|
|
-
Юсупов Ш.С.
-
Юсупов Ш.С.
-
Sh.S. Yusupov
-
ОСОБЕННОСТИ ИЗОТОПНОГО СОСТАВА УГЛЕРОДА В КАРБОНАТНОЙ СИСТЕМЕ СО2 - НСО3– - СО3= ПОДЗЕМНЫХ ВОД
-
ЖЕР АСТЫНДАГЫ СУУЛАРДЫН СО2 - НСО3– - СО3= КАРБОНАТТЫК СИСТЕМАСЫНДАГЫ КӨМҮРТЕКТИН ИЗОТОП КУРАМЫНЫН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
-
FEATURES OF THE CARBON ISOTOPE COMPOSITION IN THE CARBONATE SYSTEM СО2 - НСО3– - СО3= GROUNDWATERS
-
Изучен изотопный состав углерода в подземных во-дах Ташкентского геодинамического полигона и ряда во-допунктов других сейсмоактивных районов Центральной Азии. При этом производилось определение δ13С воднорас-творенного СО2, НСО3–(Н2СО3) и СО2, выделяемого из керна водовмещающих пород. Изучены изотопные отно-шения углерода (13С, 14С) в углекислоте подземных вод сей-смоактивных районов Центральной Азии. Показано, что изотопный состав углерода в газовой составляющей кар-бонатной системы СО2 –НСО3- -СО3= имеет облегченное до 24% значение - δ13; растворенного СО2 в виде НСО3- образуется за счет выще¬лачивания и разложения карбо-натов (δ13С= -4 ÷ -16‰); в СО2 водовмещающих пород δ13С в основном от +1 до -6‰, что свидетельствует о преобладающей карбонатности водовмещающей породы. Полученные значения изотопных сдвигов углерода в СО2 могут быть использованы в качестве критерия оценки равновесного состояния карбонатной системы подземных вод применительно к региональным геолого-текто-ническим и гидрогеологическим условиям Центральной Азии.
-
Жер астындагы суулардын Ташкенттеги геодинами-калык полигондогу көмүртектин изотоптуу курамын жана башка Борбордук Азиянын сейсмикалык активдүү аймактардагы бир катар суу пункттарда изилденген. Бул учурда δ13С аныктоо жүргүзүлгөн менен суу-эриген СО2, НСО3–(Н2СО3) жана СО2, суу тоо тектерин курчап тур-ган керн аркалу бошотулду. Изилденген көмүр изотоп катышы (13С, 14С) Борбордук Азиядагы жер сейсмикалык активдүү аймактарда көмүр кычкыл газы. Бул көмүртектин изотоптуу курамы экенин көрсөтүп турат карбонаттык системасынын газ бөлүгү көмүр СО2–НСО3– -СО3= ал бара жеңилденген үчүн 24% - маани δ13; эриген СО2 ныкталып НСО3- түрүндө пайда болгон жана карбонаттык бузулуудан (δ13С= -4 ÷ -16 ‰); суу тиркөө менен СО2 тектери δ13С негизинен +1 -6 ‰ чейин, анда суу ыла¬йык¬талган тектерде басымдуулук карбонаты жөнүндө суу ылайыкталган тектер көрсөтүлөт. Изо-топтор боюнча алынган баалуулуктар кайчылаштыктар кычкылтек СО2 аларды баалоо критерийи катары колдон-со болот салмактуулук карбонаты системасы жер астындагы суулар Борбордук Азиядагы регионалдык геоло-гиялык, тектоникалык жана гидрогеологиялык шартта-рын колдонулат.
-
The carbon isotope composition of such a system in the underground waters of the Tashkent geodynamic test site and a number of water points of other seismically active regions of Central Asia has been studied. In this case, the determination of δ13С of water-dissolved CO2, HCO3– (H2CO3) and CO2 emitted from the core of water-bearing rocks was made.
Carbon isotope ratios (13С, 14С) in carbon dioxide of groundwater of seismically active regions of Central Asia have been studied. It is shown that the isotopic composition of carbon in the gas component of the carbon dioxide system CO2–HCO3– –CO3= has a value δ13 lightened to 24%; dissolved CO2 in the form of HCO3– formed due to leaching and decomposition of carbonates (δ13С = -4 ÷ -16 ‰); in CO2, water-bearing rocks are generally from +1 to -6 ‰, which indicates the predominant carbonate of the water-bearing rock.
The obtained values of carbon isotope shifts in CO2 can be used as a criterion for assessing the equilibrium state of the carbonate system of groundwater as applied to the regional geological, tectonic and hydrogeological conditions of Central Asia.
-
углерод, изотопный состав, кар¬бонатная система, подземные воды, генезис, углекислота.
-
көмүртек, изотоп курамы, карбонат системасы, жер астындагы суулар, генезиси, көмүр кычкыл газы.
-
carbon, isotopic composition, carbonate system, groundwater, genesis, carbon dioxide.
-
Юсупов Шухрат Сакиджанович, Академия наук Узбе-кистана, г.Ташкент, Республика Узбекистан, Институт сейсмологии, доктор геолого-минералогических наук, ведущий научный сотрудник.
-
Юсупов Шухрат Сакиджанович, Өзбекстандын илим-дер академиясы, Ташкент шаары, Өзбекстан Республи-касы, Сейсмология институту, геология-минералогия илимдеринин доктору, жетектөөчү илимий кызматкер.
-
көмүртек, изотоп курамы, карбонат системасы, жер астындагы суулар, генезиси, көмүр кычкыл газы.
10.26104/NNTIK.2019.45.557
Юсупов Ш.С. ОСОБЕННОСТИ ИЗОТОПНОГО СОСТАВА УГЛЕРОДА В КАРБОНАТНОЙ СИСТЕМЕ СО2 - НСО3– - СО3= ПОДЗЕМНЫХ ВОД. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2019. №. 4. C. 122-125
|
