|
|
-
Каратаева С.К.
-
Каратаева С.К.
-
S.K. Karataeva
-
НЕКОТОРЫЕ ПРОБЛЕМЫ ИССЛЕДОВАНИЯ ДИФТОНГОВ В ТЮРКСКИХ ЯЗЫКАХ
-
ТҮРК ТИЛДЕРИНДЕГИ ДИФТОНГДОРДУН ИЗИЛДЕНИШИНИН АЙРЫМ МАСЕЛЕЛЕРИ
-
SOME PROBLEMS OF STUDYING DIFTHONGS IN TURKIC LANGUAGES
-
Данное исследование посвящено истории изучения дифтонгов в тюркских, в том числе в кыргызском языках. Дифтонги в тюркских языках рассматриваются в нормативных грамматиках и в некоторых исследованиях в сравнительно-историческом контексте, а в киргизском языкознании в диалектологических трудах как языковая особенность локального характера. Предыдущие исследования показали, что для большинства тюркских языков характерны нисходящие дифтонги.
Известно, что такие дифтонги являются результатом комбинаторных изменений звуковой системы тюркских языков.
Результаты исследования показали, что в кыргызском языкознании предстоит определение фонематического статуса
дифтонгов, их развитие и формирование в юго-восточных и
юго-западных диалектах кыргызского языка, в некоторых говорах северного диалекта (чуйский, таласский). В работе были
использованы описательный и соответствующие методы
анализа, синтеза и обобщения.
-
Бул изилдөө түрк тилдериндеги анын ичинде кыргыз тилиндеги дифтонгдордун изилдениш тарыхына арналган. Түрк
тилдеринде дифтонгдор тектештирме-тарыхый өӊүттөгү
изилдөөлөрдө, нормативдик грамматикаларда учкай каралса,
ал эми кыргыз тил илиминде диалектологиялык багытта аткарылган эмгектерде локалдык мүнөздөгү тилдик өзгөчөлүк
катары изилденген. Буга чейинки изилдөөлөр көрсөткөндөй,
түрк тилдеринин басымдуу бөлүгүнө басаӊдама дифтонгдор
мүнөздүү. Мындай дифтонгдор түрк тилдеринин тыбыштык
системасындагы комбинатордук өзгөрүүлөрдүн натыйжасында келип чыккандыгы белгилүү. Изилдөөнүн жыйынтыгы
кыргыз тил илиминде дифтонгдордун фонематикалык статусу, өнүгүшү жана калыптанышы, алардын кыргыз тилинин
түштүк-чыгыш жана түштүк-батыш диалектилеринде,
түндүк диалектинин айрым говорлорунда (чүй, талас) сакталып калышынын тилдик жана экстратилдик себетерин аныктоо милдети тургандыгын ачыктады. Иште сыпаттама,
ылайыгына жараша анализ, синтез жана жалпылоо методдору колдонулду.
-
This study is devoted to the history of the study of diphthongs
in Turkic, including the Kyrgyz languages. Diphthongs in Turkic
languages are considered in normative grammars and in some studies in a comparative historical context, and in Kyrgyz linguistics in
dialectological works as a linguistic feature of a local character.
Previous studies have shown that descending diphthongs are
characteristic of most Turkic languages. It is known that such
diphthongs are the result of combinatorial changes in the sound
system of the Turkic languages. The results of the study showed that
in Kyrgyz linguistics there is a need to determine the phonemic
status of diphthongs, their development and formation in the
southeastern and southwestern dialects of the Kyrgyz language, in
some sub-dialects of the northern dialect (Chui, Talas). Descriptive
and relevant methods of analysis, synthesis and generalization were
used in the work
-
түрк тилдери, дифтонг, трифтонг, басаӊдама дифтонгдор, көтөрүӊкү дифтонгдор, жалган дифтонгдор, дифтонгдошуу.
-
тюркские языки, дифтонг, трифтонг, нисходящие дифтонги, восходящие дифтонги, ложные дифтонги, дифтонгизация.
-
turkic languages, diphthong, triphthong, descending diphthongs, ascending diphthongs, false diphthongs, diphthongization.
-
Каратаева Сонайым Кубатбекова, Кыргызский
государственный университет им. И.Арабаева,
г.Бишкек, Кыргызская Республика, кандидат
филологических наук, доцент.
-
Каратаева Сонайым Кубатбекова, И.Арабаев
атындагы Кыргыз мамлекеттик университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы,
филология илимдеринин кандидаты, доцент.
-
Sonaiym Karataeva, Kyrgyz state university by name of
I.Arabaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, candidate of
philology, associate professor
DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
Каратаева С.К. НЕКОТОРЫЕ ПРОБЛЕМЫ ИССЛЕДОВАНИЯ ДИФТОНГОВ В ТЮРКСКИХ ЯЗЫКАХ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2021. №. 2. C. 296-301
|
