|
|
-
Токоева Г.С., Кожоназарова Ы.М., Мурзакметов Т.Т.
-
Токоева Г.С., Кожоназарова Ы.М., Мурзакметов Т.Т.
-
G. Tokoeva, Y. Kozhonazarova, T. Murzakmetov
-
ДОНАУЧНЫЕ ПРЕДСТАВЛЕНИЯ О ЧЕЛОВЕКЕ В МИРОПОНИМАНИИ КЫРГЫЗСКОГО НАРОДА
-
КЫРГЫЗ ЭЛИНИН ДҮЙНӨТААНЫМЫНДАГЫ АДАМ ЖӨНҮНДӨГҮ ИЛИМГЕ ЧЕЙИНКИ КӨЗ КАРАШТАРЫ
-
THE PRE-SCIENTIFIC REPRESENTATIONS ABOUT OF HUMAN IN THE WORLDVIEW OF THE KYRGYZ PEOPLE
-
В современных условиях повысились требования к познанию уникальности человека и его ответственности. Ибо, возникло необходимость в установлении новых парадигм мышления. Кроме того, актуальность исследования обусловлена
тем, что несмотря на большое количество трудов,
исследовавших донаучное знание кыргызов, практически нет
работ, где были бы исследованы донаучное представление о
человека в миропонимании кыргызского народа. Поэтому, в
современной кыргызской философии существенно возросла
актуальность исследований, связанных с бытием человека.
Целью данного исследования является изучение донаучного
представления о человеке в дихотомии «человек-человек»,
«человек-природа», «человек-общество». Методологической
основой исследуемой проблемы послужили общие
универсальные принципы диалектики, всеобщая связь,
единство исторического и логического анализ и синтез,
восхождение от абстрактного к конкретному. Познание
человека у кыргызов длительное время осуществлялось в мифопоэтической форме, и в первую очередь в героических и
малых эпосах, а также различных мифах, сказках,
пословицах, поговорках, изречениях, письменных источниках и
другие.
-
Учурда адамдын уникалдуулугун жана анын жоопкерчилигин таанып билүүгө болгон кызыгуулар өсүп жатат.
Анткени, ой жүгүртүүнүн жаңы парадигмаларын түзүү
зарылдыгы жаралууда. Кыргыздардын илимге чейинки
билимин изилдеген эмгектердин көптүгүнө карабастан,
элибиздин адам тууралуу илимге чейинки билимдерин
чагылдырган эмгектер иш жүзүндө жокко эсе. Изилдөөнүн
актуалдуулугу кыргыз элинин дүйнө таанымындагы илимге
чейинки адам жөнүндөгү ой жүгүртүүлөрүн изилдөө болуп
саналат. Азыркы кыргыз философиясында адамдын
болмушуна байланыштуу изилдөөлөр бир кыйла актуалдуу
маселе болуп калды. Биздин изилдөөнүн максаты катары
илимге чейинки адамдын «адам-адам», «адам-табият»,
«адам-коом» дихотомиясындагы түшүнүгүн анализдөө болуп
саналат. Изилденип жаткан маселенин методологиялык
негизин диалектиканын жалпы универсалдуу принциптери,
универсалдуу байланыш, тарыхый жана логикалык анализ менен синтездин биримдиги, абстракттуулуктан конкреттүүлүккө өтүүчүлүк түздү. Кыргыздарды таанып билүүсү узак
убактардын бери мифопоэтикалык формада, биринчи
кезекте баатырдык жана кенже эпостордо, ошондой эле ар
кандай мифтерде, жомоктордо, макал-лакаптарда, учкул
сөздөрдө, жазма булактарда ж.б.у.с. сакталып келген.
-
In modern conditions, the requirements for the knowledge of
the uniqueness of a person and his responsibility have been increased. Since, there is a need to establish new paradigms of thinking.
In addition, the relevance of the study is due to the fact that despite
the large number of works that have studied the pre-scientific
knowledge of the Kyrgyz, there are practically no works where the
pre-scientific idea of a person in the worldview of the Kyrgyz
people would be investigated. Therefore, in modern Kyrgyz
philosophy, the relevance of research related to human existence
has significantly increased. The purpose of this study is to study
the pre-scientific idea of a person in the dichotomy "man-man",
"man-nature", "man-society". The methodological basis of the
problem under study was the general universal principles of
dialectics, universal connection, the unity of historical and logical
analysis and synthesis, the ascent from the abstract to the concrete.
The knowledge of man among the Kyrgyz for a long time was
carried out in a mythopoetic form, and primarily in heroic and
small epics, as well as various myths, fairy tales, proverbs,
sayings, sayings, written sources, etc
-
человек, миропонимание, природа, общество, философия, мифология, бытие, миропонимание кыргызов, бытие человека.
-
адам, дүйнөтааным, жаратылыш, коом, философия, миф, болмуш, кыргыздардын дүйнөтаанымы, адам болмушу.
-
man, worldview, nature, society, philosophy, mythology, being, Kyrgyz worldview, human being.
-
Токоева Гулдана Самидиновна, Жалал-Абадский
государственный университет им. Б.Осмонова
г.Жалал-Абад, Кыргызская Республика, доктор
философских наук, и.о. профессора.
Кожоназарова Ырыскуль Мырзалиевна,
Жалал-Абадский государственный университет
им. Б.Осмонова г.Жалал-Абад, Кыргызская
Республика, преподаватель.
Мурзакметов Таалайбек Турдумаматович,
Жалал-Абадский государственный университет
им. Б.Осмонова г. Жалал-Абад, Кыргызская
Республика, преподаватель.
-
Токоева Гүлдана Самидиновна, Б.Осмонов
атындагы Жалал-Абад мамлекеттик
университети, Жалал-Абад шаары, Кыргыз
Республикасы, философия илимдеринин
доктору, профессордун милдетин аткаруучу.
Кожоназарова Ырыскүл Мырзалиевна,
Б.Осмонов атындагы Жалал-Абад мамлекеттик
университети, Жалал-Абад шаары, Кыргыз
Республикасы, окутуучу.
Мурзакметов Таалайбек Турдумаматович,
Б.Осмонов атындагы Жалал-Абад мамлекеттик
университети, Жалал-Абад шаары, Кыргыз
Республикасы, окутуучу.
-
Guldana Tokoeva, Jalal-Abad State University by name
of B.Osmonov, Jalal-Abad, Kyrgyz Republic, doctor
of philosophy, acting professor.
Yryskul Kozhonazarova, Jalal-Abad State University by
name of B.Osmonov, Jalal-Abad, Kyrgyz Republic,
lecturer.
Taalaybek Murzakmetov, Jalal-Abad State University
by name of B.Osmonov, Jalal-Abad, Kyrgyz
Republic, lecturer.
DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
Токоева Г.С., Кожоназарова Ы.М., Мурзакметов Т.Т. ДОНАУЧНЫЕ ПРЕДСТАВЛЕНИЯ О ЧЕЛОВЕКЕ В МИРОПОНИМАНИИ КЫРГЫЗСКОГО НАРОДА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2021. №. 6. C. 179-182
|
