New issue

2023, №: 3

More

Известия ВУЗов Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Анаркул кызы К.
  2. Анаркул кызы К.
  3. Anarkul kyzy K.
Title
  1. ОБУЧЕНИЕ ЧИСЛИТЕЛЬНЫХ В СОВРЕМЕННОМ КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКЕ
  2. АЗЫРКЫ КЫРГЫЗ ТИЛИНДЕГИ САН АТООЧТОРДУ ОКУТУУ
  3. LEARNING NUMERALS NAME IN A MODERN KYRGYZ LANGUAGE
Abstract
  1. В статье рассматриваются вопросы связанные клас-си¬фикации по значению имен числителных, их семантико-грамматические особенности, а также грамматические особенности видов имен числительных в кыргызском язы-ке. При выгиелении многофункциональных числительных используются различные действия, а) коли¬чества б) чис¬ли-тель¬ных больших и малых велигии по соотношению к ариф¬метическим действием. Имена числи¬тельные по сра⬬нению с предыдущими исследо¬ваниями рассмотрены бо¬лее подробнее и расширена терминология. Большое вни-ма¬ние уделено морфологи¬ческим особенностям, особен¬нос¬-тям склононие и изме¬нению грамматических форм чис¬ли-тельных. Кромо этого, рассмотрены окончание -ынчы и их особенности изменения в склонении. Лексико-семан¬ти-че¬ское характе¬ристики имен числительным дана в широ-ком плане и сравнивается с другими родственными язы¬ка-ми. В предла¬гаемой статье рассмотриваются лексико-грам¬мати¬ческие категорие имени числительного кыргыз-cкого языка.
  2. Макалада кыргыз тилиндеги сан атоочтун маанилик жактан бөлүнүшүнө, алардын семантика-грамматикалык касиеттерине жана сан атоочтун түрлөрүнүн ар бирине таандык маанилик жана грамматикалык бөтөнчөлүк¬тө¬рүнө байланыштуу маселелер каралат. Көп амалдуу сан атооч¬тордо ар башка амалдар колдонулгандыктан, чоң сан¬ды билгизген сөздөр менен кичине санды билгизген сөз¬дөр¬¬дүн бири-бирине карата алган орду арифметикалык кай¬сы амалдын мурда же кийин колдонулгандыгына жана өзүнүн тутумунда канча сөздүн бар экендигине жараша аныкталат. Сан атоочтор мурдагы эмгектерге салыш-тырганда толугураак бөлүштүрүлгөн жана терминдери да туура берилген. Сан атоочтордун морфологиялык өзгөчөлүгүнө, жөндөлүшүнө, жакталышына көңүл бурул-ган. Мындан тышкары сан атоочтун айрым түрлөрүн жасоочу -ынчы, -ча, -оо, -өө мүчөлөрү жана сан атоочко жөн¬дөмө мүчөлөрдүн уланышы көрсөтүлгөн. Сан атооч-тор¬дун лексико-семантикалык мүнөздөмөсү кеңири план-да берилип, кээ бир сан атоочтор тектеш тилдер менен салыштырылган. Бул эмгекте сан атоочтор мурдагы эм-гек¬терге салыштырганда толугураак бөлүш¬түрүлгөн жана терминдери да туура берилген.
  3. The article deals with the issues related to classifications by the value of the numerals' names, their semantic and gram-ma¬tical features, as well as grammatical features of the types of numerals in the Kyrgyz language. When the multifunctional numerals are being burned, various actions are used, a) the num¬ber b) of numerals of large and small magnitudes by the ratio to the arithmetic action. Names numerals in comparison with previous researches are considered more in detail and the terminology is expanded. Much attention is paid to morpholo¬gi-cal features, peculiarities of slope and change of gramma¬ti¬cal forms of numerals. In addition to this, the ending -inch and the features of the change in the declension are considered. The lexico-semantic characteristics of names are numerically given in broad terms and compared with other related langua¬ges. In the present article, lexico-grammatical categories of the name of the numerative Kyrgyz language are considered.
Keywords
  1. кыргызский язык, имя числи¬тель¬ное, морфология, количест¬венные, порядковые, соби¬ра¬тель¬ные, неопределенно-количественные, дробные, прос¬тые, сложные.
  2. кыргыз тили, сан атооч, морфоло¬гия, жөндөмө категориясы, эсеп¬тик, иреттик, жамдама, ча¬малама, бөлчөк, топ, жөнө¬көй, татаал.
  3. Kyrgyz language, numerical name, morpho¬logy, quantitative, ordinal, collective, indefinite-quantitative, fractional, simple, complex.
Authors info
  1. Анаркул кызы Канышай, Баткенский государ-ственный университет, г. Кызыл-Кия, Кыргызская Республика.
  2. Анаркул кызы Канышай, Баткен мамлекеттик университети, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы.
  3. Anarkul kyzy Kanyshay, Batken state university, Kyzyl-Kiya, Kyrgyz Republic.
Pdf
DOI
  • None
  • Citing
  • Анаркул кызы К. ОБУЧЕНИЕ ЧИСЛИТЕЛЬНЫХ В СОВРЕМЕННОМ КЫРГЫЗСКОМ ЯЗЫКЕ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2018. №. 5. C. 190-193