|
|
-
Аламанова Э.А., Шыйтыева Н., Арыстанбек кызы А.
-
Аламанова Э.А., Шыйтыева Н., Арыстанбек кызы А.
-
E.A. Alamanova, N. Shyityeva Arystanbek кyzy A.
-
КВАНТОВО-ХИМИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ ДОНОРНО-АКЦЕПТОРНЫХ ВЗАИМОДЕЙСТВИЙ В ХЕЛАТНЫХ КОМПЛЕКСАХ MG(II) И ZN(II) C ИМИДАЗОЛОМ
-
ИМИДАЗОЛ МЕНЕН MG(II) ЖАНА ZN(II) ТИН ХЕЛАТТЫК КОМПЛЕКСТЕРИНИН ДОНОРДУК-АКЦЕПТОРДУК ӨЗ АРА АРАКЕТТЕНИШҮҮСҮНҮН КВАНТТЫК-ХИМИЯЛЫК КАСИЕТТЕРИН ИЗИЛДӨӨ
-
QUANTUM-CHEMICAL STUDY OF DONOR-ACCEPTOR INTERACTIONS IN CHELATE COMPLEXES OF MG (II) AND ZN (II) WITH IMIDAZOLE
-
Работа посвящена квантово-химическому исследова-нию пространственной и электронной структуры молеку-ла имидазола и комплексов магния и цинка с имидазолом для определение изменений в геометрических и электронных параметров лиганда при координации к центральному атому комплексообразователя. Распределение электрон-ной плотности в молекуле имидазола дает возможность предположить, что к центральному атому металла ими-дазол координируется через атом пиридинового азота мо-нодентатно. Для расчета геометрических параметров комплексов магния и цинка с имидазолом проводили полуэм-пирическим квантово-химическим методом PM3, используя программу «HyperChem». Анализировано электронные строения соединений методом ZINDO/s в режиме «Single point». Таким образом, теоретическим квантово-хими-чески расчетом установлено, что наибольший отрица-тельный заряд сосредоточен на пиридиновом атоме азота имидазольного цикла, т.е. данный N-атом является наи-более предпочтительным центром при комплексо-образовании.
-
Бул иш магний жана цинктин имидазол менен болгон комплекстеринин молекуласындагы мейкиндик жана элек-трондук түзүлүшүнүн кванттык – химиялык тарабын изилдөөгө, жана комплекс пайда кылуучунун борбордук атомундагы координация пайда кылуучу лиганддын геоме-триялык жана электрондук параметрлеринин өзгөрүшүн аныктоого арналган. Имидазолдун пиридин атомундагы азот, металлдын борборундагы атом менен координация пайда кылышы, имидазолдун молекуласындагы электрон-дук тыгыздыктардын бөлүштүрүлүшү, монодентаттуу деп болжолдоого мүмкүндүк берет. Магний жана цинктин имидазол менен комплекстеринин геометриялык пара-метрлерине жарым эмприкалык кванттык - химиялык РМЗ методунун «Hyper Chem» программасын колдонуу аркылуу эсептөө жүргүзүлдү. Бирикменин электрондук түзүлүшү ZINDO/s методу менен «Single point» режиминде анализ-денди. Ошентип, теориялык кванттык – химиялык эсеп-төөдө комплекс пайда кылуучунун борборундагы N-атому артыкчылыкта болоору, ошондой эле имидазол циклиндеги пиридин атомундагы азотко анчалык чон эмес терс заряд багытталаары тастыкталды.
-
The work is devoted to the quantum-chemical study of the spatial and electronic structure of the imidazole molecule and complexes of magnesium and zinc with imidazole to determine changes in the geometric and electronic parameters of the li-gand upon coordination to the central atom of the complexing agent. The distribution of the electron density in the imidazole molecule makes it possible to assume that the imidazole is coor-dinated to the central metal atom through the pyridine nitrogen atom monodentately. To calculate the geometric parameters of complexes of magnesium and zinc with imidazole, the semiem-pirical quantum chemical method PM3 was performed using the HyperChem software. The electronic structures of the com-pounds were analyzed by the ZINDO / s method in the "Single point" mode. Thus, theoretical quantum - chemical calculations have established that the largest negative charge is concentrated on the pyridine nitrogen atom of the imidazole ring, i.e. this N-atom is the most preferred site for complexation.
-
Ключевые слова: имидазол, комплекс, лиганд, донор, акцептор, магний, цинк.
-
Ключевые слова: имидазол, комплекс, лиганд, донор, акцептор, магний, цинк.
-
Key words: imidazole, complex, ligand, donor, acceptor, magnesium, zinc.
-
Аламанова Элмира Азисбековна, Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, научный сотрудник.
Шыйтыева Назира Кыдырмаевна, Национальная Академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор химических наук.
Арыстанбек кызы Айжаркын, Кыргызский Национальный университет им. Ж.Баласагына, г.Бишкек, Кыргызская Республика, магистрант.
-
Аламанова Элмира Азисбековна, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, илимий кызматкер.
Шыйтыева Назира Кыдырмаевна, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, химия илимдеринин доктору.
Арыстанбек кызы Айжаркын, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, магистрант.
-
Elmira Alamanova, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, researcher.
Nazira Shyityeva, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of chemical sciences.
Arystanbek кyzy Ayzharkyn, Kyrgyz National University by named of Zh.Balasagyn, Bishkek, Kyrgyz Republic, master's degree
Аламанова Э.А., Шыйтыева Н., Арыстанбек кызы А. КВАНТОВО-ХИМИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ ДОНОРНО-АКЦЕПТОРНЫХ ВЗАИМОДЕЙСТВИЙ В ХЕЛАТНЫХ КОМПЛЕКСАХ MG(II) И ZN(II) C ИМИДАЗОЛОМ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 3. C. 29-32
|
