Научный журнал Кыргызстана

Омурзакова Т.
Омурзакова Т.
Т. Omurzakova

САНЖЫРА КАК ИСТОРИЧЕСКИЙ ИСТОЧНИК КОЧЕВЫХ НАРОДОВ (историко-теоретический анализ)
САНЖЫРА КӨЧМӨН ЭЛДЕРДИН ТАРЫХЫНДА ТАРЫХЫЙ БУЛАК КАТАРЫ (тарыхый-теориялык анализ)
SANZHYRA AS A HISTORICAL SOURCE OF NOMAD PEOPLE (historical and theoretical analysis)

В данной статье рассматривается проблема роли и места «Санжыры», как исторического источника в изуче-нии истории кочевых народов. Обретение Кыргызстаном национального суверенитета послужило мощным стиму-лом к переосмыслению многовековой истории кыргызов, появились новые возможности написания не урезанной и искаженной, а полной и правдивой истории кыргызского на¬рода. Динамика развития периода независимости отвела нас от принципов концепции марксизма-ленинизма как «неизменной» и «вечной», обусловив формирование исто¬ри¬че¬¬ской правды в пройденном нашим народом пути, изба¬вив от прежних сокращений и извращений национальной исто¬рии, полноценного исследования, обозначив время ее даль¬ней¬шего развития. В советскую эпоху история превра¬ти¬лась в орудие идеологии. Политика ставилась выше исто¬рии, подчинив ее политическим интересам. В резуль¬тате, малочисленные народы были лишены возможности широ¬кого освещения Отечественнной истории. Одной из таких запрещенных тем считалась тема «санжыры” как осве¬ще¬ние исторических корней кочевых народов. Автор статьи, определив значимость «санжыры” в истории кочевых на-ро¬дов, и в том числе кыргызского народа как «белое пятно» страницы истории, приходит к выводу о том, что при на¬пи¬сании фундаментальной истории кыр¬гыз¬ского народа в научном обороте «санжыра» должна использоваться как устный исторический источник.
Макалада көчмөн элдин тарыхын изилдөөдө тары-хый булак катары санжыранын орду жана ролу маселеси ка¬ра¬лат. Кыргызстандын улуттук эгемендикке ээ болуусу кыр¬гыз¬дардын көп кылымдык тарыхын кайрадан карап чыгуу¬га түрткү болду, натыйжада өнүгүүнүн динамикасы марк¬сизм-ленинизм концепциясынын «өзгөрүлбөс» «түбө¬лүк” деп эсептелген жоболорунан арылып, элибиздин ба¬сып өт¬көн жолундагы тарыхый чындыкты калыбына кел¬тирүү, улут тарыхын мурдагыдай үзүп-кыскартпай, бур¬ма¬лабай толук изилдеп, аны андан ары өнүктүрүү мезгил¬дин зарыл¬дыгы экендигин шарттады. Совет доорунда тарых идео¬ло¬¬гиянын куралына айланган. Саясат тарых¬тан жогору коюлуп, саясий кызыкчылыктарга багынды¬рыл¬ган. На¬тый¬жа¬да аз сандагы улуттар Ата Мекен та¬ры¬хын терең изил¬дөө мүмкүнчүлүгүнөн ажыраган. Ошон¬дой тыюу салынган темалардын бири көчмөн элдердин тарыхый тамырын ча-гыл¬дырган санжыра темасы болуп саналат. Автор ма¬ка-лада көчмөндөрдүн, анын ичинде кыр¬гыз элинин тарыхын-дагы тарыхтын «ак барактарынан” болгон оозеки санжы¬ра¬нын ролун аныктап, кыргыз элинин фундаменталдык тарыхын жазууда, илимий айлампага киргизип, оозеки та¬ры¬хый булак катары колдонуу зарыл экендигин тастык¬тоого аракеттенген.
The dynamics of development since independence chan¬ged the position of the concept of Marxism-Leninism as «immutable», «eternal», it's urged to restore the historical truth, study and develop the history of the nation not allowing for distortion and changes, as it was in the past. In Soviet times, history turned into an ideological weapon, where politics was more important than history, as a result, people with a small population lost the opportunity to study national history. One of the topics that were banned at that time is Sanjira, where the history of nomad peop¬le is narrated. The author of the article, defining the significance of sanjıra in the history of nomad people, namely sanjıra "From the bright pages of history» in the history of the Kyrgyz people, wanted to show that it should be used as one source among scien¬tific disciplines in drawing up the history of the Kyrgyz people.

кочевники, санжыра, марксистская идеология, Сайфидин Аксикенти, “Джами ат-таварих», Эне¬сай, гэгун, бурут, Алымбек датка.
көчмөндөр, санжыра, марксисттик идеология, Сайфидин Аксикенти, «Джами ат-таварих», Энесай, гэгун, бурут, Алымбек датка.
nomad people, sanjira, Marxism idiology, Sayfi¬din Aksikenti, «Jami at-Tavarikh», Enesai, gegun, bu¬rut, Alymbek datka.

Омурзакова Турсунай, Национальная академия наук Кыргызской Республики, Южное отделение, г.Ош, Кыргызская Республика, кандидат исторических наук, доцент.
Омурзакова Турсунай, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясы, Түштүк бөлүмү, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, тарых илимдеринин кандидаты, доцент.
Tursunay Omurzakova, National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of historical Sciences, associate Professor.

Download

None

New issue

2023, №: 5

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Journals

Contacts