New issue

2024, №: 2

More

Известия ВУЗов Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Кадыров Акжол
  2. Кадыров Акжол
  3. Akzhol Kadyrov
Title
  1. ОСНОВАНИЕ ГОРОДА КЫЗЫЛ-КИЯ И ЕГО РОЛЬ В СТАНОВЛЕНИИ КЫРГЫЗСКОГО ГОСУДАРСТВА
  2. КЫЗЫЛ-КЫЯ ШААРЫНЫН НЕГИЗДЕЛИШИ ЖАНА АНЫН КЫРГЫЗ МАМЛЕКЕТИНИН ТҮЗҮЛҮШҮНДӨГҮ ОРДУ
  3. THE FOUNDATION OF THE CITY OF KYZYL-KIYA AND ITS ROLE IN THE FORMATION OF THE KYRGYZ STATE
Abstract
  1. В данной статье рассматривается открытие угольного месторождения Кызыл-Кия, одного из крупнейших угольных месторождений в Центральной Азии, разведка и ввод в эксплуатацию угольных месторождений российскими и европейскими предпринимателями, строительство железной дороги в Среднюю Азию и выход в российский капитал. С открытием угольной шахты изучалось формирование местного рабочего класса, в результате чего на территории шахты был создан рабочий городок Кызыл-Кия. Кызыл-Кия была первой и крупнейшей угольной шахтой в Средней Азии. Таким образом, Кыргызстан был признан «кочегаром Средней Азии», а город Кызыл-Кия оказал значительное социальноэкономическое и политическое влияние сначала на образование Кыргызской автономной области, а затем и Союзной республики. С запуском в начале ХХ века угольного месторождения Кызыл-Кия начался новый этап экономического и политического развития региона.
  2. Аталган макалада Орто Азиядагы ири көмүр кендеринин бири болгон «Кызыл-Кыя» көмүр кенинин ачылышы, ага россиялык, европалык ишкерлердин таш көмүр кенин чалгындоосу, ишке киргизүүсү, Орто Азияга темир жолунун курулушу менен россиялык капиталга жол ачылышы изилденген. Таш көмүр кенинин ачылышы менен бирге жергиликтүү жумушчу табынын пайда болушу жана калыптанышы иликтенип, натыйжада кен аймагында жумушчулардын шаары Кызыл-Кыя негизделген. Кызыл-Кыя көмүр өндүрүү боюнча Орто Азиядагы алгачкы жана ири кен ишканасы болгон. Ошондуктан Кыргызстан «Орто Азиянын отунканасы» катары таанылып, Кызыл-Кыя шаары социалдык-экономикалык жана саясий жактан алгач Кыргыз Автономиялуу областынын, кийин союздук республиканын түзүлүшүнө олуттуу таасир эткендиги далилденген. ХХ к. башында «Кызыл-Кыя» көмүр кенинин иштей башташы менен бул аймактын экономикалык жана саясий жактан өнүгүүсүнүн жаӊы этабы башталат.
  3. This article discusses the discovery of the Kyzyl-Kiya coal deposit, one of the largest coal deposits in Central Asia, the exploration and commissioning of coal deposits by Russian and European entrepreneurs, the construction of a railway to Central Asia and access to Russian capital. With the opening of the coal mine, the formation of a local working class was studied, as a result of which a working town of Kyzyl-Kiya was created on the territory of the mine. Kyzyl-Kiya was the first and largest coal mine in Central Asia. Kyzyl-Kiya was the first and largest coal mine in Central Asia. Thus, Kyrgyzstan was recognized as the «stoker of Central Asia», and the city of Kyzyl-Kiya had a significant socio-economic and political impact, first on the formation of the Kyrgyz Autonomous Region, and then the Union Republic. With the launch of the Kyzyl-Kiya coal deposit at the beginning of the 20th century, a new stage in the economic and political development of the region began.
Keywords
  1. Кызыл-Кия, угольный рудник, царское правительство, рудник, город, Средняя Азия, народы.
  2. Кызыл-Кыя, көмүр кени, падыша өкмөтү, шахта, шаарча, Орто Азия, элдер.
  3. Kyzyl-Kiya, coal mine, tsarist government, mine, city, Central Asia, peoples.
Authors info
  1. Кадыров Акжол, Баткенский государственный университет, г.Баткен, Кыргызская Республика, старший преподаватель.
  2. Кадыров Акжол, Баткен мамлекеттик университети, Баткен шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу.
  3. Akzhol Kadyrov, Batken State University, Batken, Kyrgyz Republic, senior lecturer.
Pdf
DOI
  • DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
  • Citing
  • Кадыров Акжол ОСНОВАНИЕ ГОРОДА КЫЗЫЛ-КИЯ И ЕГО РОЛЬ В СТАНОВЛЕНИИ КЫРГЫЗСКОГО ГОСУДАРСТВА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2021. №. 6. C. 157-161