Научный журнал Кыргызстана

Смаилов Э.А., Смаилова Х.Э., Ташматова Н.К.
Смаилов Э.А., Смаилова Х.Э., Ташматова Н.К.
E.A. Smailov, Kh.E. Smailova, N.K. Tashmatova

ЭФФЕКТИВНЫЙ СПОСОБ ПОДГОТОВКИ СЕМЯН РИСА К ПОСЕВУ В ПОЛЕ И В ПАРНИКЕ
КҮРҮЧТҮН ҮРӨНДӨРҮН ТАЛААГА ЖАНА ПАРНИКЕ СЕБҮҮГӨ ДАЯРДООНУН НАТЫЙЖАЛУУ ЖОЛУ
AN EFFECTIVE WAY TO PREPARE RICE SEEDS FOR SOWING IN THE FIELD AND IN GREENHOUSES

Рекомендован эффективный способ определения всхо¬¬жести семян, его обработки фунгицид, инсектицид сти¬муляторами, В этих случаях для повышения всхожес-ти семян рекомендуется замачивание их в течении 3-4 минут в теплой (до 25оС) соленой воде. На 10 литров теп-лой воды добавляют 4 кг пищевой соли NaCl, в раствор на-сы¬пают 10 кг зерновки шали. И оставляют на 3-4 мину-ты, за это время пустые семена всплывают на поверх-ность раствора их отделяют и убирают. Семена находя-щие¬ся на дне (нижней части емкости) промывают и пере-дают для обработки семян фунгицид, инсектицид сти¬му-ля¬торами (Селест-Топ). Для чего на 10 л воды добавляют 10 гр. фунгицид, инсектицид стимулятора, в этот раст-вор на 24 часа помещают семена. Обрабо¬танные семена на 48 часов оставляют в чистой теплой воде, после этого семена промывают в теплой чистой воде и укладывают в мешочки из бязи и на 48 часов оставляют их укрыв теп-лым одеялом. За это время семена риса проращиваются и появляются усики (про¬ростки) длиной 1-1,5 мм и семена готовы для последу¬ющего посева в поле или парники. Для подготовки смеси глины и посева семян риса в кассеты для механизиро¬ванной посадки рассады, смешивают глину и полупере¬превший навоз МРС (овец), в соотношении 10:1 (то есть добавляется 10% полуперепревшего навоза) и 10% аммофоса. Эта смесь просеивается через сито диа-метром 2х3 мм, и готовая смесь укладывается в кассеты в объеме 2 литра смеси на каждую и выравнивается. В каж¬дую кассету высевается тонким слоем 170 г про¬ро-щен¬ных семян и засыпается тонким слоем глина смешан-ная с песком, и производится дождевой полив лейкой. Для равномерного роста семян сверху укрывается полиэти¬ле-новой пленкой.
Үрөндөрдүн өнгүчтүгүн аныктоонун, аларды фун¬ги-цид, инсектицид стимуляторлору менен иштеп чыгуунун на¬тыйжалуу жолдору сунушталган. Мындай жагдай¬лар¬да үрөндөрдүн өнгүчтүгүн жогорулатуу үчүн аларды жы¬луу (25оС чейин) туздуу сууда 3-4 минут чылоо сунуш¬та¬лат. 10 литр жылуу сууга 4 кг NaCl тамак тузун кошу¬шат, эритмеге шалынын 10 кг данын чачышат. Аларды 3-4 минутка коюп турушат, ушул убакыттын ичинде бош үрөн¬дөр эритменин үстүнө калкып чыгышат, аларды ажы¬ратып, алып ташташат. Түбүндө калган үрөндөрдү жууп чыгышат жана фунгицид, инсектицид стимуля¬тор-лору менен иштеп чыгуу үчүн өткөрүп беришет (Селест-Топ). Анда 10 литр сууга 10 г фунгицид, инсектицид сти-му¬ляторун кошушат, бул эритмеге 24 саатка үрөндөрдү салышат. Иштетилип чыккан үрөн¬дөрдү таза жылуу су-уга 48 саатка салышат, андан кийин таза жылуу сууга жууп, бөз каптарына иреттеп тизи¬шет, анан жылуу жуур¬кан менен жабышып, 48 саатка калтырышат. Бул убакытта күрүчтүн үрөндөрү өнүп чыгышат жана 1-1,5 мм узундуктагы мурутчалары пайда болот. Андан кийин үрөн¬дөрдү талаага жана парникке себүүгө даяр болушат. Күчүттөрдү механизацияланган жол менен эгүү үчүн кас-се¬таларга топурактын аралаш¬масын жана күрүч үрөн¬дө-рүн айдоого даярдоо үчүн топуракты жана МРС (койлор-дун) жарым-жартылай борсутулган кыкка 10:1 (б.а. жа-рым-жартылай борсу¬тулган 10% кык кошулат) жана 10% аммофостун каты¬шында аралаштырышат. Бул ара-лаш¬ма 2*3 мм диа¬метрин¬деги электен элешет, даяр бол-гон аралашма 2 литрдик аралашма баткан кассеталарга бирд¬ей өлчөмдө салынышат. Ар бир кассетага жука кат-мар менен 170 г өндүрүлгөн үрөндөр себилет жана кум ме-нен аралыш¬тырылган жука катмарлуу топурак толту¬ру-лат, куйгуч жамгырдык суу чачуу жүргүзүлөт. Үрөн¬дөр-дүн бирдей өлчөмдө өсүүсүн камсыздоо үчүн үстүнө поли-эти¬лен плен¬касы жабылат.
An effective method for determining seed germination, its treatment with fungicide, insecticide stimulants is recom¬men¬ded. In these cases, to increase seed germination, it is recom¬men¬ded to soak them for 3-4 minutes in warm (up to 25°C) salt water. 4 kg of sodium chloride are added to 10 liters of warm water, 10 kg of shawl kernels are poured into the solution. And left for 3-4 minutes, during which time empty seeds float to the surface of the solution, they are separated and removed. Seeds located at the bottom (bottom of the tank) are washed and transferred to seed treatment fungicide, insecticide stimulants (Celest-Top). Why add 10 grams to 10 liters of water. fungici¬de, a stimulant insecticide, seeds are placed in this solution for 24 hours. The treated seeds are left in clean warm water for 48 hours, after which the seeds are washed in warm clean water and placed in bags of calico and left for 48 hours covered with a warm blanket. During this time, rice seeds germinate and tendrils (seedlings) 1-1.5 mm long appear and the seeds are ready for subsequent sowing in the field or greenhouses. To prepare a mixture of clay and sowing rice seeds in cartridges for mechanized planting of seedlings, clay and semi-rotten manure of small cattle are mixed(sheep), in a ratio of 10: 1 (that is, 10% of semi-overripe manure is added) and 10% of amorphous. This mixture is sieved through a sieve with a dia¬me¬ter of 2x3 mm, and the finished mixture is placed in cas¬set¬tes in a volume of 2 liters of mixture for each and is leveled. In each cassette, 170 g of germinated seeds are sown with a thin layer and clay mixed with sand is poured into a thin layer, and the watering can be rain-fed. For uniform seed growth, it is cov¬e¬red with a plastic film on top.

рис, семена, соленая вода, пищевая соль, теплая вода, зерновка шалы, фунгицид, инсектицид сти¬муляторами, глина навоз, кассета, парник.
күрүч, үрөндөр, туздуу суу, тамак тузу, жылуу суу, шалынын үрөнү, фунгицид, инсектицид сти¬муляторлору, топурак, кык, кассета, парник, күнөс¬ка¬на.
rice, seeds, salt water, table salt, warm wa¬ter, shaliv grains, fungicide, insecticide stimulants, clay manu¬re, cassette, greenhouse.

Смаилов Эльтар Абламетович, Узгенский институт технологии и образования, г.Узген, Кыргызская Республика, доктор сельскохозяйственных наук, профессор. Смаилова Хошида Эльтаровна, Ошский технологический университет имени академика М.М. Адышева, г.Ош, Кыргызская Республика, аспирант. Ташматова Нурила Кубатовна, Баткенский государственный университет, г.Кызыл-Кия, Кыргызская Республика, Кызыл-Кийский педагогический институт, старший преподаватель.
Смаилов Эльтар Абламетович, Өзгөн технология жана билим берүү институту, Өзгөн шаары, Кыргыз Республикасы, айыл-чарба илимдеринин доктору, профессор. Смаилова Хошида Эльтаровна, Академик М.М.Адышев атындагы Ош технологиялык университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, аспирант. Ташматова Нурила Кубатовна, Баткен мамлекеттик университети, Кызыл-Кыя шаары, Кыргыз Республикасы, Кызыл-Кыя педагогикалык институту, ага окутуучу.
Eltar Smailov, Uzgen Institute of technology and education, Uzgen, Kyrgyz Republic, doctor of agricultural sciences, professor. Koshida Smailova, Osh technological university by name of academician M.Adyshev, Osh, Kyrgyz Republic, postgraduate student. Nurila Tashmatova, Batken state university, Kyzyl- Kiya, Kyrgyz Republic, Kyzyl-Kiya pedagogical institute, a senior lecturer.

Download

10.26104/NNTIK.2019.45.557

New issue

2023, №: 5

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Journals

Contacts