New issue

2023, №: 3

More

Известия ВУЗов Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Момунова Г.А., Миралы кызы А.
  2. Момунова Г.А., Миралы кызы А.
  3. G.A. Momunova, Miraly kyzy A.
Title
  1. ВЛИЯНИЕ АБИОТИЧЕСКИХ ФАКТОРОВ НА ПЕРИОД ЦВЕТЕНИЯ И СОЗРЕВАНИЯ БАТКЕНСКИХ АБРИКОСОВ
  2. БАТКЕН ӨРҮКТӨРҮНҮН ГҮЛДӨӨ ЖАНА БЫШУУ МӨӨНӨТҮНӨ АБИОТИКАЛЫК ФАКТОРЛОРУНУН ТИЙГИЗГЕН ТААСИРИ
  3. INFLUENCE OF ABIOTIC FACTORS ON THE PERIOD OF FLOWERING AND MATURATION OF BATKEN APRICOTS
Abstract
  1. В данной статье рассматривается влияние различных абиотических факторов на абрикосы, растущие в Баткенской области. В Баткенской области абрикосы начинают цвести раньше, чем другие фруктовые деревья, что означает короткий перерыв. Поэтому на него часто влияет нестабильная погода ранней весной. Биология, морфология, переход основных фенологических фаз (цветение и созревание) абрикосов основаны на общепринятых методах определения устойчивости к неблагоприятным факторам окружающей среды, экономической ценности, урожайности, качестве плодов и сухофруктов, а также перспективных форм и сортов абрикосов. Экологические условия Баткенской области очень благоприятны для эффективного выращивания местных сортов абрикоса. Впервые были проведены биоэкологические исследования местного абрикосового сорта Armeniaca vulgaris L. для изучения его тесной связи с факторами окружающей среды и определения устойчивости абрикосов к неблагоприятным факторам окружающей среды, урожайности и качеству плодов.
  2. Бул макалада Баткен аймагында өсүүчү өрүктөргө абиотикалык ар кандай факторлордун таасир этүүсү каралган. Баткен аймагынын шартында өрүк башка мөмөлүү дарактарга караганда эрте гүлдөй баштайт, ал анын кыска мөөнөттүү тыныгуусун билдирет. Ошондуктан эрте жаздагы туруксуз аба ырайынын таасиринен көп жабыркайт. Өрүктүн биологиясын, морфологиясын, негизги фенологиялык фазаларынын өтүүсү (гүлдөөсү жана бышып жетилүүсү) чөйрөнүн жагымсыз факторлоруна туруктуулугун, чарбалык-баалуулук касиеттерин, түшүмдүүлүгүн, мөмөсүнүн жана кургатылган мөмөсүнүн сапатын, ошондой эле, өрүктүн перспективдүү формаларын жана сортторун аныктоо жалпы кабыл алынган усулдарынын негизинде жүргүзүлгөн. Жергиликтүү өрүктөрдүн сортторун натыйжалуу өстүрүүдө Баткен аймагынын экологиялык шарттары өтө ыңгайлуу. Биринчи жолу жергиликтүү Armeniaca vulgaris L. өрүк сортуна биоэкологиялык изилдөөлөр жүргүзүлүп, айлана-чөйрөнүн факторлору менен тыгыз байланышы изилденди жана өрүктөрдүн жагымсыз айлана-чөйрөнүн факторлоруна туруктуулугу, түшүмдүүлүгү жана мөмөсүнүн сапаттык касиеттери иликтенип аныкталды.
  3. This article discusses the impact of various abiotic factors on apricots growing in the Batken region. In the Batken region, apricots begin to bloom earlier than other fruit trees, which means a short break. Therefore, it is often affected by the unstable weather in early spring. Biology, morphology, transition of the main phenological phases (flowering and ripening) of apricots are based on generally accepted methods of determining resistance to adverse environmental factors, economic value, yield, quality of fruits and dried fruits, as well as promising forms and varieties of apricots. The ecological conditions of the Batken region are very favorable for the effective cultivation of local apricot varieties. For the first time, bio-ecological studies were carried out on the local apricot variety Armeniaca vulgaris L. to study its close relationship with environmental factors and to determine the resistance of apricots to adverse environmental factors, yield and quality of the fruit.
Keywords
  1. абрикосы, плод, цветы, сорта, температура, осадки, экологические условия, погода, фенологическая фаза.
  2. өрүк, мөмө, гүлү, сорт, температура, жаан-чачын, экологиялык шарттар, аба-ырайы, фенологиялык фаза.
  3. apricots, fruits, flowers, varieties, temperature, precipitation, environmental conditions, weather, phenological phase.
Authors info
  1. Миралы кызы А., Баткенский государственный университет, г.Баткен, Кыргызская Республика, кандидат биологических наук. Момунова Гулзат Ачыловна Баткенский государственный университет, г.Баткен, Кыргызская Республика, кандидат биологических наук.
  2. Миралы кызы А., Баткен мамлекеттик университети, Баткен шаары, Кыргыз Республикасы, биология илимдеринин кандидаты. Момунова Гулзат Ачыловна, Баткен мамлекеттик университети, Баткен шаары, Кыргыз Республикасы, биология илимдеринин кандидаты.
  3. Miraly kyzy A., Batken state University, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of biological sciences. Gulzat Momunova, Batken state University, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of biological sciences.
Pdf
DOI
  • DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
  • Citing
  • Момунова Г.А., Миралы кызы А. ВЛИЯНИЕ АБИОТИЧЕСКИХ ФАКТОРОВ НА ПЕРИОД ЦВЕТЕНИЯ И СОЗРЕВАНИЯ БАТКЕНСКИХ АБРИКОСОВ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 11. C. 42-48