Новый выпуск

2024, №: 2

Подробнее

Известия ВУЗов Кыргызстана

Cтатья
Авторы
  1. Жалилова Н.К., Хурибаева Э.Г.
  2. Жалилова Н.К., Хурибаева Э.Г.
  3. N. Zhalilova, E. Khuribaeva
Название
  1. ЭТИМОЛОГИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ САДОВОДЧЕСКИХ ТЕРМИНОВ В СЛОВАРЕ ХУСЕЙИН КАРАСАЕВА «КАМУС НААМА» (по эпосу «Манас»)
  2. ХУСЕЙИН КАРАСАЕВДИН «КАМУС НААМА» СӨЗДҮГҮНДӨГҮ БАГБАНЧЫЛЫККА БАЙЛАНЫШТУУ АТООЛОРГО ЭТИМОЛОГИЯЛЫК ИЛИКТӨӨ («Манас» эпосу боюнча)
  3. ETYMOLOGICAL STUDY OF HORTICULTURAL TERMS IN THE DICTIONARY OF KHUSEIN KARASAEV «KAMUS NAAMA» (on the epic «Manas»)
Аннотация
  1. В статье рассматриваются термины, относящиеся к садоводству, отрасли профессионального искусства кыргызов, в словаре «Камус наама» на основе эпоса «Манас» Хусейна Карасаева. Это связано с тем, что в данной работе автор анализирует названия оружия, земли и воды, сельскохозяйственные термины, некоторые названия животных и приводит примеры. Среди них были анализ формулировок садово-огородных слов, употребляемых кыргызами, роль словарной информации в современном кыргызском языкознании, попытки выявить этимологию изучаемых тогда и сегодня слов. Выяснилось, что большинство слов садоводство в словаре происходит из персидского и арабского языков. В результате было отмечено, что термины, связанные с садоводством, приведенные в данной работе Х.Карасаевым, используются и сегодня несмотря на то, что это слова кыргызского языка.
  2. Макалада Xусейин Карасаевдин «Манас» эпосу боюнча түзүлгөн «Камус наама» сөздүгүндөгү кыргыз элинин кесиптик өнөрүнүн бир тармагы болгон багбанчылыкка байланышкан атоолорго сереп салынды. Себеби, автор аталган эмгегинде курал-жабдык, жер-суу аттары, дыйканчылыкка байланышкан атоолор, айбанаттардын аталыштарынын кээ бирлерин талдоого алып, мисалдарды кошо берген. Алардын ичинен кыргыз эли колдонуп келген багбанчылыкка байланыштуу сөздөрдүн төркүнүн талдоо, сөздүктө берилген маалыматтардын бүгүнкү күндөгү кыргыз тил илиминдеги орду маанилүү деп эсептелип, изилдөөгө алынган сөздөрдүн ошол кездеги жана бүгүнкү күндөгү этимологиясын ачып берүүгө аракеттер жасалды. Сөздүктөгү багбанчылык сөздөрүнүн көпчүлүгү фарс, араб тилдеринен келгендиги аныкталды. Жыйынтыгында, Х. Карасаевдин аталган эмгегинде берилген багбанчылыкка байланыштуу атоолор кыргыз тилине өздөштүрүлгөн сөздөр экендигине карабастан бүгүнкү күндө да өз маанисин жоготпостон колдонулуп жаткандыгы белгиленди.
  3. In the article are considered the terms related to gardening, the branch of professional art of the Kyrgyz, in the dictionary «Kamus Naama» on the basis of the epic «Manas» Hussein Karasaeva. This is due to the fact that in this work the author analyzes the names of weapons, land and water, agricultural terms, some names of animals and gives examples. Among them were the analysis of wording of garden words, used by Kyrgyz, the role of vocabulary information in modern Kyrgyz linguistics, attempts to find the etymology of the studied words and today. It was found out that the majority of gardening words in the dictionary come from Persian and Arabic languages. As a result, it was noted that the terms associated with horticulture, given in this work by Kh.Karasaev, are used today, regardless of the wording of the Kyrgyz language.
Ключевые слова
  1. садовник, груша, вишня, миндаль, лист, изюм, фисташка, садоводство.
  2. багбан, алмурут, алча, бадам, барик, мейиз, мисте, багбанчылык.
  3. gardener, pear, cherry, almond, leaf, raisin, pistachio, gardening.
Сведения об авторах
  1. Жалилова Нуржана Кадыровна, Жалал-Абадский государственный университет имени Б.Осмонова, г. Жалал-Абад, КР, преподаватель. Хурибаева Элмира Гайдаровна, Международный университет имени К.Ш. Токтоматова, г.ЖалалАбад, Кыргызская Республика, кандидат филологических наук.
  2. Жалилова Нуржана Кадыровна, Б.Осмонов атындагы Жалал-Абад мамлекеттик университети, Жалал-Абад шаары, Кыргыз Республикасы, окутуучу. Хурибаева Элмира Гайдаровна, К.Ш. Токтоматов атындагы Эл аралык университети, Жалал-Абад шаары, Кыргыз Республикасы, филология илимдеринин кандидаты.
  3. Nurzhana Zhalılova, Zhalal-Abad state University by name of B. Osmonov, Zhalal-Abad, Kyrgyz Republic, lecturer. Elmira Khuribaeva, International University by name of K.Toktomatov, Zhalal-Abad, Kyrgyz Republic, candidate of philological sciences.
Полнотекстовая версия
DOI
  • 10.26104/IVK.2022.45.557
  • Версия для цитирования
  • Жалилова Н.К., Хурибаева Э.Г. ЭТИМОЛОГИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ САДОВОДЧЕСКИХ ТЕРМИНОВ В СЛОВАРЕ ХУСЕЙИН КАРАСАЕВА «КАМУС НААМА» (по эпосу «Манас»). Известия ВУЗов Кыргызстана. 2022. №. 1. C. 238-241