|
|
-
Омүралиева Ж.О.
-
Өмүралиева Ж.О.
-
Zh.O. Omuralieva
-
МИФОЛОГИЧЕСКИЕ МОТИВЫ ПРИ РОЖДЕНИИ МАНАСА (по варианту Молдобасана Мусулманкулова)
-
МАНАСТЫН ТӨРӨЛҮШҮНДӨГҮ МИФОЛОГИЯЛЫК МОТИВДЕР (Молдобасан Мусулманкуловдун варианты боюнча)
-
MYTHOLOGICAL SIGNS AT THE BIRTH OF MANAS (according to Moldobasan Musulmankulov variant)
-
Некоторые манасчи услышав тексты эпоса от учителя-наставника дословно его не повторяют. Наобо-рот, сообразно со своим мировоззрением, смысловым поня¬тием, импровизаторским искусством и взглядом допол¬няют эпос, развивают событий или сокращают. Таким образом, из-за различных объективных и субъективных причин, специфическая форма эпоса меняется. Это явление тоже имеет характер для варианта великого манасчи Молдобасана Мусулманкулова. Вариант М.Мусулманкулова сказывается древне-сказочной форме, отличающийся свое¬об¬разием тем, что Манас сотворен из лучей солнца и луны, и в других сохранившейся ветхих мотивов. Автор в статье дает характеристику мотивов сказывания вариан¬та М. Мусулманкулова в эпосе “Манас” как бездетность, вещие сны, беременность и нарекание имени ребенку. Ми-фо¬логические признаки при рождении Манаса анали¬зируется сравнительно-текстологическим методом. Общ¬ность и своеобразие в сюжетных мотивах связанные с рождением богатыря сравнивается с вариантами С.Ороз¬ба¬кова, С.Каралаева, Б.Сазанова и выведены научные заключения.
-
Кээ бир манасчылар эпостун тексттерин устаттан кандай уккан болсо ошол бойдон сөзмө-сөз кайталабастан, өзүнүн дүйнө таанымы, ой-түшүнүгү, импровизациялык че-бер¬чилиги, көз карашына жараша эпоско жаңы кошумча¬лар¬ды киргизип, окуяны өнүктүрүп же кыскарткан. Эпос түрдүү объективдүү жана субъективдүү себептерден улам анын спецификалык өзгөчөлүктөрүнүн бири – өзгөрүү¬гө дуушар болгон. Бул кубулуш чоң манасчы Молдобасан Мусулманкуловдун вариантына да мүнөздүү. М.Мусулман¬ку¬лов¬дун варианты байыркы жомоктук формада айты¬лып, Манастын ай менен күн нурунан жаралганын баян-даган ж.б. көөнө мотивдерди сактап калгандыгы менен өз¬гө¬чөлөнөт. Макалада автор М.Мусулманкуловдун айтуу¬сун¬дагы “Манас” эпосундагы баласыздык, түш көрүү, бой¬го бүтүү жана балага ат коюу мотивдерине кыскача мү¬нөз¬дөмө берет. Манастын төрөлүшүндөгү мифологиялык мотивдер салыштырма-текстологиялык усулда талдоого алы¬нат. Баатырдын төрөлүшүнө байланыштуу сюжет-тик мотивдердеги жалпылыктар жана өзгөчөлүктөр С.Ороз¬баков, С.Каралаев жана Б.Сазановдордун вариант-та¬ры менен салыштырылып, илимий корутундулар чыга-рылат.
-
Having heard the texts of the epos from a teacher-mentor, some man as his do not repeat it verbatim. On the contrary, in accordance with their worldview, semantic concept, improvisational art and glance complement the epic, develop events, or reduce. Thus, due to various objective and subjective reasons, the specific form of the epic is changing. This phenomenon also has a character for the version of the great manaschi Moldoba-san Musulmankulov. The author in the article gives a description of the motives for making the version of M. Musulmankulov in the epos “Manas” as childlessness, prophetic dreams, preg-nan¬cy, and the tradition of giving the name of a child. Mythological signs at the birth of Manas are analyzed by the comparative technological method.
-
манасчи, сказитель, архаические мтивы, сюжетная традиционность, вещие сны, чудес¬ные зачатие, огонь, сорок чильтанов, благословение, нарекании имени.
-
манасчы, айтуучу, көөнө мотивдер, сюжеттик салттуулук, өзгөчө төрөлүү, аян түш, бойго бү¬түү, ат коюу, кырк чилтен, өрт, бата берүү.
-
manaschi, narrator, old motives, narrative tradition, features at birth, prophetic dreams, wonderful concep¬tion, the fire, forty chiltans, blessing, grievances.
-
Омуралиева Жанар Орозалиевна, Национальная
Академия наук Кыргызской Республики,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, научный
сотрудник.
-
Өмүралиева Жанар Орозалиевна, Кыргыз
Республикасынын Улуттук илимдер
академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, илимий кызматкер.
-
Zhanar Omuralieva, National Academy of Sciences of
the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic,
research.
10.26104/NNTIK.2019.45.557
Омүралиева Ж.О. МИФОЛОГИЧЕСКИЕ МОТИВЫ ПРИ РОЖДЕНИИ МАНАСА (по варианту Молдобасана Мусулманкулова). Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2019. №. 9. C. 186-189
|
