New issue

2024, №: 3

More

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Култаева Ү.Б.
  2. Култаева Ү.Б.
  3. U. Kultaeva
Title
  1. ХУДОЖЕСТВЕННАЯ МОДЕЛЬ ВРЕМЕНИ И ПРОСТРАНСТВА В ПОЭЗИИ НАРСУЛУУ ГУРГУБАЕВОЙ
  2. НАРСУЛУУ ГУРГУБАЕВАНЫН ПОЭЗИЯСЫНДАГЫ МЕЗГИЛ МЕНЕН МЕЙКИНДИКТИН КӨРКӨМ МОДЕЛИ
  3. ARTISTIC MODEL OF TIME AND SPACE IN NARSULUU GURGUBAEVA’S POETRY
Abstract
  1. В статье анализируется новизна поэтессы Нарсулуу Гургубаевой через ее подход ко времени и пространству. Вносится на научное обсуждение художественная модель поэтессы времени и пространства и их влияние на человеческую судьбу и психологии во взамосвязях с теорией относительности лауреата Нобелевской премии А.Эйнштейна. В статье творческие искания Н. Гургубаевой, в частности в создании новой художественной модели хронотопа за счет безграничного расширения масштаба пространства и удлинения или укорочения времени, оценивается как новизна в современной национальной кыргызской поэзии. Художественная модель поэтессы выражается ее умением использования полифункциональных оттенок слов, обоначающие пространства: вселенная, мир, море, небо, остров, восток, запад, север, юг, далеко, дорога, поле, солнце, город, дом, улица, за пределами, на моей стороне, на твоей стороне; обозначающие времена: сегодня, вчера, рано, сумерки, весна, лето, осень, зима, месяц, год, день, ноч, век.
  2. Макалада акын Нарсулуу Гургубаеванын поэзия жанрындагы жаңычылдыгы анын мезгил жана мейкиндикке жасаган мамилеси аркылуу талдоого алынат. Акындын ырларындагы мезгил менен мейкиндиктин адам тагдырына, психологиясына таасир этүү мүмкүндүгү боюнча түзгөн көркөм модели Нобел сыйлыгынан лауреаты А.Эйнштейн ачкан салыштырмалуулук теориясы менен ассоциациялуу байланышта илимий талкууга коюлат. Макалада Н.Гургубаеванын ырларында мейкиндиктин масштабын чексиздикке кеңейткендиги жана ага жараша мезгилди кээде кыскартуу, кээде узартуу менен хронотоптун жаңы көркөм модель жаратуу боюнча изденүүлөрү акындын азыркы кыргыз поэзиясындагы жаңычылдык катары бааланат. Акын ырларында жараткан көркөм модель мейкиндикти туюндуруучу: аалам, дүйнө, деңиз, асман, арал, чыгыш, батыш, түндүк, түштүк, алыс, жол, талаа, күн, шаар, үй, көчө, сыртта, эшикте, мен тарапта, сен тарапта жана мезгилди туюндуруучу: бүгүн, кечээ, эрте, күүгүм, жаз, кыш, күз, жай, ай, жыл, күн, түн, кылым сыяктуу сөздөрдүн полифункциясын поэзияда колдоно билүү чеберчилиги аркылуу аныкталат.
  3. The article analyzes the novelty of the poetess N. Gurgubaeva through her approach to time and space. The scientific discussion of the artistic model of poetesses of time and space and their influence on human destiny and psychology in connection with the theory of relativity of the Nobel Prize laureate A. Einstein is introduced for scientific discussion. In the article, the creative searches of N. Gurgubaeva, in particular in the creation of new artistic model of the chronotope due to the unlimited expansion of the scale of space and the lengthening or shortening of time, are assessed as a novelty in modern national Kyrgyz poetry. The artistic model of the poetess is expressed by her ability to use polyfunctional shades of words denoting spaces: universe, world, sea, sky, island, east, west, north, south, far, road, field, sun, city, house, street, outside, on my side, on your side; denoting time: today, yesterday, early, twilight, spring, summer, autumn, winter, month, year, day, night, century.
Keywords
  1. время, пространство, художественная модель, судьба, психология, солнце, путь, одиночество, концепт, теория относительности.
  2. мезгил, мейкиндик, көркөм модель, тагдыр, психология, күн, жол, жалгыздык, концепт, салыштырмалуулук теориясы.
  3. time, space, artistic model, destiny, psychology, sun, road, concept of loneliness, relativity theory.
Authors info
  1. Култаева У.Б., Высшая авторская школа Умут Култаевой «Языкова компетенция», г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор филологических наук, доцент.
  2. Култаева Ү.Б., Үмүт Култаеванын «Тил билги» автордук жогорку мектеби, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, филология илимдеринин доктору, доцент
  3. Umut Kultaeva, Authors Higher School of Umut Kultaeva «Language Competence», Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of philological sciences, associate professor.
Pdf
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2019.45.557
  • Citing
  • Култаева Ү.Б. ХУДОЖЕСТВЕННАЯ МОДЕЛЬ ВРЕМЕНИ И ПРОСТРАНСТВА В ПОЭЗИИ НАРСУЛУУ ГУРГУБАЕВОЙ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2022. №. 1. C. 240-244