamir-Alai.
Авторлор жөнүндө маалымат
-
Тузова Тамара Васильевна,
Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, Институт водных проблем и гидроэнергетики, кандидат физико-математических наук.
Загинаев Виталий Викторович,
Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, Институт водных проблем и гидроэнергетики, кандидат геолого-минералогических наук.
Шатравин Владимир Иванович,
Национальная академия наук КР, г.Бишкек, Кыргызская Республика, Институт водных проблем и гидроэнергетики, Тянь-Шанский высокогорный научный центр, кандидат геолого-минералоги-ческих наук, ведущий научный сотрудник.
Ваткинс Давид,
Мичиганский технологический университет, штат Мичиган, США, профессор гражданской и экологической инженерии.
Матвеева Илона Валерьевна,
Казахский национальный университет имени Аль-Фараби, г.Алматы, Республика Казахстан, факультет Химии и химических технологий, PhD, и.о.доцента.
Саидов Сухбатулло Мирзоевич,
Научно-исследовательский центр «Охрана водных ресурсов» Комитета охраны окружающей среды при Правительстве Республики Таджикистан, г.Душанбе, Республика Таджикистан.
-
Тузова Тамара Васильевна,
Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Суу көйгөйлөр жана гидроэнергетика институту, физика-математика илимдеринин кандидаты.
Загинаев Виталий Викторович,
Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Суу көйгөйлөр жана гидроэнергетика институту, геология-минералогия илимдеринин кандидаты.
Шатравин Владимир Иванович,
Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Суу көйгөйлөр жана гидроэнергетика институту, Тянь-Шан бийик тоолуу илимий борбору, геология-минералогия илимдеринин кандидаты, жетектөөчү илимий кызматкер.
Ваткинс Давид,
Мичиган технологиялык университети, Мичиган штаты, АКШ, Жарандык жана экологиялык инженериянын профессору.
Матвеева Илона Валерьевна,
Аль-Фараби атындагы Казак улуттук университети Алмата шаары, Казакстан Республикасын, Химия жана химиялык технологиялар факультети, PhD, доценттин милдетин аткаруучу.
Саидов Сухбатулло Мирзоевич,
«Суу ресурстарын коргоо» илимий-изилдөө борбору, Тажикстан Республикасынын Өкмөтүнө караштуу айлана-чөйрөнү коргоо Комитети, Душанбе шаары, Тажикистан Республикасы.
-
Tamara Tuzova,
National academy of sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, Institute of water problems and hydropower engineering, candidate of physical and mathematical
sciences.
Vitalii Zaginaev,
National academy of sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
Institute of water problems and hydropower, candidate of technical sciences, senior researcher
Vladimir Shatravin,
National academy of sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
Institute of water problems and hydropower engineering, Tien-Shan high-mountainous scientific
centre, candidate of geological and mineralogical sciences, leading researcher
David Watkins,
Michigan technological university, Houghton, USA, professor of civil and environmental engineering.
Ilona Matveeva,
Kazakh national university by named al-Farabi, Almaty, Republic of Kazakhstan, Faculty
of Chemistry and chemical technology, PhD, acting associate professor.
Subhatullo Saidov,
Research center «Protection of water resources» of the Committee for environmental
protection under the Government of the Republic of Tajikistan, Dushanbe, Republic of Tajikistan.
Тузова Т.В., Загинаев В.В., Шатравин В.И., Ваткинс Д., Матвеева И.В., Саидов С.М. УРАН В ВОДАХ ЗОН ФОРМИРОВАНИЯ СТОКА ТРАНСГРАНИЧНЫХ РЕК ТЯНЬ-ШАНЯ И ПАМИРА. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2018. №. 3. C. 178-185
|
