New issue

2024, №: 2

More

Известия ВУЗов Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Сатылганова Э.Ш., Исмаилова Н.Р., Койчиева Ж.Ж
  2. Сатылганова Э.Ш., Исмаилова Н.Р., Койчиева Ж.Ж
  3. E. Satylganova, N. Ismailova, Zh. Koychieva
Title
  1. ПРОБЛЕМЫ ПИЩЕВОЙ И ПЕРЕРАБАТЫВАЮЩЕЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ В РАЗРЕЗЕ ПИВОВАРЕНОЙ ПОДОТРАСЛИ
  2. СЫРА ӨНДҮРҮҮ ТАРМАГЫ БОЮНЧА ТАМАК-АШ ЖАНА КАЙРА ИШТЕТҮҮ ӨНӨР ЖАЙЫНЫН КӨЙГӨЙЛӨРҮ
  3. THE PROBLEM OF THE FOOD AND PROCESSING INDUSTRY AND THE BREWING SUB-INDUSTRY
Abstract
  1. В статье рассматриваются разработки методических положений для проведения количественной оценки технологических процессов по степени их мало- и безотходности в различных отраслях пищевой промышленности показал, что наиболее рациональным методам определения уровня безотходного производства, на наш взгляд, является метод, основанной на применении сквозного материального баланса, отражающий количественные движения всех видов сырья, материалов, полуфабрикатов и другие, размеры образования и переработки (использования) отходов, потерь на всех стадиях производства продукции с учетом фактора влияния этого движения на окружающую среду. Критериями оценки производства по степени мало- и безотходности являются показатели, характеризующие замкнутость технологических процессов, хозяйственных объектов, отраслей, территориально-производственных комплексов по отношению к окружающей среды с учетом уровня опасности размещенных в ней отходов. Этими критериями являются: коэффициент уровня замкнутости производства по отношению к окружающей среде (или коэффициент полноты использования материальных ресурсов), коэффициент экологичности и коэффициент безотходности производства. Таким образом, производственный процесс рассматривается уже в полном объеме как неотъемлемый элемент общей экологической системы. При расчете коэффициента безотходности видно насколько данное производство взаимодействует с окружающей средой, оказывая негативное воздействие.
  2. Макалада тамак-аш өнөр жайынын ар кандай тармактарында технологиялык процесстерге алардын аз жана калдыксыз деңгээлине карата сандык баа берүү үчүн методологиялык жоболорду иштеп чыгуу каралат. продукциялар жана башкалар, бул кыймылдын айлана-чөйрөгө тийгизген таасирин эске алуу менен калдыктарды пайда кылуу жана кайра иштетүү (пайдалануу) көлөмү, өндүрүштүн бардык этаптарында жоготуулар. Аз жана калдыксыздык даражасы боюнча өндүрүшкө баа берүүнүн критерийлери болуп айлана-чөйрөгө карата технологиялык процесстердин, чарбалык объекттердин, тармактардын, аймактык өндүрүштүк комплекстердин жакындыгын мүнөздөгөн көрсөткүчтөр саналат. ага таштанды ташталган. Бул критерийлер: айлана-чөйрөгө карата өндүрүштүн жабыктык деңгээлинин коэффициенти (же материалдык ресурстарды толук пайдалануу коэффициенти), экологиялык тазалык коэффициенти жана калдыксыз өндүрүш коэффициенти. Ошентип, өндүрүш процесси жалпы экологиялык системанын ажырагыс элементи катары толугу менен каралат. Таштандысыз коэффициентти эсептөөдө бул өндүрүш айлана-чөйрө менен канчалык өз ара аракеттенип, терс таасирин тийгизип жатканын көрүүгө болот.
  3. The article discusses the development of methodological provisions for conducting a quantitative assessment of technological processes according to the degree of their low- and non-waste in various sectors of the food industry. quantitative movements of all types of raw materials, materials, semi-finished products, etc., the extent of generation and processing (use) of waste, losses at all stages of production, taking into account the influence of this movement on the environment. The criteria for assessing production in terms of the degree of low- and non-waste are indicators that characterize the closeness of technological processes, economic facilities, industries, territorial production complexes in relation to the environment, taking into account the level of hazard of the waste disposed in it. These criteria are: the coefficient of the level of closedness of production in relation to the environment (or the coefficient of complete use of material resources), the coefficient of environmental friendliness and the coefficient of waste-free production. Thus, the production process is already considered in full as an integral element of the overall ecological system. When calculating the waste-free coefficient, you can see how much this production interacts with the environment, causing a negative impact.
Keywords
  1. сырье, пища, пищевая промышленость, переработка, потребитель, вредность, экологичность, безотходность, окружающая среда, материальный ресурс.
  2. чийки зат, тамак-аш, тамак-аш өнөр жайы, кайра иштетүү, керектөө, зыяндуулук, экологиялык тазалык, калдыксыздык, экология, материалдык ресурс.
  3. raw materials, food, food industry, processing, consumer, harmfulness, environmental friendliness, non-waste, environment, material resource.
Authors info
  1. Сатылганова Эльвира Шейшембековна, Кыргызский национальный университет имени Ж.Баласагына г.Бишкек, Кыргыз Республика, кандидат экономических наук, доцент. Исмаилова Наргиз Ризвановна, Кыргызский национальный университет имени Ж.Баласагына г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат экономических наук, доцент Койчиева Жылдыз Жамалдиновна, Кыргызский национальный университет имени Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат экономических наук.
  2. Сатылганова Эльвира Шейшембековна, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, экономика илимдеринин кандидаты, доцент. Исмаилова Наргиз Ризвановна, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, экономика илимдеринин кандидаты, доцент. Койчиева Жылдыз Жамалдиновна, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, экономика илимдеринин кандидаты.
  3. Elvira Satylganova, Kyrgyz National University named after Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of economic sciences, associate professor. Nargiz Ismailova, Kyrgyz National University named after Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of economic sciences, associate professor. Zhyldyz Koychieva, Kyrgyz National University named after Zh. Balasagyn Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of economic sciences.
Pdf
DOI
  • 10.26104/IVK.2023.45.557
  • Citing
  • Сатылганова Э.Ш., Исмаилова Н.Р., Койчиева Ж.Ж ПРОБЛЕМЫ ПИЩЕВОЙ И ПЕРЕРАБАТЫВАЮЩЕЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ В РАЗРЕЗЕ ПИВОВАРЕНОЙ ПОДОТРАСЛИ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2023. №. 6. C. 166-171