Научный журнал Кыргызстана

Усупаев Ш.Э., Асминг В.Э., Шаршебаев А.К., Алтынбек уулу Т., Рахматилла уулу З., Анаркулов Б.А.
Усупаев Ш.Э., Асминг В.Э., Шаршебаев А.К., Алтынбек уулу Т., Рахматилла уулу З., Анаркулов Б.А.
Sh.E. Usupaev, V.E. Asming, A.K. Sharshebaev, Altynbek uulu T, Rakhmatilla uulu Z, B.A. Anarkulov

О ЗЕМЛЕТРЯСЕНИЯХ ГЛЯЦИОТЕКТОНИЧЕСКОГО ХАРАКТЕРА ГОРНЫХ СТРАН НА ПРИМЕРЕ ЛЕДНИКА ЭНГИЛЧЕК В БАССЕЙНЕ РЕКИ САРЫ-ДЖАЗ КЫРГЫЗСКОГО ТЯНЬ-ШАНЯ
КЫРГЫЗ ТЯН-ШАНЫНЫН САРЫ-ЖАЗ ДААРЫЯ БАЗАСЫНДАГЫ ЭНГИЛЧЕК МӨНГҮ МИСАЛЫНДА ТОО ӨЛКӨЛӨРҮНДӨГҮ ГЛАЦИОТЕКТОНИКАЛЫК МҮНӨЗДӨРДҮН ЖЕР ТИТИРӨӨЛӨРҮ
EARTHQUAKES OF GLACIOTECTONIC CHARACTER OF MOUNTAIN COUNTRIES ON THE EXAMPLE OF THE ENGILCHEK GLACIER IN THE SARY-JAZZ RIVER BASIN OF THE KYRGYZ TYAN-SHAN

В статье рассматривается район ледника Энгильчек, расположенного у хребта Хан-Тенгри в бассейне р.СарыДжаз Кыргызского Тянь-Шаня. Приводятся краткие сведения о размерах, форме и мощности ледника и находящегося в его непосредственной близости высокогорного озера Мерцбахера, а также об особенностях тектонического строения данного региона. Был проведен анализ данных установленной здесь сотрудниками ЦАИИЗ сейсмической станции «Мерцбахер», выявлен ряд сейсмических событий, ассоциирующихся с активностью ледников. Записи событий различаются по спектральному составу, что позволяет предположить, что зарегистрированы события разной природы. Показана принципиальная возможность наблюдения за динамикой ледников при помощи одиночной сейсмической станции. В результате обработки данных станции «Мерцбахер», расположенной в непосредственной близости от ледника Энгильчек, было выявлено большое количество слабых и средней магнитуды 1,4 сейсмических событий, ассоциирующихся с активностью данного ледника.
Макалада Эңгилчек мөңгүсүнүн дарыянын бассейниндеги Хан-Теңири кырка тоосунда жайгашкан аймагы каралат. Кыргыз Тянь-Шандын Сары-Джазы. Эңгилчек мөңгүсүнө жакын жерде жайгашкан Мерцбахер станциясынан алынган маалыматтарды иштетүүнүн натыйжасында, бул мөңгүнүн активдүүлүгүнө байланыштуу алсыз жана орто баллдагы 1,4 сейсмикалык кубулуштар аныкталды. Мөңгүнүн көлөмү, формасы жана калыңдыгы жана ага жакын жерде жайгашкан бийик тоолуу Мерцбахер көлү, ошондой эле бул аймактын тектоникалык түзүлүшүнүн өзгөчөлүктөрү жөнүндө кыскача маалымат берилет. Бул жерде CAIAG кызматкерлери орноткон "Мерцбахер" сейсмикалык станциясынын маалыматтарына анализ жүргүзүлүп, мөңгүлөрдүн активдүүлүгүнө байланыштуу бир катар сейсмикалык окуялар аныкталды. Окуянын жазуулары спектралдык курамы боюнча айырмаланат, бул башка мүнөздөгү окуялар жазылган деп божомолдойт. Бирдиктүү сейсмикалык станцияны колдонуп мөңгүлөрдүн динамикасын байкоонун негизги мүмкүнчүлүгү көрсөтүлгөн. Эңгилчек мөңгүсүнө жакын жерде жайгашкан Мерцбахер станциясынан алынган маалыматтарды иштетүүнүн натыйжасында, бул мөңгүнүн активдүүлүгүнө байланыштуу алсыз жана орто баллдагы 1,4 сейсмикалык кубулуштар аныкталды.
The article examines the area of the Engilchek glacier, located at the Khan-Tengri ridge in the basin of the river SaryJazz of the Kyrgyz Tien Shan. Brief information is provided on the size, shape and thickness of the glacier and the high-mountain Lake Merzbacher located in its immediate vicinity, as well as on the peculiarities of the tectonic structure of this region. The analysis of the data of the seismic station "Merzbacher" installed here by the CAIAG staff was carried out; a number of seismic events associated with glacier activity were identified. Event records differ in spectral composition, which suggests that events of a different nature were recorded. The principal possi-bility of observing the dynamics of glaciers using a single seismic station is shown. As a result of data processing from the Merzbacher station located in the immediate vicinity of the Engilchek glacier, a large number of weak and medium magnitude 1.4 seismic events associated with the activity of this glacier were identified.

горные ледники, льдотрясение, озеро, регион, сейсмичность, сейсмическая станция, сейсмическое событие, гляциотектоника.
тоо мөңгүлөрү, муз титирөө, көл, регион, сейсмикалуулук, сейсмикалык станция, сейсмикалык окуя, глициотектоника.
mountain glaciers, ice quake, lake, region, seismicity, seismic station, seismic event, glaciotectonics.

Усупаев Шейшеналы Эшмамбетович, ЦентральноАзиатский институт прикладных исследований Земли, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор геолого-минерологических наук, профессор. Асминг Владимир Эрнестович, Российская Академия наук, г.Москва, Российская Федерация, кандидат физико-математических наук, ведущий научный сотрудник. Шаршебаев Азамат Камчыбекович, ЦентральноАзиатский институт прикладных исследований Земли, г.Бишкек, Кыргызская Республика, младший научный сотрудник. Алтынбек уулу Талант, Центрально-Азиатский институт прикладных исследований Земли, г.Бишкек, Кыргызская Республика, инженер. Рахматилла уулу Зарылбек, Центрально-Азиатский институт прикладных исследований Земли, г.Бишкек, Кыргызская Республика, младший научный сотрудник. Анаркулов Бектур Анаркулович, ЦентральноАзиатский институт прикладных исследований Земли, г.Бишкек, Кыргызская Республика, младший научный сотрудник.
Усупаев Шейшеналы Эшмамбетович, БорбордукАзиялык Жерди прикладдык изилдөө институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, геология жана минералогия илимдеринин доктору, профессор. Асминг Владимир Эрнестович, Россия Илимдер Академиясы, Москва шаары, Россия Федерациясы, физика жана математика илимдеринин кандидаты, жетектөөчү илимий кызматкер. Шаршебаев Азамат Камчыбекович, БорбордукАзиялык Жерди прикладдык изилдөө институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, кенже илимий кызматкер. Алтынбек уулу Талант, Борбордук-Азиялык Жерди прикладдык изилдөө институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, инженер. Рахматилла уулу Зарылбек, Борбордук-Азиялык Жерди прикладдык изилдөө институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, кенже илимий кызматкер. Анаркулов Бектур Анаркулович, БорбордукАзиялык Жерди прикладдык изилдөө институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, кенже илимий кызматкер.
Sheishenaly Usupaev, Central Asian Institute of Applied Earth Research, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of geological and mineralogical sciences, professor. Vladimir Asming, Russian Academy of Sciences, Moscow, Russian Federation, candidate of physical and mathematical sciences, leading researcher. Azamat Sharshebaev, Central Asian Institute of Applied Earth Research, Bishkek, Kyrgyz Republic, junior researcher. Altynbek uulu Talant, Central Asian Institute of Applied Earth Research, Bishkek, Kyrgyz Republic, engineer. Rakhmatilla uulu Zarylbek, Central Asian Institute of Applied Earth Research, Bishkek, Kyrgyz Republic, junior researcher. Bektur Anarkulov, Central Asian Institute of Applied Earth Research, Bishkek, Kyrgyz Republic, junior researcher.

Download

10.26104/IVK.2019.45

New issue

2024, №: 2

Известия ВУЗов Кыргызстана

Journals

Contacts