|
|
-
Айталиева Т.К.
-
Айталиева Т.К.
-
T. Aytalieva
-
ОТНОШЕНИЕ ОТЦА И СЫНА В ЭПОСЕ «КУРМАНБЕК»
-
«КУРМАНБЕК» ЭПОСУНДАГЫ АТА-БАЛА МАМИЛЕСИ
-
RELATIONSHIPS FATHER AND SON IN THE EPOS «KURMANBEK»
-
В кыргызском народе эпическая поэзия развивалась на
высоком уровне. У нас есть такие виды эпосов как героические,
социально-бытовые, и лиро-романтические. Многие героиче-ские эпосы дают нам информацию о трудных временах кото-рый кыргызский народ жил XV-XVIII веке. В истории многих
народов Средней Азии, в могольском ханстве, у казахов и ногой-цев это время называется «Век калмыков». То время калмык-ские феодальные правители без перерывно нападали на наро-ды, проживающие в Средней Азии. Прошедшие трудности в
судьбе народа, борьба с калмыкскими нашественниками в под-робности описывается в устной эпической поэзии кыргызов.
Один из эпосов отражающий борьбу с калмыками – эпос
«Курманбек». Среди народов есть информации о нескольких
сказителях эпоса. До наших дней дошли варианты по сказа-ниям К.Акиева, С.Дыйканбаева, М.Мусулманкулова. Один из
основных тем эпоса – отношение отца и сына. Основу произ-ведения составляет борьба главного героя с Долон ханом и его
ранение.
-
Кыргыз элинде эпикалык поэзия жогорку деңгээлде өнүк-көн. Анын айкын мисалы катары бай мазмундуу көп сандаган
баатырдык, социалдык-турмуштук, лиро-романтикалык эпос-торубузду алсак болот. Көпчүлүк эпосторубуз Орто Азия,
Могол хандыгы, казак, ногой элдеринин тарыхында «Калмак
доору» катары айтылып калган XV-XVIII кылымдардагы элдин
башынан өткөн катаал учурдан маалымат берет. Бул мезгил-де Орто Азияда жашап турган калктарга калмактардын фео-далдык төбөлдөрү тынымсыз кол салып турушкан. Элдин ба-шынан өткөргөн кыйынчылыктары, калмак төбөлдөрү менен
болгон күрөштөрү элдик оозеки чыгармаларыбызда кеңири ча-гылдырылган. Калмактар менен болгон күрөштү чагылдырган
эпосторубуздун бири – «Курманбек» эпосу. Эпостун бир нече
айтуучусу болгондугу тууралуу эл арасында маалыматтар ай-тылып калган. Бүгүнкү күндө бизге К.Акиев, С.Дыйканбаев,
М.Мусулманкуловдун айтуусундагы варианттар келип жет-ти. Эпостогу негизги темалардын бири ата-бала мамилеси
деп айтууга болот. Башкы каармандын калмактар менен согу-шунда Дөлөн кан менен сайышып, жарат алышы жана кийин-ки тагдырынын сүрөттөлүшүндө бул тема өзөк катары кыз-мат кылат.
-
In the Kyrgyz people, epic poetry developed at a high level.
We have such types of epics as heroic, social, and lyric-romantic.
Many heroic epics give us information about the difficult times that
the Kyrgyz people lived in the XV-XVIII centuries. In the history of
many peoples In Central Asia, in the Mughal Khanate, among the
Kazakhs and Nogois, this time is called the age of the Kalmyks. At
that time, the Kalmyk feudal rulers continuously attacked the peop-les living in Central Asia. The past difficulties in the fate of the
people, the struggle against the Kalmyk invaders are described in
detail in the oral epic poetry of the Kyrgyz. information about seve-ral storytellers of the epic. Variants according to the legends of
K.Akiev, S. Dyikanbaev, M. Musulmankulov have survived to this
day. One of the main themes of the epic is the relationship between
father and son. The basis of the work is the struggle of the protago-nist with Dolon khan and his injury.
-
отец, сын, отношение, эпос, вариант, благословение, проклятие, вражда, друг, помощь.
-
ата, бала, мамиле, эпос, вариант, бата, тескери бата, кастык, дос, жардам берүү.
-
father, son, attitude, epic, variant, blessing, curse, enmity, friend, help.
-
Айталиева Толкун Кундузбековна,Таласский
государственный университет, г.Талас,
Кыргызская Республика, кандидат
филологических наук, доцент.
-
Айталиева Толкун Кундузбековна,Талас
мамлекеттик университети, Талас шаары,
КР, филология илимдеринин кандидаты, доцент.
-
Tolkun Aytalieva, Talas State University, Talas,
Kyrgyz Republic, candidate of philological
sciences, associate professor.
Айталиева Т.К. ОТНОШЕНИЕ ОТЦА И СЫНА В ЭПОСЕ «КУРМАНБЕК». Известия ВУЗов Кыргызстана. 2022. №. 5. C. 247-250
|
