New issue

2024, №: 3

More

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Paper
Authors
  1. Жумалиев Т.Н., Жолболдиев Б.Т., Тердикбаев Э.А.
  2. Жумалиев Т.Н., Жолболдиев Б.Т., Тердикбаев Э.А.
  3. T.N. Zhumaliev, B.T. Zholboldiev, E.A. Terdikbaev
Title
  1. ОЦЕНКА СОДЕРЖАНИЯ РАДИОНУКЛИДОВ В ПОЧВАХ ХВОСТОХРАНИЛИЩ НА ТЕРРИТОРИИ ПОСЕЛКА ГОРОДСКОГО ТИПА МИН-КУШ
  2. МИН-КУШ ШААРЧАСЫНЫН АЙМАГЫНДАГЫ КАЛДЫК САКТООЧУ ЖАЙЛАРДЫН ТОПУРАКТАРЫНДАГЫ РАДИОНУКЛИДДЕРДИН ӨЛЧӨМДӨРҮНӨ БАА БЕРҮҮ
  3. ASSESSMENT OF THE CONTENT OF RADIONUCLIDES IN SOILS OF TAILINGS IN THE URBAN VILLAGE OF MIN-KUSH
Abstract
  1. Были проведены радиоэкологические исследования в ура¬ново-техногенной провинции Мин-Куш. Получены новые данные и приведены результаты исследования содержания и распределения радионуклидов (U, Th, Rа и К) в почвах при¬родно-техногенных объектах. Определена степень влияния физико-химических свойств почв на уровень концентрации радионуклидов. Содержание радионуклидов в почвах дан¬ных объектах и их окрестностях заметно повышены по срав¬нению с фоновыми почвами. Также представлены ре¬зуль¬таты исследований мощности экспозиционной дозы (МЭД) на территориях этих объектов. В результате про¬ве¬денных исследований обнаружено, что радиоактивные эле¬менты на техногенно нарушенных участках распреде¬ле¬ны неравномерно, то есть на локальных участках радиоак¬тив¬ные загрязнения превышают предельно-допустимые уровни (ПДУ) радиоактивности. Краткий анализ наших работ в этом направлении представлен в данной пуб¬лика¬ции. Полученные результаты могут быть использованы для проведении биогеохимического мониторинга окружаю¬щей среды данного региона.
  2. Мин-Куш уран - техногендик провинциясында радио-эк¬о¬¬логиялык изилдөөлөр жүргүзүлдү. Жаратылыш-техно-ген¬¬дик объектердин топурактарындагы радионкулид¬дер-дин (U, Th, Rа и К) камтылууларынын жана таралуула¬ры-нын изилдөөлөрүнүн жыйынтыктары келтирилди жана жаӊы маалыматтар алынды. Топурактын физикалык жа¬на химиялык абалынын радионуклиддердин концен¬тра-ция¬сына тийгизген таасири аныкталды. Бул объекттердеги жана анын айланасындагы топурактардагы радионуклид¬де¬рдин камтылуусу фондук топурактарга салыштырмалуу байкалаарлык жогору болуп турат. Мындан тышкары, бул объекттердин аймактарындагы экспозициялык өлчөмдөр¬дүн кубаттуулуктарын (ЭϴК) изилдөөлөрүнүн жыйын¬тык¬-тары көрсөтүлдү. Жүргүзүлгөн изилдөөлөрдүн жый¬ын-тыктарында радиоактивдик элементтер техногендик жактан талкаланган аймактарда бирдей эмес таралаган, башкача айтканда, радиоактивдик булгануулар чордондук аймактарда чекке чейин жол берилген деӊгээлден ашып ту¬ру¬шат. Бул багыттагы биздин жумуштун кыскача анализи бул чыгарылышта келтирилди. Алынган жыйынтыктар бул региондун айлана-чөйрөсүнө биогеохимиялык мони¬то¬ринг жүргүзүүдө колдонулушу ыктымал.
  3. Radioecological studies were carried out in the uranium-technogenic province of Min-Kush. New data were obtained and the results of studying the content and distribution of radionuclides (U, Th, Ra and K) in soils of natural and man-made objects were presented. The degree of influence of the physicochemical properties of soils on the level of radionuclide concentration is determined. The content of radionuclides in the soils of these objects and their surroundings is markedly increased compared with the background soils.The results of studies of the exposure dose rate (EDR) in the territories of these objects are also presented. As a result of the study, it was found that radioactive elements in the technologically disturbed areas are unevenly distributed, that is, in local areas radioac-tive contamination exceed the maximum permissible levels (RC) of radioactivity. A brief analysis of our work in this direction is presented in this publication. The results obtained can be used to conduct biogeochemical monitoring of the environment of the region.
Keywords
  1. хвостохранилища, атом¬ная про¬мыш¬л¬енность, излучение, токсичные вещества, природно-тех¬ногенные объек¬ты, почва, радионуклиды, исследова¬ния.
  2. калдык сактоочу жайлар, нурла¬нуу, атомдук өнөр жай, уулуу заттар, жаратылыш-техно¬ген¬дик объект¬те¬ри, топурак, радионуклиддер, изилдөөлөр.
  3. tailings, nuclear industry, radiation, toxic substances, natural and man-made objects, soil, radionuclides, research.
Authors info
  1. Жумалиев Талантбек Нургазиевич, Национальная академия наук Кыргызской Республики, г.Бишкек, Кыргызская Республика, Биолого-почвенный институт, младший научный сотрудник. Жолболдиев Бактияр Турдукеевич, Кыргызский государственный университет имени И.Арабаева», г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат биологических наук. Тердикбаев Эрназар Адамалиевич, Кыргызский государственный университет имени И.Арабаева», г.Бишкек, Кыргызская Республика, преподаватель.
  2. Жумалиев Талантбек Нургазиевич, Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер Академиясы, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, Биология жана топурак таануу институту, кенже илимий кызматкер. Жолболдиев Бактияр Турдукеевич, И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, биология илимдеринин кандидаты Тердикбаев Эрназар Адамалиевич, И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу.
  3. Talantbek Zhumaliev, National Academy of sciences of the Kyrgyz Republic, Bishkek, Kyrgyz Republic, Biology and soil institute, junior scientific employee. Baktiyar Zholboldiev, Kyrgyz state university by name of I. Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of biological sciences. Ernazar Terdikbaev, Kyrgyz state university by name of I. Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, lecturer.
Pdf
DOI
  • None
  • Citing
  • Жумалиев Т.Н., Жолболдиев Б.Т., Тердикбаев Э.А. ОЦЕНКА СОДЕРЖАНИЯ РАДИОНУКЛИДОВ В ПОЧВАХ ХВОСТОХРАНИЛИЩ НА ТЕРРИТОРИИ ПОСЕЛКА ГОРОДСКОГО ТИПА МИН-КУШ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2018. №. 6. C. 33-36