New issue

2024, №: 2

More

Известия ВУЗов Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Алибаев А., Абдылдаева А.А.
  2. Алибаев А., Абдылдаева А.А.
  3. A. Alibaev, A.A. Abdyldaeva
Title
  1. КРАТКОЕ СВЕДЕНИЕ О КЫРГЫЗАХ И КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКЕ
  2. КЫРГЫЗДАР ЖАНА КЫРГЫЗ ТИЛИ ЖӨНҮНДӨ КЫСКАЧА БАЯН
  3. BRIEF INFORMATION ABOUT THE KYRGYZ AND THE KYRGYZ LANGUAGE
Abstract
  1. Прежде чем обсуждать кыргызский язык, в этой статье дается краткий обзор научных взглядов и предположений известных ученых о формировании и развитии кыргызского народа в связи с его формированием как нации. В статье вместе с другими учеными, особое внимание уделяется в первую очередь взглядам доктора исторических наук Ю.С. Худякова в котором даны на исторические судьбы кыргызского народа. О кыргызах он сказал: .... «Отмечается, что их средний рост составляет около 2 метров. Некоторые ученые датируют их первым веком до нашей эры. В IV веке их называли тагарами, а некоторые ученые называют их динлинами в китайских исторических записях». В статье предполагается, что обнаруженные в долине Орхон (Монголия) большие каменные надписи были не древнетюркскими, а настоящими кыргызскими надписями. Авторы условно делят становление и развитие кыргызского языка на три эпохи времени и завершают статью, отражая в стихах нерешенные проблемы, связанные с кыргызским языком.
  2. Бул макалада кыргыздардын тилин сөз кылуудан мурда, алардын улут болуп калыптануусундагы басып өткөн жолдоруна байланыштуу белгилүү окумуштуулардын кыргыздардын калыптануусуна, өсүп-өнүгүүсүнө байланыштуу илимий көз караштары, божомолдору азын-оолак кыскача камтылган. Макалада башка окумуштуулар менен катар, айрыкча тарых илимдеринин доктору Ю.С. Худяковдун: кыргыздардын тарыхый тагдырлары тууралуу ойпикирлерине өзгөчө орун берилген. Анын кыргыздар тууралуу: “Алардын бойлорунун орточосу 2 метрдей болгондугу белгиленет. Кээ бир окумуштуулар аларды б.з.ч. IV кылымда Европадан ооп келишкен тагарлар дешсе, кээ бир окумуштуулар аларды кытай тарых жазмаларындагы динлиндер дешет” - деген илимий пикирлери өтө баалуу түшүнүктөрдү камтыйт. Макалада Орхон өрөөнүнөн табылган (Монголия) чоң таштарга чегилип жазылган жазуулар байыркы түрк жазуулары эмей эле, накта байыркы кыргыз жазуулары болгон болуш керек - деген ой-пикирлер айтылат. Авторлор кыргыз тилинин калыптануусун жана өсүпөнүгүүсүн үч доордук мезгилге шарттуу түрдө бөлүп көрсөтүшөт жана кыргыз тилине байланыштуу анча чечилбей келе жаткан көйгөйлөрдү ыр саптарында чагылдыруу менен макаланы жыйынтыкташат.
  3. Before discussing the Kyrgyz language, this article provides a brief overview of the scientific views and assumptions of famous scientists about the formation and development of the Kyrgyz people in connection with its formation as a nation. In the article, together with other scientists, special attention is paid primarily to the views of doctor of historical sciences Yu.S. Khudyakov in which are given on the historical fate of the Kyrgyz people. About the Kyrgyz, he said: .... “It is noted that their average height is about 2 meters. Some scholars date them to the first century BC. In the 4th century they were called Tagars, and some scholars call them Dinlins in Chinese historical records. " The article assumes that the large stone inscriptions found in the Orkhon valley (Mongolia) were not ancient Turkic, but real Kyrgyz inscriptions. The authors conditionally divide the formation and development of the Kyrgyz language into three epochs of time and conclude the article by reflecting in verse unsolved problems associated with the Kyrgyz language.
Keywords
  1. кыргыз, кыргызский язык, история, памятники, ученые, культура, век.
  2. кыргыздар, кыргыз тил, тарых, эстеликтер,окумуштуулар, маданият, кылым.
  3. Kyrgyz, Kyrgyz language, history, monuments, scientists, culture, century.
Authors info
  1. Алибаев Абдыганы, Ошский государственный юридический институт, г.Ош, Кыргызская Республика, доцент. Абдылдаева Айнура Аттокуровна, Ошский государственный юридический институт, г.Ош, Кыргызская Республика, преподаватель.
  2. Алибаев Абдыганы, Ош мамлекеттик юридикалык институту, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, доцент. Абдылдаева Айнура Аттокуровна, Ош мамлекеттик юридикалык институту, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу.
  3. Abdygany Alibaev, Osh State Law Institute, Osh, Kyrgyz Republic, associate professor. Aynura Abdyldaeva, Osh State Law Institute, Osh, Kyrgyz Republic, lecturer.
Pdf
DOI
  • 10.26104/IVK.2019.45.557
  • Citing
  • Алибаев А., Абдылдаева А.А. КРАТКОЕ СВЕДЕНИЕ О КЫРГЫЗАХ И КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКЕ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2020. №. 4. C. 221-223