|
|
-
Саякбаев Д.Д., Сатылканов Р.А., Шатравин В.И.
-
Саякбаев Д.Д., Сатылканов Р.А., Шатравин В.И.
-
D.D. Sayakbaev, R.A. Satylkanov, V.I. Shatravin
-
АНАЛИЗ ИЗМЕНЕНИЯ ЗАПАСОВ ВОДЫ В СЕЗОННОМ СНЕГЕ НА ОПОРНОМ ЛЕДНИКЕ КАРА-БАТКАК
-
КАРА-БАТКАК ТАЯНГЫЧ МӨҢГҮСҮНДӨГҮ БИР ЖЫЛДЫК КАРДАГЫ СУУНУН ЗАПАСТАРЫНЫН ӨЗГӨРҮҮСҮН ТАЛДОО
-
ANALYSIS OF CHANGES IN WATER RESERVES IN SEASONAL SNOW ON THE REFERENCE KARA-BATKAK GLACIER
-
В статье на примере бассейна р.Чон-Кзыл-Суу и лед-ника Кара-Баткак рассматривается динамика выпаде¬ния осадков в высокогорной зоне Иссык-Кульской котло¬вины в период с 1956 г. по настоящее время. Показано, что в течение последних десятилетий проявляется ни¬сходящий тренд в изменении снегозапасов в гляциально-нивальных зонах Иссык-Кульской котловины. За последнее десятиле-тие на язык ледника Кара-Баткак выпадало сезонных сне-га на 30 % меньше, нежели на начальный период наблюде-ния 1958-1968 гг. В период 2014-2016 гг. разность сум-марных осадков самого влажного 2016 года и самого сухо-го 2014 года составила 444 мм. В 2017 году самый боль-шой водозапас в сезонном снеге наряду с самой высокой температурой воздуха 5,4 ⁰С в абляционный период и са-мой большой абляцией ледника 3065 мм вод.экв. отчасти стал причиной формирования самого большого после воз-обновления мониторинга слоя стока 10380 мм с ледника Кара-Баткак по гидрологическим данным. Результаты гляциометеорологических наблюдений Тянь-Шанского высокогорного научного центра могут быть применены для оценки социально-экономических последствий из-за влияния глобального потепления на водные ресурсы Цен-тральной Азии.
-
Макалада Чоң-Кызыл-Суударыясынын жана Кара-Баткак мөңгүсүнүн мисалдарында Ысык-Көл өрөөнүнүн бийик тоолуу зонасында 1956-жылдан ушул мезгилге чейинки жаан-чачындардын динамикасы каралган. Акыр-кы он жылдыктарда Ысык-Көл өрөөнүнүн кар-мөңгүлүү зоналарында кардын запастарынын өзгөрүүсүндө улам барган сайын азаюу болуп жаткандыгы көрсөтүлгөн. Жалпысынан алганда, мөңгү тилинде акыркы он жыл ара-лыгында Кара-Баткак 1958-1968 байкоо боюнча алгачкы мезгилине караганда сезондук кар 30 % аз калды. 2014-2016-жылдын аралыгында. 2016-жылы жалпы жаан-жылы жаан-чачын боюнча жана 2014-жылы өтө кургак ортосундагы айырма 444 мм түзгөн. 2017-жылга godu зор суу жогорку температура менен бирге сезондук кар кубаттуулугу (5,4 ⁰С) кыскарышына мезгил жана ири кыскарышына муздун (3065 мм суу.экв.) Менен жарым-жартылай агымы мониторинг катмарынын башт кийин абдан чоң пайда (себеп 10380 мм) муз-Кара-Баткак гидро-ло¬гиялык маалыматтар менен. Тянь-Шань бийик тоолуу илимий борблорундагы гляциометеорологиялык байкоолор-дун жыйынтыктары глобалдык жылууланунун Борбордук Азиянын суу ресурстарына таасиринин социалдык-эконо-микалык натыйжаларын баалоо үчүн пайдаланылса болот.
-
The article examines precipitation dynamics in the high-mountainous zone of the Issyk-Kul hollow from 1956 to the present using the example of the Chon Kyzyl Suu basin and the Kara Batkak glacier. It has been shown that during the last decades there is a downward trend in the change in snow cover in the glacial-rival zones of the Issyk Kul hollow. In general, over the past decade, seasonal snow was 30% less in the language of the Kara-Batkak glacier than in the initial observation period of 1958-1968. In the period 2014-2016. the difference in total precipitation of the wettest 2016 and the driest 2014 was 444 mm. In 2017, the largest water storage in seasonal snow, along with the highest air temperature (5.4 ° C) during the ab-lative period and the largest ablation of the glacier (3065 mm water equivalent), partly caused the formation of the largest after the resumption of monitoring of the runoff layer 10,380 mm) from the Kara-Batkak glacier according to hydrological data. The results of the glacial-meteorological observations of the Tien Shan High Mountain Scientific Center can be applied to assess the socio-economic consequences due to the influence of global warming on the water resources of Central Asia.
-
Чон-Кызыл-Суу, Кара-Баткак, осадки, осадкомеры, снего-запас, температура, сезоны.
-
Чоң-Кызыл-Суу, Кара-Баткак, жаан-чачын, жаанды өлчөгүчтөр, кардын запасы, темпе¬ратура, мезгилдер.
-
Chon Kyzyl Suu, Kara Batkak, precipitation, precipitation gaug-es, snow cover, temperature, seasons.
-
Саякбаев Данияр Досоевич, Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, Институт водных проблем и гидроэнер-гетики, Тянь-Шанский высокогорный научный центр, аспирант.
Сатылканов Рысбек Абылаевич, Национальная акаде-мия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргыз-ская Республика, Институт водных проблем и гидро-энергетики, Тянь-Шанский высокогорный научный центр, заведующий.
Шатравин Владимир Иванович, Национальная акаде-мия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргыз-ская Республика, Институт водных проблем и гидро-энергетики, кандидат геолого-минералогических наук.
-
Саякбаев Данияр Досоевич, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Суу проблемалары жана гидроэнергети-ка институтунун Тянь-Шань Тоо илимий борбору, ас-пирант.
Сатылканов Рысбек Абылаевич, Кыргыз Республикасы-нын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Суу проблемалары жана гидро-энергетика институту, Тян-Шань Тоо илимий борбору.
Шатравин Владимир Иванович, Кыргыз Республика-сынын Улуттук илимдер академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Суу проблемалары жана гидроэнергетика институту, геологиялык-минералогия илимдеринин кандидаты.
-
Daniyar Sayakbaev, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, Institute of water problems and hydropower, Tien Shan mountain research center, post-graduate student.
Rysbek Satylkanov, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, Institute of water problems and hydropower, Tien Shan mountain scientific center, head.
Vladimir Shatravin, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, Institute of water problems and hydropower, candidate of geological and mineralogical sciences.
10.26104/NNTIK.2019.45.557
Саякбаев Д.Д., Сатылканов Р.А., Шатравин В.И. АНАЛИЗ ИЗМЕНЕНИЯ ЗАПАСОВ ВОДЫ В СЕЗОННОМ СНЕГЕ НА ОПОРНОМ ЛЕДНИКЕ КАРА-БАТКАК. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2019. №. 4. C. 75-80
|
