|
|
-
Оморов А.Б., Сагынбаева Б.
-
Оморов А.Б., Сагынбаева Б.
-
A.B. Omorov, B. Sagynbaeva
-
ФУНКЦИОНАЛЬНО-СЕМАНТИЧЕСКОЕ ПОЛЕ КАУЗАЛЬНОСТИ В КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКЕ
-
КЫРГЫЗ ТИЛИНДЕГИ СЕБЕП МААНИСИНИН ФУНКЦИОНАЛДЫК-СЕМАНТИКАЛЫК АЛКАГЫ
-
THE FUNCTIONAL SEMANTIC FIELD OF CAUSALITY IN THE KYRGYZ LANGUAGE
-
В данной статье функционально-семантическое поле каузальности в кыргызском языке рассматрива-ется в рамках обстоятельства причины; сложносочи¬нен¬ного предложения, выражающего причинно-следст¬венные отношения; сложноподчиненного предложения, выражающего причину. Определяются языковые едини¬цы, выражающие понятие причины. Речь также будет идти о других путях выражения понятия причи¬ны. Кро¬ме этого показаны новые методы, приёмы исследования понятия. Акцентирована необходимость исследования понятия не только на уровне синтаксиса одного пред¬ло¬же¬ния, но и в рамках трёх-четырёх предложений в ка¬че¬стве логической единицы текста. Функциональ¬ная грам-матика является грамматикой говорящего и слу-шаю¬щего, поэтому в данном случае понятия выходит на первый план. То есть, в данной статье сохранен принцип “от понятия к форме”. Так как данное исследование более ближе к разделу син-таксис грамматики, предло¬же¬но личное мнение автора касательно постановки знаков препинания в сложно¬сочинённых предложениях.
-
Макалада кыргыз тилиндеги себеп маанисинин функционалдык-семантикалык алкагы себеп бышык-тооч¬¬тун, себеп-натыйжалаш тең байланыштагы кош¬мо сүйлөмдүн, себеп багыныңкы сүйлөмдүн алкагында каралат. Себеп маанисин туюндуруучу тилдик бирдик¬тер аныкталат. Ошондой эле себеп маанисин туюнду¬руунун башка жолдору жөнүндө да сөз болот. Мындан сырткары маанини изилдөөнүн жаңы ыкмалары, ык-амалдары көрсөтүлдү. Маанини бир гана сүйлөмдүн син¬таксисинин деңгээлинде изилдебестен, үч-төрт сүй¬лөм¬дүн алкагында, тексттин логикалык бүтүндүгү ка¬та¬ры изилдөө керек экендигине басым жасалды. Функ-ционалдык грамматика сүйлөөчү менен тыңдоочу¬нун грам¬матикасы, ошондуктан мында маани биринчи план¬га коюлат. Башкача айтканда, бул макалада “мааниден формага карай” деген принцип сакталды. Изилдөө грамматиканын синтаксис бөлүмүнө көбүрөөк жакын болгондуктан, тең байланыштагы кошмо сүй¬лөм¬дө тыныш белгилеринин коюлушу туурасында автордун жеке пикири сунушталды.
-
The functional semantic field of causality in the Kyrgyz language is studied in the Cause and Result Composite Com¬pound sentence and Causal Clause of Complex sentence. Language units expressing the meaning of cause are defined. Other means of expressing causality are analyzed as well. New methods and approaches to studying the meaning have been shown as well. The meaning is studied on the syntactic level of not only one sentence but also more than two sen¬ten¬ces, where the fact that logical cohesion of a text must be studied has been highlighted. Meaning is important in func¬tio¬nal grammar as it is the grammar of a speaker and a liste¬ner. In other words, the principle from the form to the mea¬ning has been kept. As the research is much closer to the syn¬tax of the grammar, the author’s personal views on pun¬c¬tua¬tion of the Composite Compound sentence have been pro¬po¬sed.
-
причина, следствие, причинно-следственная связь, обстоятельство, обращение, ввод¬ные слова, междометия, простое предложение, слож¬ное предложение.
-
себеп, натыйжа, себеп-натыйжа байланышы, бышыктооч, каратма сөз, киринди сөз, сырдык сөз, жөнөкөй сүйлөм, кошмо сүйлөм.
-
cause, result, cause-result relation, ad¬ver¬bial modifier, direct address, parenthesis, interjection, sim¬ple sentence, compound sentence.
-
Оморов Азамат Бектурганович, Кыргызско-Турецкий университет «Манас», г.Бишкек Кыргызская Республика, Институт социальных наук, магистрант направления тюркологии.
Сагынбаева Бурул, Кыргызско-Турецкий университет «Манас», г.Бишкек Кыргызская Республика, доктор филологических наук.
-
Оморов Азамат Бектурганович, Кыргыз-Түрк «Манас» университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Коомдук илимдер Институту, түркология багытынын магистранты.
Сагынбаева Бурул, Кыргыз-Түрк «Манас» уни-верситети, Бишкек шаары, Кыргыз Респуб-ликасы, филология илимдеринин доктору.
-
Azamat Omorov, Kyrgyz-Turkish Manas University, Bishkek, Kyrgyz Republic, Institute of Social sciences, master on Turkish studies.
Sagynbaeva Burul, Kyrgyz-Turkish Manas University, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of philological sciences.
Оморов А.Б., Сагынбаева Б. ФУНКЦИОНАЛЬНО-СЕМАНТИЧЕСКОЕ ПОЛЕ КАУЗАЛЬНОСТИ В КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКЕ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2019. №. 2. C. 210-214
|
