|
|
-
Абдыраманова А.Ш., Токонова А.А.
-
Абдыраманова А.Ш., Токонова А.А.
-
A. Abdyramanova, A. Tokonova
-
ОБРАЗ УЧЕНОГО В РОМАНЕ ЧЫНГЫЗА АЙТМАТОВА «ТАВРО КАССАНДРЫ»: ТРАДИЦИИ И НОВАТОРСТВО
-
ЧЫНГЫЗ АЙТМАТОВДУН «КАССАНДРАНЫН ЭН ТАМГАСЫ» РОМАНЫНДАГЫ ОКУМУШТУУНУН ОБРАЗЫ: САЛТ ЖАНА ЖАНЫЛЫК
-
CHARACTER SKETCH OF SCIENTIST IN CHYNGYZ AITMATOV’S NOVEL «THE MARK OF CASSANDRA»: TRADITION AND INNOVATION
-
Статья посвящена исследованию воплощения образов
ученых в романе Чынгыз Айтматова «Тавро Кассандры».
Сравнительно-типологический подход выявил сходные ощущения: кризисное состояние общества, падение нравственности, неуверенность в завтрашнем дне, ощущение глобальной
катастрофы на примере обозначенной темы в западноевропейской и советской литературы рубеже ХIХ-ХХ и в романе
Чынгыз Айтматова «Тавро Кассандры». Это и способы расправы над ученым разъяренной толпой, научное открытие
как способ достижения славы, мирового господства, неуправляемость последствий научного открытия. Показано, что время публикации романа рубеж ХХ-ХХI века соотносится с
предыдущим временем порубежья, в понимании образа ученого и проблемам научных открытий. Особенность романа в
параллельном показе сразу двух ученых, причем русский представлен в двух ипостасях: жаждущий славы Андрей Крыльцов,
соотносимый с образом Сверхчеловека при разработке иксродов, и Филофей, своим открытием кассандро-эмбрионов, предупреждающий человечество о грядущей глобальной катастрофе. Английский ученый Роберт Борк воплощает лучшие
качества человека науки: твердость убеждений, отстаивание своей позиции, забота о будущем человечества. Трагическая смерть Борка за идею близка «бессмертному сюжету» о
казни Христа. Автор приходит к выводу, что реакция на открытие Филофея свидетельствует о неготовности людей к
избавлению от зла и сохранению опасности глобальной катастрофы. В этом заключается «антропологический кризис»
современности.
-
Макала Чынгыз Айтматовдун «Кассандранын эн тамгасы» романындагы окумуштуулардын образдарынын ишке
ашырылышын изилдөөгө арналган. Салыштырмалуу типологиялык мамиле ХIХ-ХХ кылымдардын башындагы Батыш
Европа жана советтик адабияттарындагы жана Чынгыз
Айтматовдун «Кассандранын эн тамгасы» романында окшош сезимдерди ачып берди: коомдун кризистик абалы, адепахлактыктын төмөндөшү, келечекке болгон белгисиздик, глобалдык катастрофанын сезими. Бул жаалданган эл тарабынан окумуштууга каршы репрессиянын ыкмалары, атак-даңкка жетүүнүн жолу катары илимий ачылыш, дүйнөлүк үстөмдүк жана илимий ачылыштын кесепеттерин жөнгө салбоо.
Окумуштуунун образын жана илимий ачылыштардын проблемаларын түшүнүү жагынан XX-XXI кылымдын башында романдын жарыкка чыгуу мезгили мурдагы чек ара мезгилине
туура келери көрсөтүлгөн. Романдын өзгөчөлүгү бир эле учурда эки илимпоздун параллелдүү көрүнүшү болуп саналат, ал
эми орус окумуштуу эки өңүттө берилген: атак-даңкка суусаган Андрей Крыльцов иксроддордун өнүгүшүндө Ницшенин
«Сверхчеловек» образы менен байланышып, ал эми Филофей
кассандро-эмбриондорду ачып, адамзатты келе жаткан глобалдык катастрофа жөнүндө эскерткен. Англис окумуштуусу Роберт Борк илим адамынын эң жакшы сапаттарын камтыган: бекем ишеним, өз позициясын коргоо, адамзаттын келечеги үчүн кам көрүү. Идея үчүн Борктун трагедиялуу өлүмү
Машаяктын өлүмү жөнүндөгү «өлбөс сюжетке» жакын. Автор Филофейдин ачылышына болгон реакция адамдардын
жамандыктан кутулууга жана дүйнөлүк катастрофа коркунучун сактап калууга даяр эместигин күбөлөндүрөт деген
тыянакка келет. Бул биздин замандын «антропологиялык
кризиси».
-
The article studies peculiarities of character sketches of
scientists in the novel «The Mark of Cassandra» by Chyngyz
Aitmatov. The study shows that the time of publication of the novel
– the turn of 20th and 21st centuries correlates to the previous turn
of the centuries – the time of raise of interest in character sketches
of scientists and issues concerning scientific discoveries. The study
also reveals main issues such as: interrelation between scientific
discovery and ethics, and responsibility of a scientist for their discoveries; these topics were creatively redefined by Ch. Aitmatov.
The peculiarity of the novel consists in showing two scientists. One
of them is represented in two figures –Andrey Kryltsov, avid of
fame, and Philofey, striving to save the human-kind. Robert Bork
embodies scientist’s best sides. The author comes to the conclusion
that people’s reaction to Philofey’s discovery evidences their unpreparedness to get rid of evil, and shows that threat of global catastrophe continues to persist. This is what they call «anthropological crisis».
-
образ ученого, морально-нравственная проблематика, ответственность за открытие, социальнофилософский роман, роман-антиутопия, фантастический роман, литература рубежа веков, Сверхчеловек, кассандро-эмбрионы, иксроды.
-
окумуштуунун образы, моралдык-этикалык маселелер, ачылыш, жоопкерчилик, социалдык-философиялык роман, антиутопиялык роман, фантастикалык роман, кылым башындагы адабият, «Сверхчеловек», кассандроэмбриондор, иксроддор
-
character sketch of scientist, moral and ethical problems, responsibility for discovery, social and philosophical novel, dystopian novel, science fiction, literature of the turn of the centuries, superhuman, cassandro-embryos, xrods.
-
Абдыраманова Айнагуль Шабданбаевна,
Бишкекский государственный университет имени
К. Карасаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
доктор филологических наук, профессор.
Токонова Асел Абылмажиновна, Бишкекский
государственный университет имени
К.Карасаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика,
старший преподаватель.
-
Абдыраманова Айнагуль Шабданбаевна,
К.Карасаев атындагы Бишкек мамлекеттик
университети, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, филология илимдеринин доктору,
профессор.
Токонова Асел Абылмажиновна, К. Карасаев
атындагы Бишкек мамлекеттик университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, улук
окутуучу.
-
Ainagul Abdyramanova, Bishkek Humanities
University by name of K. Karasaev, Bishkek, Kyrgyz
Republic, doctor of philology, professor.
Asel Tokonova, Bishkek Humanities University by name
of K. Karasaev, Bishkek, Kyrgyz Republic, senior
lecturer.
DOI:10.26104/NNTIK.2019.45.557
Абдыраманова А.Ш., Токонова А.А. ОБРАЗ УЧЕНОГО В РОМАНЕ ЧЫНГЫЗА АЙТМАТОВА «ТАВРО КАССАНДРЫ»: ТРАДИЦИИ И НОВАТОРСТВО. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2021. №. 9. C. 287-291
|
