|
|
-
Жолдошбеков Э.Ж.
-
Жолдошбеков Э.Ж.
-
E.Zh. Zholdoshbekov
-
УСЛОВИЯ ФОРМИРОВАНИЯ НИВАЛЬНО-ГЛЯЦИАЛЬНОГО ЛАНДШАФТА КЫРГЫЗСТАНА
-
КЫРГЫЗСТАНДЫН НИВАЛДЫК-ГЛЯЦИАЛДЫК ЛАНДШАФТТАРЫНЫН ПАЙДА БОЛУУ ШАРТТАРЫ
-
CONDITIONS OF FORMING GLACIER AND HIGH LANDEN TUNDRA LANDSCAPE OF KYRGYZSTAN
-
Гляциально-нивальная зона гор, которая занимает зна¬чительную часть территории Кыргызстана требует особого отношения и глубокого изучения. Из-за природных особенностей как наличие ледников, расположение в труд-но¬доступных местах, сложный рельеф, особенности вы-сот¬ной зональности, продукты морозного выветрива¬ния, замедленое протекание биохимических реакций долгие годы не было уделено должное внимание. В последние годы усили¬лось хозяйственное использование этого труднодос-туп¬ного района. Разведка и разрабаботка полезных ископае¬мых, проводение мониторинга за динамикой лед-ников и строе¬ние некоторых видов инфраструктуры позволяет ак¬туа¬лизировать изучению гляциально-ниваль-ной зоны. Если не учитывать особенности зоны при хозяйственном ис¬поль¬зовании как менее устойчивого к природным измене¬ни¬ям и медленность восстановление экосистем где располо¬же¬ны ледники, у которых берут свое начало большинство рек, может возникать кризис регионального масштаба. В этой статье рассмотрены особен¬ности распространения условий формирования нивально-гляциального ландшафта, и их хозяйственное значение.
-
Кыргызстандын негизги аянтын ээлеген тоолордогу гляциалдык-нивалдык алкагы өзгөчө мамилени жана терең изилдөөнү талап кылат. Мөңгүлөрдүн, аяздык талкалануу продуктуларынын бар болуусу, жогорку бийиктикте жай-гашуусу, катаал рельеф, бийиктик алкактуулуктун тиеше¬лүү аймактагы өзгөчөлүктөрү, биохимиялык процесс¬тер¬дин өтө жай жүрүүсү сыктуу катаал жаратылыш шарт¬та¬рына байланыштуу тиешелүү түрдө көңүл бу¬рулган эмес. Акыркы жылдары чарбачылык жактан пайда¬лануу кү¬¬чөдү. Аймактардан кен байлыктардын табылып, иш¬т¬е¬ти¬лүүсү, мөңгүлөргө мониторинг иштеринин жүргү¬зү¬лүү¬сү жана айрым инфраструктуралардын курулуусу сыяктуу процесстер гляциалдык-нивалдык алкакты таанып-билүү¬нү актуалдаштырып жатат. Чарбачы¬лыкта пайдала¬нуу¬да жаратылыш өзгөчөлүктөрүн эске албасак суулардын башаты болгон мөңгүлөрдүн орун алган жаратылыштык өзгөрүүгө каршы туруксуздугу жана кыйла узак убакытта калыбына келүүсү сыяктуу касиет¬терге ээ алкакта ре¬гио¬нал¬дык масштабдагы кризистердин келип чыгуусу анык. Бул макалада Кыргызстандын нивал¬дык-гляциалдык ланд¬шафт¬тарынын калыптануу шарт¬тары, таралуусунун өз¬гө¬¬чөлүктөрү жана чарбачылык мааниси тууралуу маа¬лы¬мат¬тар берилди.
-
Zone of glacier and high landed tundra of mountains, which occupy the significant territory of Kyrgyz Republic. Bound of specifically natural characteristics: the presence of glaciers, the location in hard to reach places, difficult terrain, features of altitudinal - belt zonality, the outgrowth of frost erosion and slow passing biochemical processes needs particular relation and deep study. In recent years, the economic use of this hard-to-reach area has increased. Exploration and development of mineral resources, monitoring the dynamics of glaciers, and building some types of infrastructure makes the study of the high landed tundra zone more relevant. In economic use, if we do not take into account the specific features of the zone as less resistance to natural changes and slow restoration of ecosystems where glaciers are located, from which most of the rivers originate, there can be crises of a regional scale. In this article considered features of the propagation of the conditions for the formation of the high landed tundra-glacial landscape and their economic significance.
-
ландшафт, горный хребет, хио¬но¬сф嬬ра, ледник, дифференциация, экспозиция, денуда¬ция, сн嬬говая линия.
-
ландшафт, кырка тоо, хионосфера, мөңгү, дифференциация, экспозиция, денудация, кар сызы¬гы.
-
landscape, mountain range, and ionosphere, glacier, differentiation, exposure, denudation, snow line.
-
Жолдошбеков Эмил Жолдошбекович,
Кыргызский национальный университет
им. Ж.Баласагына, г.Бишкек
-
Жолдошбеков Эмил Жолдошбекович,
Ж.Баласагын атындагы Кыргыз
улуттук университети, Бишкек
шаары, Кыргыз Республикасы,
окутуучу.
-
Emil Zholdoshbekov, the Kyrgyz national
university by name of J.Balasagyn, Bishkek,
lecturer.
Жолдошбеков Э.Ж. УСЛОВИЯ ФОРМИРОВАНИЯ НИВАЛЬНО-ГЛЯЦИАЛЬНОГО ЛАНДШАФТА КЫРГЫЗСТАНА. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2018. №. 8. C. 12-14
|
