New issue

2024, №: 2

More

Известия ВУЗов Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Мамбетова К.
  2. Мамбетова К.
  3. K. Mambetova
Title
  1. КЫРГЫЗСКОЕ ВЕЛИКОДЕРЖАВИЕ
  2. УЛУУ КЫРГЫЗ ДӨӨЛӨТҮ
  3. KYRGYZ GREAT POWER
Abstract
  1. В данной статье автор рассматривает вопрос о так называемом «кыргызком великодержавии», о становлении Кыргызского каганата в качестве мощной кочевой державы, сумевшей расширить свою территорию вплоть до ТяньШаня. В середине IX в. кыргызский каганат достиг своего апогея по военно-политической мощи, образовалась сильная, великая и единая держава кыргызов. Эпоха «Кыргызского великодержавия» стала временем наибольшего распространения и расцвета культуры средневековых кыргызов. Значительного уровня в эту эпоху в кыргызском государстве достигло развитие вооружения, возросло видовое и типологическое разнообразие оружия. Художественная обработка металла, в том числе орнаментация предметов торевтики, достигла довольно высокого уровня развития в кыргызской культуре.
  2. Бул макалада автор «Кыргыз улуу державасы» деп аталган маселени, Кыргыз Каганатынын Тянь-Шанга чейин өз аймагын кеңейте алган күчтүү көчмөн держава катары калыптанышын карайт. IX кылымдын ортосунда аскердик жана саясий күч жагынан Кыргыз каганаты өзүнүн туу чокусуна жеткен, күчтүү, улуу жана бирдиктүү кыргыз мамлекети түзүлгөн. «Улуу Кыргыз дөөлөтү» доору орто кылымдагы кыргыздардын маданиятынын эң чоң жайылып, гүлдөгөн мезгили болуп калды. Ушул доордо Кыргыз мамлекетинде куралдардын өнүгүшү кыйла деңгээлге жетип, куралдардын түрлөрү жана типологиялык ар түрдүүлүгү жогорулаган. Торевтиканын орнаментин камтыган металлды көркөм иштетүү кыргыз маданиятында өнүгүүнүн кыйла жогорку деңгээлине жетти.
  3. In this article, the author examines the issue of the so-called “Kyrgyz great power”, the formation of the Kyrgyz Kaganate as a powerful nomadic power that managed to expand its territory up to the Tien Shan. In the middle of the IX century, the Kyrgyz kaganate reached its climax in terms of military and political power, a strong, great and united state of the Kyrgyz Kaganate. The era of "Kyrgyz Great Power" became the time of the greatest spread and flourishing of the culture of the medieval Kyrgyz. The development of weapons reached a significant level in this era in the Kyrgyz state, the species and typological diversity of weapons increased. Artistic processing of metal, including ornamentation of toreutics, has reached a fairly high level of development in Kyrgyz culture.
Keywords
  1. кыргызское государство, кыргызская культура, кыргызский каганат, каган, кыргызское войско.
  2. Кыргыз державасы, кыргыз маданияты, кыргыз каганаты, каган, кыргыз аскери
  3. Kyrgyz state, Kyrgyz culture, Kyrgyz kaganat, kagan, Kyrgyz army.
Authors info
  1. Мамбетова Калыйкан, Кыргызский национальный университет им. Ж.Баласагына, г. Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат исторических наук, профессор.
  2. Мамбетова Калыйкан, Ж. Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук Университети, Бишкек ш., Кыргыз Республикасы, тарых илимдеринин кандидаты, профессор.
  3. Mambetova Kalyikan, Kyrgyz National University by name of Zh. Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of historical sciences, professor.
Pdf
DOI
  • 10.26104/IVK.2019.45.557
  • Citing
  • Мамбетова К. КЫРГЫЗСКОЕ ВЕЛИКОДЕРЖАВИЕ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2020. №. 6. C. 209-213