New issue

2024, №: 3

More

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Боркошев М.М., Тешебаев А.К., Акпарали уулу Т., Абдыразак уулу Ж., Джоробаева Ч.Б.
  2. Боркошев М.М., Тешебаев А.К., Акпарали уулу Т., Абдыразак уулу Ж., Джоробаева Ч.Б.
  3. M.M. Borkoshev, A.K. Teshebaev, Akparali uulu T., Abdyrazak uulu Zh., Ch.B. Dzhorobaeva
Title
  1. САЙМАЛУУ ТАШ – ОЛИМП КОЧЕВНИКОВ
  2. САЙМАЛУУ ТАШ – КӨЧМӨН ЭЛДЕРИНИН ОЛИМПИ
  3. SAIMALUU TASH – OLYMPUS OF THE NOMADIC PEOPLE
Abstract
  1. В статье о художественной галерее под открытым небом “Саймалуу таш” Петроглифы – наскальные рисун-ки в комплексе Саймалуу Таш, имеет важное значение в исто¬рии физической культуры и спорта. Саймалуу таш-это вершина творчества, уникальный памятник древ¬нос-ти наших предков. Этой великолепной художествен¬ной га-л嬬рее нет границ ее уникальности и мастерства. Выра-жая в рисунках свои чувства, отношение к природе, пони-ма¬ние, тысячи лет, дополняя из поколения в поко¬ление, пе-ре¬да¬вали наши предки свои заветы. Первичное мастер¬ст¬во наших предков, изображенное в камнях, показывает их сознание, надежду, мечту отношение к природе. Пока¬зы¬-вает первоначальный источник развитие общества, со-циаль¬ной и духовной жизни, начало твор¬чества буду¬щего, от¬ношение к религии и культуре. Сохранив¬шиеся из глу¬би-ны веков, уникальные памятники наших предков, кладут на¬чало истории изобразительного и прикладного искус¬ст-ва. Узоры Саймалуу Таш можно считать первона¬чаль¬ным источником прикладного искусства, национальных орна-мен¬тов, результат работы разных эпох.
  2. Макалада “Саймалуу таш” сүрөт галереясындагы улут¬тук спорттук оюндарды элестеткен саймаларды би第дин замандагы оюндар сүрөттөлгөндүгүн жазганбыз. Саймалуу таш – биздин байыркы ата-бабалардын жа¬зуу-су жок кездеги нечен кылымдарды камтыган чыгар¬ма¬чы-лыгынын туу чокусу, байыркы искусствонун уникалдуу эстелиги. Бул гиганттык зор “сүрөт галереясын” карап отургандар адам акылына, анын жаратуучулук ишмер¬ди-гине чек жок экендигине ынанат. Миңдеген жылдар бою улам кийинки муундар келип, өзүнүн мурункулар мурасын улан¬тып, жаратылышка болгон түшүнүктөрүн, мамиле-син чагылдырып отурган. Бабаларыбыздын адепки өнөрү, ташка түшүргөн галереясы байыркы доордогу үмүттө-рүн, уруулардын ой-тилеги, аң-сезими жана табиятка, су-луу¬лукка болгон мамилесин көрсөтүп турат. Элибиздин коомдук өсүшүнөн, социалдык-экономикалык жана рухий турмушунан, көркөмдүк өнөрүнүн башаты¬нан, дүйнөгө, динге карата көз карашынан, маданиятынан кабар берет. Кыргыздар «сайма» деп көркөм өнөрчүлүк¬түн, узчулуктун эң жогорку чебер түрүн атаган. Дене тарбия жана спорт¬тун тарыхында Саймалуу таш тарыхый комплек¬син¬деги петроглифтердин мааниси өтө чоң. Ошол сүрөт¬төр¬дү көрүп туруп өткөн замандагы жашоо тиричилик абалы. Кадимки кездеги окуялар көз алдында элестетилет өткөн заман менен азыркы мезгил¬дин байланышы түзү¬лөт. Атайын булактар аркылуу илимпоздор тарыхый фак¬ты¬ларды изилдеп таап, аларды тактап алууга мүмкүн¬чү¬лүк табышат. Тарыхчыларга керектүү фактыларды чо¬гул¬тууда өзүнүн толуктугу жагынан балуу болгон жазуу түрүндөгү булактар башка түрлөрүнөн өзгөчө айырма¬ла¬нат.
  3. This article is devoted to the historical complex “Saima-luu Tash”. Ancient paintings reflect the games and sports of our ancestors. Saimaluu-Tash (embroidered stones) – a unique memory of ancient art of our ancestors which in¬clu¬ding many centuries when there was any writing (letters). People who look at the giant “Photo Gallery” believe that there is no limit of the human mind and creativity. A million years the young generations continued the heritage of the pre¬de¬cessors concepts and attitude to nature. The embroidered stones gallery shows our ancestors’ hope, their tribal thinking, consciousness and attitude to nature, to beauty . It informs the growth of public and socio-economic and spiritual life of our people , the beginning of art , their thoughts of world , religion and culture. The Kyrgyz called “saima” (embroidering) the best and highest type of grafting. In the history of sport and physical education the petroglyphs of “Saimaluu-Tash” histo¬ri¬¬cal complex are very important. When we see the pictures we can imagine our ancestors life, the events in the past, their si¬tua¬tion, a modern life can connect with ancient period. And it also helps scientists to find the historical facts easily.
Keywords
  1. Саймалуу таш, история, культура, фи¬зическая культура, петроглифы, олимп, игры кочев¬ни¬ков.
  2. Саймалуу таш, тарых, маданият, дене тарбия, сүрөт, олимп, көчмөндөрдүн оюндары
  3. Saimaluu tash, history, culture, physical education, ancient paintings, olympus, the games of settlers.
Authors info
  1. Боркошев Меражидин Маматкулович, Кызыл-Кийский педагогический институт, г.Кызыл-Кыя, Кыргызская Республика, кандидат педагогических наук, доцент. Тешебаев Абдимиталип Кубатбаевич, Кызыл-Кийский педагогический институт, г.Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, кандидат педагогических наук, доцент. Абдыразак уулу Жолболду, Кызыл-Кийский педагогический институт, г.Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, преподаватель. Акпарали уулу Тынчтыкбек, Кызыл-Кийский педагогический институт, г.Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, преподаватель. Джоробаева Чолпон Биккелдиевна, Кызыл-Кийский педагогический институт, г.Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, преподаватель.
  2. Боркошев Меражидин Маматкулович, Кызыл-Кыя педагогикалык институту, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, педагогика илимдеринин кандидаты, доцент. Тешебаев Абдимиталип Кубатбаевич, Кызыл-Кыя педагогикалык институту, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, педагогика илимдеринин кандидаты, доцент. Акпарали уулу Тынчтыкбек, Кызыл-Кыя педагогикалык институту, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу. Абдыразак уулу Жолболду, Кызыл-Кыя педагогикалык институту, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу. Джоробаева Чолпон Биккелдиевна, Кызыл-Кыя педагогикалык институту, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу.
  3. Meralidin Borkoshev, Kyzyl-Kya pedagogical institute, Kyzyl-Kya, Kyrgyz Republic, candidate of pedagogical sciences, associate professor. Abdimitalip Teshebaev, Kyzyl-Kya pedagogical institute, Kyzyl-Kya, Kyrgyz Republic, candidate of pedagogical sciences, associate professor. Akparali uulu Tynchtykbek, Kyzyl-Kya pedagogical institute, Kyzyl-Kya, Kyrgyz Republic, lecturer. Abdyrazak uulu Zholboldu, Kyzyl-Kya pedagogical institute, Kyzyl-Kya, Kyrgyz Republic, lecturer. Cholpon Dzhorobaeva, Kyzyl-Kya pedagogical institute, Kyzyl-Kya, Kyrgyz Republic, lecturer.
Pdf
DOI
  • None
  • Citing
  • Боркошев М.М., Тешебаев А.К., Акпарали уулу Т., Абдыразак уулу Ж., Джоробаева Ч.Б. САЙМАЛУУ ТАШ – ОЛИМП КОЧЕВНИКОВ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2018. №. 4. C. 60-62