|
|
-
Айталиева Т.К.
-
Айталиева Т.К.
-
T. Aytalieva
-
ОПИСАНИЕ КОЛДУНОВ В ЭПОСЕ «МАНАС»
-
«МАНАС» ЭПОСУНДА АЯРЛАРДЫН СҮРӨТТӨЛҮШҮ
-
DESCRIPTION OF WIZARDS IN THE EPOS «MANAS»
-
В эпосе “Манас” много описывается о колдунах. Колду-ны своим вольшебством помогают своих правителей в разных
ситуациях. Например колдун Текес хана Култан может всех
деревьев и растений на дороге врага превратит на несметную
войск. Ещё есть колдуны которые знающие своего противника
колдуна, борятся друг с другом используя разные способы. Кол-дуны в эпосе различаются от обычных людей и у них есть свои
особенности. Волшебные описании связаны с сказочно-фан-тастическим мотивом в сюжете произведения. В варианте
С.Орозбакова много описываются колдунов, это связано твор-чеством манасчи. Он в своём варианте много использует ска-зочно-фантастических мотивов и эта объясняется богатст-вом творческой фантазии. В других вариантах, кроме ва-рианта С. Орозбакова сказочно-фантастических описаний
сравнительно мало.
-
“Манас” эпосунда аярлар жөнүндө көп айтылат. Аяр-лар өздөрүнүн сыйкырлары менен өздөрүнүн башкаруучулары-на жардам беришип, аларды ар кандай кыйын учурлардан чы-гарып кетишет. Мисалга ала турган болсок, Текес кандын ая-ры душман келе турган жолдогу бак-дарак, өсүмдүктөрдүн
баарын аскерге айландырып, аны көргөн кыргыз жоокерлери
кайра кайтып кетүү тууралуу ойлоно башташат. Аярлар ме-нен катар эле алардын иш-аракеттерин алдын ала билген жа-на эмне кылып аларды жеңип чыгуунун жолун билген адамдар
да бар. Аярлар менен аярлардын кармашы, алардын түрлүү
айла-амал колдонуулары жана алардын бири-бири менен күч
сынашуусу абдан кызыктуу сүрөттөлгөн. Эпостогу сыйкырчы
аярлар кадимки адамдардан айырмаланып, өзгөчө айла-амалга
эгедер. Чыгарманын сюжетиндеги сыйкырдуу сүрөттөөлөр
жомоктук-фантастикалык мотивдер менен байланышкан.
С.Орозбаковдун вариантында аярлардын көп кездешиши ай-туучунун өзүнүн вариантында жомоктук-фантастикалык сү-рөттөөлөрдү абдан көп колдонгондугу жана чыгармачылык
фантазиясынын абдан байлыгы менен түшүндүрүлөт деп ай-тууга болот. Эпостун башка варианттарын карап көргөндө,
С.Орозбаковдун вариантындагыдай жомоктук-фантастика-лык өзгөчө сүрөттөөлөр салыштырмалуу сейрек.
-
The epic “Manas” describes a lot about sorcerers. Sorcerers
with their magic help their rulers in different situations. For exam-ple, the sorcerer Tekes Khan Kultan can turn all the trees and plants
on the enemy’s road into countless troops. There are also sorcerers
who know their enemy sorcerer, fight each other using different me-thods in another way. The sorcerers in the epic differ from ordinary
people and they have their own characteristics. S. Orozbakov's ver-sion describes a lot of sorcerers, this is due to the creativity of the
manaschi. In his version, he uses a lot of fairy-tale-fantastic motifs
and this is explained by the richness of creative imagination.
-
колдун, сказка, фантастика, герой, волшебство, хитрый.
-
аяр, жомок, фантастика, каарман, сый-кыр, амалдуу.
-
sorcerer, fairy tale, fantasy, hero, magic, cunning
-
Айталиева Толкун Кундузбековна,Таласский
государственный университет, г.Талас,
Кыргызская Республика, кандидат
филологических наук, доцент.
-
Айталиева Толкун Кундузбековна,Талас
мамлекеттик университети, Талас шаары,
КР, филология илимдеринин кандидаты, доцент.
-
Tolkun Aytalieva, Talas State University, Talas,
Kyrgyz Republic, candidate of philological
sciences, associate professor.
Айталиева Т.К. ОПИСАНИЕ КОЛДУНОВ В ЭПОСЕ «МАНАС». Известия ВУЗов Кыргызстана. 2022. №. 5. C. 251-254
|
