Жаңы саны

2023, №: 5

Кененирээк

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Макала
Авторлор
  1. Тузова Т.В., Сатылканов Р., Шатравин В.И., Ваткинс Д.
  2. Тузова Т.В., Сатылканов Р., Шатравин В.И., Ваткинс Д.
  3. T.V. Tuzova, R. Satylkanov, V.I. Shatravin, D.Watkins
Макаланын аты
  1. ИЗОТОПЫ УРАНА ВО ЛЬДАХ И ВОДАХ ВЕРХОВЬЕВ РЕКИ НАРЫН
  2. НАРЫН ДАРЫЯСЫНЫН ЖОГОРКУ БӨЛҮГҮНДӨГҮ МУЗДАРДАГЫ ЖАНА СУУЛАРДАГЫ УРАНДЫН ИЗОТОПТОРУ
  3. URANIUM ISOTOPES IN ICE'S AND WATERS OF THE UPSTREAM OF THE NARYN RIVER
Аннотация
  1. Изложены результаты изучения содержание урана и соотношения 234U/238U в ледниках и водах зоны форми-рвания стока р.Кумтор - одного из притоков р.На¬рын, ко¬торая, сливаясь с Кара-Дарьей, образует Сыр-Дарью – один из двух притоков Аральского моря. Исследования про-во¬дились в течение последних 3 лет по PEER-проекту 454 в районе золоторудного месторож¬дения Кумтор, которое расположено на северо-востоке Кыргызской Республики высоко в горах в центре узла оледенения Центрального Тянь-Шаня – горного массива Ак-Шийрак. Целью данной работы являлась оценка воздействия золотодобывающей деятельности комби¬ната на радиоэкологическое состоя-ние вод и льдов месторождения, поскольку сопутствую-щим элементом на золоторудных месторождениях, как правило, явля¬ются тяжелые металлы, в том числе уран и продукты его распада.
  2. Арал деңизинин куймаларынын бири болгон – Сыр-Да-рыяны түзгөн Кара-Дарыяга куйган Нарын дарыя¬сы¬нын куймаларынын бири - Кумтөр дарыясынын баша¬тын түзгөн мөңгүлөрдөгү жана суулардагы уранды жана 234U/238U катнашын изилдөөнүн натыйжалары баян¬дал-ды. Изилдөөлөр Кыргыз Республикасынын түн¬дүк-чыгы-шын¬дагы Борбордук Тянь-Шань мөңгү түйүн¬дө¬рүнүн ор-то¬сунда – Ак-Шыйрак тоо массивинде жай¬гаш¬кан Кум-төр алтын кенинде 454 PEER-долбоору боюнча акыркы 3 жылдын ичинде жүргүзүлдү. Бул иш кендин сууларынын жана муздарынын раиоэкологиялык абалына комбинат-тын алтын казуу иш-аракеттеринин тийгизген таасирин баалоо максатын көздөгөн, анткени алтын кендеринде коштоочу элемент катары оор металлдар, анын ичинен уран жана анын бөлүнүүсүнүн натыйжасында пайда бо-луучу продукттар бар болот.
  3. The results of the study of the uranium content and the ratio of 234U/238U in glaciers and waters of the Kumtor river flow formation zone, one of the tributaries of the Naryn river, which, merging with Kara Darya, forms the Syr Darya - one of the two tributaries of the Aral sea. The research was conducted during the last 3 years under PEER - project 454 in the area of the Kumtor gold Deposit, which is located in the North-East of the Kyrgyz Republic high in the mountains in the center of the glacial node Of the Central Tien Shan-the AK – shiyrak mountain range. The purpose of this work was to assess the im-pact of gold mining activities of the plant on the radio-ecolo¬gi¬cal state of the waters and ice deposits, as the accompanying element in gold deposits, as a rule, are heavy metals, including uranium and its decay products.
Негизги сөздөр
  1. радиоактивность воды, изотопы урана, ледники, месторождение Кумтор, бассейн реки Нарын.
  2. суунун радиоактивдүүлүгү, уран¬дын изотоптору, мөңгүлөр, Кумтөр кени, оор металлдар, Нарын дарыясынын бассейни.
  3. radioactivity of water, isotopes of uranium, glaciers, Kumtor Deposit, Naryn river basin.
Авторлор жөнүндө маалымат
  1. Тузова Тамара Васильевна, Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, Институт водных проблем и гидроэнергетики, кандидат физико- математических наук. Сатылканов Рысбек Абылаевич, Национальная академия наук КР, г.Бишкек, Кыргызская Республика, Институт водных проблем и гидроэнергетики. Шатравин Владимир Иванович, Национальная академия наук КР, г.Бишкек, Кыргызская Республика, Институт водных проблем и гидроэнергетики, Тянь-Шанский высокогорный научный центр, кандидат геолого-минералогических наук, ведущий научный сотрудник. Ваткинс Давид, Мичиганский технологический университет, штат Мичиган, США, профессор гражданской и экологической инженерии.
  2. Тузова Тамара Васильевна, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Суу көйгөйлөр жана гидроэнергетика институту, физика-математика илимдеринин кандидаты. Сатылканов Рысбек Абылаевич, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Суу көйгөйлөр жана гидроэнергетика институту. Шатравин Владимир Иванович, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Суу көйгөйлөр жана гидроэнергетика институту, Тянь-Шан бийик тоолуу илимий борбору, геология-минералогия илимдеринин кандидаты, жетектөөчү илимий кызматкер. Ваткинс Давид, Мичиган технологиялык университети, Мичиган штаты, АКШ, Жарандык жана экологиялык инженериянын профессору.
  3. Tamara Tuzova, National academy of sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, Institute of water problems and hydropower engineering, candidate of physical and mathematical sciences. Rysbek Satylkanov, National academy of sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, Institute of water problems and hydropower engineering, Tien-Shan high-mountainous scientific centre. Vladimir Shatravin, National academy of sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, Institute of water problems and hydropower engineering, Tien-Shan high-mountainous scientific centre, candidate of geological and mineralogical sciences, leading researcher David Watkins, Michigan technological university, Houghton, USA, professor of civil and environmental engineering.
Pdf версиясы
DOI
  • None
  • Цитаталоо
  • Тузова Т.В., Сатылканов Р., Шатравин В.И., Ваткинс Д. ИЗОТОПЫ УРАНА ВО ЛЬДАХ И ВОДАХ ВЕРХОВЬЕВ РЕКИ НАРЫН. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2018. №. 3. C. 125-130