Научный журнал Кыргызстана

Богатырева М.М., Куттубаев О.Т., Какеев Б.А.
Богатырева М.М., Куттубаев О.Т., Какеев Б.А.
M. Bogatyreva, O. Kuttubaev, B. Kakeev

ГИСТОЛОГИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ТКАНИ ПЕЧЕНИ У КРЫС ДЛИТЕЛЬНО ПОЛУЧАВШИХ НАСВАЙ
УЗАК МӨӨНӨТТҮҮ НАСВАЙ АЛГАН КЕЛЕМИШТЕРДЕГИ БООР ТКАНДАРЫНЫН ГИСТОЛОГИЯЛЫК МҮНӨЗДӨМӨСҮ
HISTOLOGICAL CHARACTERISTICS OF LIVER TISSUE IN RATS THAT RECEIVED NASVAI FOR A LONG TIME

Приблизительно 1,3 миллиарда человек во всем мире употребляют табак, включая, как курительные, так и некурительные табачные изделия. Использование бездымных табачных изделий широко варьируется в зависимости от пола, возраста, этнического происхождения и социально-экономического положения. С точки зрения токсичности бездымные табачные изделия обычно считаются менее токсичными, чем курительные несмотря на то, что они связаны со многими неблагоприятными последствиями для здоровья, включая никотиновую зависимость, поражения полости рта, рак полости рта и поджелудочной железы, а также поражение других систем организма. В статье рассмотрена структурные изменения печени лабораторных животных при 60-ти дневном трансбуккальном введении бездымного табака-насвай. В ткани паренхимы экспериментальных крыс отмечались патоморфологические изменения, характерные для токсического поражения органа. При просмотре гистологических препаратов выявлены следующие нарушения гепатоцитов: полнокровие центральных вен, расширение синусоидных капилляров, гидропическая дистрофия, некроз гепатоцитов и полнокровие сосудов триад. При интерпретации полученных результатов можно сделать вывод, что при длительном применении насвая в паренхиме печени происходят патологические изменения характерные для частично обратимых и необратимых процессов.
Дүйнө жүзү боюнча болжол менен 1,3 миллиард адам тамекини, анын ичинде ышталган жана түтүнү жок тамеки буюмдарын колдонот. Түтүнсүз тамеки колдонуу жынысына, жашына, улутуна жана социалдык-экономикалык абалына жараша ар түрдүү. Уулуулугу жагынан, түтүнсүз тамеки буюмдары никотинге көз карандылык, оозеки жаралар, оозеки жана уйку безинин рагы жана башка дене системаларына зыян келтирген көптөгөн терс таасирлери менен байланышкандыгына карабастан, ышталган тамеки буюмдарына караганда жалпысынан азыраак уулуу деп эсептелет. Макалада түтүнү жок тамеки-насвайды 60 күн бою ичкенден кийин лабораториялык жаныбарлардын боорундагы структуралык өзгөрүүлөр каралат. Эксперименттик келемиштердин перенхимасынын кыртышында органдын уулуу зыяндуулугуна мүнөздүү патоморфологиялык өзгөрүүлөр байкалган. Гистологиялык препараттарды кароодо гепатоциттердин төмөнкүдөй бузулушу аныкталган: борбордук веналардын көптүгү, синусоиддик капиллярлардын кеңейиши, гидропиялык дистрофиясы, гепатоциттердин некрозу жана триада тамырлардын көптүгү. Алынган натыйжаларды чечмелөөдө насвайды көпкө колдонуу менен боордун паренхимасында жарым-жартылай кайтарымсыз жана кайтарылгыс процесстерге мүнөздүү болгон патологиялык өзгөрүүлөр пайда болот деген тыянак чыгарууга болот.
Approximately 1.3 billion people worldwide use tobacco, including both smoked and smokeless tobacco products. Smokeless tobacco use varies widely by gender, age, ethnicity, and socioeconomic status. In terms of toxicity, smokeless tobacco products are generally considered less toxic than smoked tobacco products, despite being associated with many adverse health effects, including nicotine addiction, oral lesions, oral and pancreatic cancer, and damage to other body systems. The article considers structural changes in the liver of laboratory animals after 60 days of buccal administration of smokeless tobacco-nasvay. In the tissue of the parenchyma of experimental rats, pathomorphological changes were noted, which are characteristic of toxic damage to the organ. When viewing histological preparations, the following violations of heaptocytes were revealed: plethora of central veins, expansion of sinusoidal capillaries, hydropic dystrophy, necrosis of hepatocytes and plethora of triad vessels. When interpreting the results obtained, it can be concluded that with prolonged use of nasvay, pathological changes occur in the liver parenchyma, which are characteristic of partially reversible and irreversible processes.

некурительный табак, паренхима печени, насвай, дистрофия, некроз, эксперимент, лабораторные крысы.
түтүнсүз тамеки, боор паренхимасы, насвай, дистрофия, некроз, эксперимент, лабораториялык келемиштер.
smokeless tobacco, liver parenchyma, nasvay, dystrophy, necrosis, experiment, laboratory rats.

Богатырева Марина Магомедовна, Азиатский медицинский институт им. С.Тентишева, г.Кант, Кыргызская Республика, преподаватель. Куттубаев Омурбек Ташыбекович, Кыргызская государственная медицинская академия им. И.Ахунбаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор медицинских наук, профессор. Какеев Бакир Аскарович, Кыргызско-Российский Славянский университет имени Б.Ельцина, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор медицинских наук, профессор.
Богатырева Марина Магомедовна, С.Тентишев атындагы Азия медициналык институту, Кант шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу. Куттубаев Өмүрбек Ташыбекович, И.Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, медицина илимдеринин доктору, профессор. Какеев Бакир Аскарович, Б.Ельцин атындагы Кыргыз-Орус Славян университети, Бишкек шаары Кыргыз Республикасы, медицина илимдеринин доктору, профессор.
Marina Bogatyreva, Asian Medical Institute named after S.Tentishev, Kant, Kyrgyz Republic, lecturer. Omurbek Kuttubaev, Kyrgyz State Medical Academy named after I.Akhunbaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of medical sciences, professor. Bakir Kakeev, Kyrgyz-Russian Slavic University named after B.Yeltsin, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of medical sciences, professor.

Download

10.26104/NNTIK.2023.55.38.014

New issue

2024, №: 3

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Journals

Contacts