Научный журнал Кыргызстана

Бажанова Л.В.
Бажанова Л.В.
L.V. Bazhanova

ОЦЕНКА ГИДРОЛОГИЧЕСКОГО МОНИТОРИНГА И ВОССТАНОВЛЕНИЕ СТОКА РЕК МЕТОДОМ ПАРНОЙ КОРРЕЛЯЦИИ
ГИДРОЛОГИЯЛЫК МОНИТОРИНГДИ БААЛОО ЖАНА ЖУПТУУ КОРРЕЛЯЦИЯ ЫКМА АРКЫЛУУ ДАРЫЯНЫН СУУ АГЫМЫНЫН МААНИЛЕРИН КАЛЫБЫНА КЕЛТИРҮҮ
ASSESSMENT OF HYDROLOGICAL MONITORING AND RESTORATION OF RIVER FLOW BY THE METHOD OF PAIR CORRELATION

В статье приведены результаты количественного и качественного анализа современного гидрологического мо-ни¬торинга на реках Чуйского, Иссык-Кульского и Нарын-ского бассейнов Кыргызстана. Масштабное сокращение наблюдательной гидрометрической сети за последние 25 лет привело к недостатку (а порой отсутствию) инфор-ма¬ции по водным ресурсам. Анализ современного сос¬тоя-ния гидрологического мониторинга показал, что закрытие гидропостов проводилось без какого-либо обоснования, без учета значимости и продолжительности ряда наблюде¬ний. Методом парной корреляции были подобраны реки-аналоги для восстановления пропущенных данных наблю¬дений по закрытым гидрологическим постам. Сделаны выводы, даны рекомендации по оптимизации гидрологи¬че¬ской сети наблюдений и возможность использования ме¬то¬да парной корреляции для восстановления отсутст¬вую¬щих данных методом парной корреляции по реке-аналогу.
Бул илимий макалада Кыргызстандын Чүй, Ыссык-Көл жана Нарын бассейндеринин дарыяларындагы заман-бап гидрологиялык мониторингди сандык жана сапаттык анализденүн жыйынтыктары келтирилген. Акыркы 25 жыл¬дын ичинде байкоолорду жүргүзгөн гидро¬метео¬ро¬ло-гия¬лык тармагынын масштабдуу жоюлуусу суу ресурс¬та-ры боюнча маалыматтардын жетишсиздикке (кээ бирде, жокко да чыгарган) алып келген. Гидрологиялык мониторингди заманбап талдоо жүргүзүүсү төмөнкүнү көрсөт-көн, байкоолордун узак мөөнөттүлүгүнө жана маанисине карабастан гидропосттордун жабылышы себепсиз болгон. Жабылган гидрологиялык посттордогу өткөрүлүп жи¬берилген маалыматтарды калыбына келтирүү үчүн жуптуу корреляция ыкмасы менен аналог - дарыялары тандалган. Байколорду жүргүзɵ турган гидрологиялык тармак¬ты оптимизациялаштыруу боюнча жана жуп кор¬ре¬ляция ыкмасы менен жок маалыматтарды аналог – да¬рыя¬сы аркылуу калыбына келтирүү боюнча сунуштар бе¬рилди жана корутунду жасалды.
The results of quantitative and qualitative analysis of modern hydrological monitoring on the rivers of Chui, Issyk-Kul and Naryn basins of Kyrgyzstan are given in this article. Scale reduction of observational hydrometric network over the past 25 years has led to lack (and absence sometimes) of information on water resources. Analysis of the modern state of hydrological monitoring showed that the closure of the h/posts was carried out without any justification, without taking into account the significance and duration of a number of obser¬va-tions. The analogue rivers were selected for restoring of the missed observation data through closed hydrological posts by the pair correlation method. The conclusions are made; the recommendations for optimizing the hydrological observation network and the possibility of using the pair correlation me¬thod for restoring the missing data by the pair correlation method on the analogue river are given.

гидрологический пост (г/пост), ре¬ка-аналог, уравнение регрессии, коэффициент корреляции.
гидрологиялык пост (г/п), аналог – дарыясы регрессия теңдемеси, корреляциянын коэфи¬циен¬ти.
hydrological post (h / post), analog river, reg¬ression equation, correlation coefficient.

Бажанова Лариса Васильевна, Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, Институт водных проблем и гидроэнергетики, заведующая лабораторией.
Бажанова Лариса Васильевна, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Суу көйгөйлөр жана гидроэнергетика институту, лаборатория башчысы.
Larisa Bazhanova, National academy of sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, Institute of water problems and hydropower engineering, head of laboratory.

Жүктөө

None

Жаңы саны

2023, №: 5

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Журналдар

Байланышуу