|
|
-
Карамолдоев Ж.Ж., Орозалиев А.А.
-
Карамолдоев Ж.Ж., Орозалиев А.А.
-
Zh.Zh. Karamoldoev, A.A. Orozaliev
-
ИЗМЕНЧИВОСТЬ МЕЖЕННОГО СТОКА РЕК КЫРГЫЗСТАНА
-
КЫРГЫЗСТАНДЫН ДАРЫЯЛАРЫНЫН АРАЛЫК АГЫМЫНЫН ӨЗГӨРГҮЧТҮГҮ
-
THE VARIABILITY LOW-WATER FLOW RIVERS OF KYRGYZSTAN
-
В условиях изменяющегося климата, ожидается аридизация отдельных территории, что повлечет за собой более детальной оценки изменчивости стока рек в меженный
период. В данном случае даже небольшое изменение водности может отрицательно повлиять на нормы водоснабжения и водопотребления даже в незначительных объемах.
Для исследуемой территории выявлены следующие литологические комплексы и типы по бассейну р.Нарын. Приведенные соотношения площадей комплексов в целом, отражает характер их пространственного распределения, но
для отдельно взятого водосбора они могут существенно
различаться. Сведения о характере распределения различных пород и типам водопроницаемости по отдельным водосборам рек, взяты из различных источников инженерногеологического характера. На основе данных природных
особенностей территории, выявлены зависимости модуля
минимального стока (Ммин) от литологического состава и
типов водопроницаемости горных пород (Агп), а также от
общей площади (А), водосбора реки. В результате получены
графики, описывающие Северный и Южный гидрологические подрегионы отличающиеся, принадлежностью их к
разным структурно-фациальным областям, а также в геоморфологическом и гидрогеологическом различиях.
-
Климаттын планетардык өзгөрүүлөрүнө байланыштуу, айрым аянттар кургакчылыктын таасирине дуушар
болушат. Ошону менен бирге буулануунун көлөмү көбөйүп
суулардын, өзгөчө тартылуу мезгилинде, кескин түрдө билине баштайт. Аталган себептерге байланыштуу суунун
көлөмү бир аз эле азайса суу пайдалануучулар жана суу иштетүүчүлөрдүн сууга болгон талаптары алардын нормалары өзгөрөт. Ошондуктан жер кыртышы жакшы изилденген аянттарда, атап айтсак Нарын дарыясынын алабында
тиешелүү, ар кандай литологиялык курамдын таркашына
байланыштуу көптөгөн булактардын негизинде тиешелүү
ыкманы иштеп чыктык. Литологиялык булактардын көлөмү чоң болгонуна байланыштуу макалада эсептөөлөрдүн
жыйынтыктарын киргиздик. Аталган булактарды пайдаланып Тартылуу мөөнөттүн агымынын модулунун көлөмү
(Ммин) менен сууларды өткөрүү касиетинин тоо тектеринин литологиялык курамынын (Агп) байланышы, ошондой
эле дарыянын жалпы аянтынын (А) катнашы эсепке алынды. Жыйынтыгында эки график алынып, алар эки өзгөчө
райондорду түздү алар Түндүк жана Түштүк гадрологиялык кичи район болуп каттого алынды. Жыйынтыгында
бул регионалдык гидрологиялык ыкма парактикага биринчи
болуп сунушталды. Болочокто аталган маалыматтар жетиштүү болсо Кыргызстандын гидрологиялык маалыматтары жок же болбосо жетиштүү эмес аймактарга таратууга мүмкүн болот.
-
Under the conditions of a changing climate, aridization of
certain territories is expected, which will entail a more detailed
assessment of the variability of river flow during the low-water
period. In this case, even a small change in water content can
adversely affect the norms of water supply and water consumption, even in insignificant volumes. For the study area, the
following lithological complexes and types were identified in the
river basin. Naryn. The above ratios of the areas of the complexes as a whole reflect the nature of their spatial distribution, but
for a separate catchment area they can differ significantly. Information on the nature of the distribution of various rocks and
types of water permeability in individual river catchments were
taken from various sources of an engineering-geological nature.
Based on these natural features of the territory, the dependences
of the minimum flow modulus (Mmin) on the lithological composition and types of water permeability of rocks (Ag), as well as
on the total area (A), the catchment area of the river were revealed. As a result, graphs were obtained that describe the Northern
and Southern hydrological subregions differing in their belonging to different structural-facies areas, as well as in geomorphological and hydrogeological differences.
-
сток, межень, минимальный, изменчивый, вода, регрессия, климат, прогноз, ресурсы.
-
агым, межень, минималдуу, туруксуз, суу, регрессия, климат, божомол, ресурстар.
-
runoff, low water, minimum, variable, water, regression, climate, forecast, resources.
-
Карамолдоев Жумакадыр Жекшенович,
Национальная Академия наук Кыргызской
Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
кандидат географических наук, доцент, ведущий
научный сотрудник.
Орозалиев Алымкул Абдыкеримович, Бишкекский
государственный университет им.К.Карасаева,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, и.о. доцента.
-
Карамолдоев Жумакадыр Жекшенович, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер академиясы,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, география
илимдеринин кандидаты, доцент, жетектөөчү
илимий кызматкер.
Орозалиев Алымкул Абдыкеримович, К.Карасаев
атындагы Бишкек мамлекеттик университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, доценттин
милдетин аткаруучу.
-
Zhumakadyr Karamoldoev, National Academy of
Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz
Republic, candidate of geographical sciences,
associate professor, leading researcher.
Alymkul Orozaliev, Bishkek State University by name of
K.Karasaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, acting
associate professor.
Карамолдоев Ж.Ж., Орозалиев А.А. ИЗМЕНЧИВОСТЬ МЕЖЕННОГО СТОКА РЕК КЫРГЫЗСТАНА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 12. C. 50-53
|
