New issue

2023, №: 3

More

Известия ВУЗов Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Исаков К.А., Бердиев А.Т.
  2. Исаков К.А., Бердиев А.Т.
  3. K.A. Isakov, A.T. Berdiev
Title
  1. ВЕЛИКАЯ ЛИЧНОСТЬ АБДЫКАДЫР ОРОЗБЕКОВ – БОРЕЦ ЖЕCТКОГО ВРЕМЕНИ
  2. КАТААЛ МЕЗГИЛДЕ КАЙНАП ЧЫККАН УЛУУ ИНСАН АБДЫКАДЫР ОРОЗБЕКОВ
  3. ABDYKADYR OROZBEKOV-THE GREAT FIGURE AND THE FIGHTER OF THE HARD TIMES
Abstract
  1. Неоспоримым фактом является то, что информацию об исторических личностях кыргызского народа совет¬ской эпохи, мы узнавали в основном из художественной лите¬ра¬туры. В этом нам помогли герои исторических романов. Отрицательное отношение к ним, всегда пре¬пят¬ст¬вовала узнать правду об исторических личностях кыргыз¬ского на¬рода. Потому, что господство коммунистической идео¬ло¬гии требовало к всему относиться классовым взглядом и в результате чего они всегда оставались в тени истории. Много времени нашим выдающимся историческим личнос¬тям, которые внесли огромный вклад в становление и раз¬ви¬тие нашей национальной государсвенности, просто на просто запрещалось говорить правду. Особенно такое от¬ншение усилилось в советское время. Ярким примером яв¬ля嬬тся специальное запрещение что-либо узнавать о жиз-недеятельности выдающегося сына кыргызского на¬ро¬да, который вносил огромный вклад в становление и укреп¬ле-ние кыргызской национальной государственности А.Ороз-бекова. Только, после обретения независимости, наш народ получил возможность узнавать правду о своих забытых героях. Несмотря на это, пока что масштабных (комп¬лекс¬ных) исследований об А.Орозбекове почти не ведется. Поэтому, в данной статье, на основе реальных фактов и историко-архивных материалов, проанализирован тяже¬лый жизненный путь А.Орозбекова, его огромный вклад в становление и укрепление кыргызской национальной госу¬дар¬ственности.
  2. Кылымга тете тарыхы бар Совет доорундагы кыр-гыз элинин тарыхый инсандары жөнүндө маалымат не¬ги-з謬нен көркөм адабияттар аркылуу элибизге жетип тур¬га-ны талашсыз факт. Аларды биз тарыхый романдарды көр¬көм¬дөгөн каармандар аркылуу билип келдик. Кендирди кес¬кен таптык мамиле көптөгөн кыргыз элинин тарыхый ин¬сан¬дарын тарых сересине ачык алып чыгууга бөгөт койгон. Анткени учур талабы, коммунисттик идеология жана анын үстөмдүгү, көп убакта элибиздин чыгаан ишмерлерин таптык көз караш менен баалап, аларды негизинен ка¬ра¬лап, терс мааниде көрсөтүшүп келишкен. Эске ала турган жагдай кыргыз элин эл кылып, жерин жер кылып, улуттук мамлекеттүүлүктүн пайдубалын куруп, анын андан ары өнү¬гүшүнө өзгөчө салымын кошкон инсандарыбызга саясий боёк менен жалган күнөөлөр коюулуп, алар жөнүндө реал¬дуу-ачык айтууга тыюу салынып келинген. Айрыкча тап¬тык мамиле Совет доорунда күч алган. Советтик түзү¬лүш¬¬түн алгачкы жылдарындагы кыргыз улуттук мамле¬ке¬тинин пайдубалын тургузуп, бекемдөөгө өзгөчө салым кош¬кон, партиялык жана мамлекеттик ишмер А.Орозбеков туу-ралуу маалыматтар атайылап “унутулуп”, көмүскөдө калып келген. Элибиз эгемендүүлүк алгандан соң, жалган жалаа жабылып, туура эмес күнөө коюулган улуу тарыхый инсандарыбыз жөнүндөгү маалыматтарды катылган та¬рых бүктөмдөрүнөн алып чыгуу укугуна ээ болду. Ошентсе да, А.Орозбеков жөнүнүдө масштабдуу (комплекстүү) түр¬¬дө реалдуу тарыхый иликтөө али жокко эсе. Ошондук¬тан, чакан бул макалада улуу тарыхый инсан, мамлекет¬тик жана коомдук ишмер А.Оробековдун катаал өмүр жо¬лу, кыйын мезгилдеги кыргыз мамлекеттүүлүгүн түп¬төө¬дөгү кошкон чоң салымы-ишмердүүлүгү реалдуу фак¬ты¬¬лар¬дын жана тархый-архивдик материалдардын неги¬зин¬¬де ана¬лизге алынды.
  3. It is undoubtful fact that information about the Kyrgyz his-to¬rical figures of the soviet period, which has a century history, have been reached through the fiction and poetry. We learned them on the roles of heroes of the historical novels. It was diffi-cult for them to come out to the history openly, as there were obstac¬les at that time. Because the requirements of that hard time, the soviet ideology, its domination tried to show the leaders as negative as “enemy” to the soviet policy. There is the fact that they showed black those figures, who fought for the Kyrgyz earth, for the Kyrgyz people, for setting the foundation of the Kyrgyz Statehood and prohibited to speak the reality about them. Especially it was the time class relations during the Soviet period. One of them was A.Orozbekov, who was especially “blacken” and forgotten in spite of his making huge contri¬bu¬tion to the foundation of Kyrgyz statehood. Having got the Inde¬pen¬¬dence, Kyrgyz people had got the right to get real infor¬ma¬tion about such especially “blacken” and “forgotten” historical figures. But, unfortunately, there is not still enough real his¬to¬ri¬cal complex research about Abdukadir Orozbekov. That’s why this article analyzes the complex biography of the famous stats¬man and public figure A.Orozbekov and his huge contribution to the formation of the Kyrgyz state on the basis of real facts and historical and archival materials.
Keywords
  1. революционный комитет, истори¬ч嬬ский процесс, лидер, коммуна, Кантон, элита, об¬ще¬ст¬вен¬ный деятель, государственный деятель, тяжелые вре¬ме¬на.
  2. : революциялык комитет, тарыхый про¬цесс, лидер, коммуна, Кантон, элита, коомдук ишмер, ма¬м¬лекеттик ишмер, оор мезгилдер.
  3. revolutionary Committee, historical process, lea¬der, commune, Canton, elite, public figure, statesman, hard times.
Authors info
  1. Бердиев Асан Токсонович, Кызыл-Кийский педагогический институт, г.Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, кандидат исторических наук, доцент. Исаков Кубанычбек Абдыкадырович, Ошский государственный университет, г.Ош, Кыргызская Республика, доктор философских наук, профессор.
  2. Бердиев Асан Токсонович, Кызыл-Кыя педагогикалык институту, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, тарых илимдеринин кандидаты, доцент. Исаков Кубанычбек Абдыкадырович, Ош мамлекеттик университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, философия илимдеринин доктору, профессору,
  3. Asan Berdiev, Kyzyl-Kiya pedagogical Institute, Kyzyl-Kiya, Kyrgyz Republic, candidate of historical sciences, associate professor. Kubanychbek Isakov, Osh State University, Osh, Kyrgyz Republic, doctor of philosophical sciences, professor.
Pdf
DOI
  • 10.26104/IVK.2019.45.557
  • Citing
  • Исаков К.А., Бердиев А.Т. ВЕЛИКАЯ ЛИЧНОСТЬ АБДЫКАДЫР ОРОЗБЕКОВ – БОРЕЦ ЖЕCТКОГО ВРЕМЕНИ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 10. C. 71-74