Научный журнал Кыргызстана

Гусейнов Х.М., Мамбетов М.А.
Гусейнов Х.М., Мамбетов М.А.
Kh.M. Guseynov, M.A. Mambetov

ФОНОВЫЕ ЗАБОЛЕВАНИЯ КАК ФАКТОРЫ РИСКА РАЗВИТИЯ ХРОНИЧЕСКОЙ БОЛЕЗНИ ПОЧЕК
ӨНӨКӨТ БӨЙРӨК ООРУЛАРЫН КҮЧӨТҮҮДӨГҮ ООРУНУН ТОБОКЕЛ ФАКТОРЛОРУН ТҮЗГӨН ДАРТТАР
BACKGROUND DISEASES AS RISK FACTORS OF DEVELOPMENT OF CHRONIC DISEASE KIDNEYS

В данной статье рассмотрены факторы риска раз¬вития хронической болезни почек у больных, наблю¬давшихся в отделении хронического диализа клиники Научного центра хирургии имени академика М. Топчи¬ба¬шева в период с 2013 по 2017 годы. Анализ поло¬воз¬раст¬ной структуры больных с хронической болезнью по¬чек показал, что наибольший удельный вес составили муж¬чины (66,0%), чем женщины (34,0%). Среди мужчин наи-больший удельный вес больных приходился на воз-раст¬ную группу 51-60 лет (32,8%), женщин - 41-50 лет (10,9%). Необходимо отметить, что среди мужчин и женщин встречались больные в возрастной группе 21-30 лет (2,1% и 3,8%, соответственно). Веду¬щими причи¬на¬ми развития хронической болезни почек у обследованных больных явились хронический гломеруло¬нефрит (80,6±2,5), хронический пиелонефрит (55,0±3,2), диабе¬тич¬е¬ская нефропатия (53,9±3,2). Распространен¬ность хронического гломерулонефрита у больных с началь-ной стадией хронической болезни почек соста¬вила 40,7±3,1 случаев, в умеренной стадии – 28,5±2,9, р˂0,01 и тер¬ми¬наль¬ной стадии – 11,3±2,0, р˂0,001. Частота хрониче¬ского пиелонефрита у больных в начальной стадии сос¬та¬вила 30,2±2,9 случаев, умеренной – 17,2±2,4, р˂0,001, терминальной стадиях – 17,5±1,7 случаев, р˃0,05. Слу¬чаи диабетической нефро¬па¬тии в начальной стадии хро-ни¬ческой болезни почек составили 6,3±1,5, умеренной – 5,4±1,4, р˃0,05 и терми¬нальной стадиях 3,8±1,2, р˃0,05. Первое ранговое место среди заболеваний по доле влия¬ния на развитие хрони¬ческой болезни почек занимали хро¬нический гломеруло¬нефрит (R=60,8%, rxy=+0,78, связь прямая, сильная), второе – хронический пиелоне¬фрит (R=50,4%, rxy=+0,71, связь прямая, сильная), третье – диабети¬ческая нефропатия (R=49,0%, rxy=+0,70, связь прямая, сильная). Отмечается необхо¬ди¬мость совершенство-вание мер ранней диагностики и профилактики хрони¬ческой болезни почек с целью сни¬же¬ния частоты фоновых заболеваний.
Бул макалада өнөкөт бөйрөк оорулары менен оору¬ган бейтаптардын оорунун тобокел факторлорун иш-теп чыгуу коркунучу бар экендигин каралат, алар 2013-жыл¬дан 2017-жылга чейинки мезгилде М.Топчибашев атындагы хирургия клиникасы өнөкөт диализ Илимий борборунун бөлүмүндө байкалган. Өнөкөт бөйрөк оору-лары менен ооруган бейтаптардын жынысына жана курагына жасалган талдоо көрсөттү, алардын кыйла са-лыштырма салмагы аялдарга (34,0%) караганда, эр¬кек¬терде (66,0%) көп экендигин. Эркектердин ири ку¬рактык топтогу үлүшү 51-60 (32,8%), аялдар 41-50 жаш¬та (10,9%). Ал эркектер жана аялдар арасында жаш курактык топ 21-30 жаш (2,1-3,8% тиешелүү¬лү¬гү¬нө жараша) боюнча бейтап¬тарды кабыл алганын бел¬ги¬лей кетүү керек. Эн негизги оорулууларда өнөкөт бөй¬рөк оорусу болгон себеби өнөкөт гломерулонефрит (80,6±2,5), өнөкөт пиелонефрит (55,0±3,2), диабет неф¬ро¬¬патия (53,9±3,2). Оорулууларда өнөкөт гломеруло¬неф¬риттин таралышы менен эрте өнөкөт бөйрөк оору¬су 40,7±3,1 калды, орточо баскыч¬та - 28,5± 2,9, р<0,01 жана айыкпас – 11,3±2,0, р<0,001. Оорулууларда өнө¬көт күчөш жыштыгы пиелонефрита күчөш жыштыгы менен эрте өнөкөт бөйрөк оорусу 30,2±2,9 калды, ор¬то¬чо баскычта – 17,2±2,4, р<0,001 жана айыкпас – 17,5±1,7, р<0,05. Өнөкөт бөйрөк оору¬лары менен баш¬тап¬кы стадиясы диабет нефропатии учурлары 6,3±1,5 калды, орточо баскычта – 5,4± 1,4, р<0,05 жана айык¬пас – 3,8±1,2, р<0,05. Биринчи үлү¬шүнүн оорулардын ичинен даражалуу өнөкөт бөйрөк оорулары өнүгүшүнө таасир, өнөкөт гломерулонефрит ээлеген (R=60,8%, r_xy=+ 0,78, түздөн-түз байланыш¬туу, күчтүү), экинчи өнөкөт пиелонефрит (R=50,4%, r_xy=+ 0,71, түздөн-түз бай-ланыштуу, күчтүү), үчүнчү - диабеттик нефропа¬тия (R=49,0%, r_xy=+ 0,70, түздөн-түз байланыштуу, күчтүү). Негизги оорулардын жыш¬тыгын азайтуу үчүн кескин жакшыртуу чаралары өнөкөт бөйрөк оорулары эрте диагноз коюу жана алдын алуу үчүн зарыл болгон.
In this article risk factors of development of a chronic disease of kidneys in the patients observed in the office of chronic dialysis of the clinic of Scientific center of surgery of the name of the academician M.Topchibashev during the period from 2013 to 2017 are considered. The analysis of gender and age structure of patients with a chronic disease of kidneys showed that the largest specific weight was made by men (66.0%), than women (34.0%). Among men, the largest specific weight of patients fell on age group of 51-60 years (32.8%), women - 41-50 years (10.9%). It should be noted that patients in the age group of 21-30 years occurred among men and women (2.1% and 3.8%, respectively). Were the leading reasons for the development of a chronic disease of kidneys in the examined patients chronic pyelonephritis (55.0±3.2), diabetic nephropathy glomerulonefrit (80.6±2.5), diabetic nephro¬pathy (53.9±3.2). The prevalence of the chronic glomeruli-nefrit at patients with an initial stage of a chronic disease of kidneys was 40.7±3.1 cases, in a moderate stage - 28.5±2.9, p˂0.01 and terminal stage – 11.3±2.0, p˂0.001. Frequency of chronic pyelonephritis at patients in an initial stage was 30.2±2.9 cases, moderated – 17.2±2.4, p˂0.001, terminal stages – 17.5±1.7 cases, p˃0.05. Cases of diabetic nephropathy in an initial stage of a chronic disease of kidneys made 6.3±1.5, moderated – 5.4±1.4, p˃0.05 and terminal stages 3.8±1.2, p˃0.05. The first rank place among diseases on a share of influence on development of a chronic disease of kidneys were taken chronic glomerulonefrit (R=60.8%, rxy = 0.78, communication direct, strong), the second – chronic pyelonephritis (R=50.4%, rxy= 0.71, communication direct, strong), the third – a diabetic nephropathy (R=49.0%, rxy=0.70, communication direct, strong). Improvement of measures of early diagnostics and prevention of a chronic disease of kidneys for the purpose of a decrease in the frequency of background diseases is noted need.

анемия, индекс массы тела, кало¬рий¬ность питания, многофакторный дисперсион¬ный анализ, протеинурия, скорость клубочковой филь¬тра¬ции, хроническая почечная недостаточность, фак¬торы риска, кортикостероиды.
: анемия, дене салмагынын индекси, тамак-аш калориялуулугу, дисперсиялык көп өзгөрмөлүү талдоо, протеинурия, клубочкалуу чыпкалоо баасы, өнө¬көт кемтиги, коркунуч болуп саналуу, кортико-сте¬роит¬тер.
anemia, body mass index, food caloric con¬tent, multiple-factor dispersive analysis, proteinuria, speed of glomerular filtration, chronic renal failure, risk factors, corticosteroids.

Гусейнов Ханбаба Мейхос Оглы, Научный центр хирургии им.академика М.Топчибашева, г.Баку, Азербайджан. Мамбетов Марат Авалович, Министерство здраво-охранения Кыргызской Республики, Научно-исследовательский институт курортологии и восстановительного лечения, г.Бишкек, Кыргызская Республика.
Гусейнов Ханбаба Мейхос Оглы, академик М.Топчибашев атындагы Илимий хирургия борбору, Баку шаары, Азербайджан Республикасы. Мамбетов Марат Авалович, Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо Министрлигине караштуу Курортология жана калыбына келтирип дарылоо илимий-изилдөө институту, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы.
Guseynov of Hanbab Meykhos Oglou, Scientific Сenter of surgery by name of academician M.Topchibashev, Baku, Azerbaijan. Marat Mambetov, Ministry of the health of the Kyrgyz Republic, Research Institute of balneology and rehabilitation, Bishkek, Kyrgyz Republic.

Download

10.26104/NNTIK.2019.45.557

New issue

2023, №: 5

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Journals

Contacts