New issue

2023, №: 3

More

Известия ВУЗов Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Кайымова Ф.М., Арыкова А.Т.
  2. Кайымова Ф.М., Арыкова А.Т.
  3. F.M. Kaiymova, A.T. Arykova
Title
  1. СЕМАНТИКО-СТРУКТУРНЫЕ ОСОБЕННОСТИ СЛОЖНОПОДЧИНЁННЫХ ПРЕДЛОЖЕНИЙ С СРАВНИТЕЛЬНЫМИ ЗНАЧЕНИЯМИ
  2. КЫРГЫЗ ТИЛИНДЕГИ САЛЫШТЫРМА МААНИЛҮҮ БАГЫНЫҢКЫ СҮЙЛӨМДӨРДҮН МААНИЛИК-СТРУКТУРАЛЫК ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
  3. THE SEMANTIC STRUCTURAL PECULIARITIES OF THE COMPERATIVE SEMANTICAL SUBARDINATE SENTENCES IN KYRGYZ
Abstract
  1. В данной статье речь идёт о способах выражения со¬по¬ставительной семантики посредством сложноподчи-нён¬ных предложений в кыргызском языкознании и о семан-тико-структурных особенностях таких сложных предло-жений. Сопоставительное значение в кыргызском языке часто встречается в сложносочиненных предложениях чем в сложносочинённых предложениях и это опреде¬ляе-тся структурой и формой сказуемого таких сложных пре䬬ложений, доказывается через примеры из литера-турных произведений. В простых предложениях сложно-подчинённых предложений каждое отдельное событие, каждая отдельная идея сопоставляется на основе сходных особенностей или различающих оттенков. Сложнопод¬чи¬нён¬¬ных предложений с сопоставительными значениями нель¬зя путать с сложноподчинёнными предложениями с про¬тивоположными значениями.
  2. Макалада кыргыз тил илиминде салыштыруу семан-ти¬касынын салыштырма багынычтуу татаал сүйлөмдөр аркылуу берилиш жолдору жана андай татаал сүйлөм¬дөр-дүн маанилик-структуралык бөтөнчөлүктөрү жөнүн¬дө сөз болот. Салыштыруу мааниси кыргыз тилинде тең бай¬ла¬ныштагы татаал сүйлөмдөргө караганда багыныңкы бай¬ланыштагы татаал сүйлөмдөрдө арбын кезигери, мын¬дай татаал сүйлөмдөрдүн түзүлүшү жана баяндооч¬то¬ру¬нун формалары, татаал сүйлөмдүн составындагы жөнө¬көй сүйлөмдөрдүн маанилик байланыш-катыштары анык¬та¬лып, илимий ой-пикирлер көркөм адабияттан алынган ми¬салдар аркылуу далилденет. Салыштырма багыныңкы татаал сүйлөмдөрдүн курамындагы жөнөкөй сүйлөмдөрдө бир окуя менен экинчи окуя, бир ой менен экинчи бир ой же эки түрдүү кыймыл-аракет өз ара салыш¬тырылып көрсө¬тү-лүп, алардын ортосундагы жакын¬дык белгилери, дал келүүчүлүктөрү же айырмачы¬лыктары жөнүндө маалы-мат берилет. Салыштырма маанилүү багынычтуу татаал сүйлөмдөрдү карама-каршы маани¬леш багыныңкы татаал сүйлөмдөр менен чаташ¬тырбоо керек.
  3. The article informs about the ways of comparative seman-tics through the comparative complex sentences and their pe¬cu-lia¬rities. Comparative meaning of the compound sentences are rare than complex sentences and there is given the structure of such sentences, the forms of the predicates, the relations of the simple sentences, and paints of views on them with arguments. In comparative complex sentences, or a thought is compared in subordinate coleuses and given their closeness, similarities or differences. It is impossible to mix up comparative semantical complex sentences with antithesis (one sentence is opposite to another in subordinate clauses).
Keywords
  1. сложноподчинённые предложения, сравнительное значение, событие, идея, сходство, совпа¬де¬ние, различие, форма сказуемого, предлог.
  2. татаал сүйлөм, салыштыруу маани¬си, окуя, ой-пикир, окшоштук, дал келүүчүлүк, айырмачы¬лык, баяндоочтун формасы, жандооч.
  3. comparative complex sentence, comparative meaning, points or view, similarities, differences, the form of the predicate, suffix forms, prepositions.
Authors info
  1. Кайымова Фарида Мурзакамиловна, Кызыл- Кийский педагогический институт, г.Кызыл- Кия, Кыргызская Республика,старший преподаватель. Арыкова Айчүрөк Тайкараевна, Кызыл-Кийский педагогический институт, г.Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, преподаватель.
  2. Кайымова Фарида Мурзакамиловна, Кызыл-Кыя педагогикалык институту, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, ага окутуучу. Арыкова Айчүрөк Тайкараевна, Кызыл-Кыя педагогикалык институту, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу.
  3. Farida Kaiymova, Kyzyl-Kiya pedagogical Institute, Kyzyl- Kiya, Kyrgyz Republic, senior lecturer. Aichurok Arykova, Kyzyl-Kiya pedagogical Institute, Kyzyl-Kiya, Kyrgyz Republic, lecturer.
Pdf
DOI
  • 10.26104/IVK.2019.45.557
  • Citing
  • Кайымова Ф.М., Арыкова А.Т. СЕМАНТИКО-СТРУКТУРНЫЕ ОСОБЕННОСТИ СЛОЖНОПОДЧИНЁННЫХ ПРЕДЛОЖЕНИЙ С СРАВНИТЕЛЬНЫМИ ЗНАЧЕНИЯМИ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 10. C. 151-153