|
|
-
Эрматова А.Ж.
-
Эрматова А.Ж.
-
A. Ermatova
-
СЮЖЕТНЫЕ ОСОБЕННОСТИ ПЕРЕДАЧИ «ЧУК-ТЕРЕК» КАК «ДРЕВО ВСЕЛЕННОЙ» В ЭПОСЕ «ЭР ТӨШТҮК»
-
«ЭР ТӨШТҮК» ЭПОСУНДАГЫ ЧУК ТЕРЕКТИН «ААЛАМ ДАРАГЫ» КАТАРЫ БЕРИЛИШИНДЕГИ СЮЖЕТТИК ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨР
-
PLOT FEATURES IN THE DESCRIPTION OF CHUKTEREK AS A «TREE OF THE UNIVERSE» IN THE EPIC «ER TOSHTUK»
-
В статье анализируется роль Чук-Терека в эпосе «Эр
Тоштук» как «Древо Вселенной» в развитии сюжета. «Древо
Вселенной» как объект из мирового фольклора, который широко используется в кыргызском фольклоре, включая анализ
Чук-Терека в эпосе «Эр Тоштук» как «Священное дерево».
Показать величие места и роль Чук-Терека как «Священного
дерева». В эпосе сделана попытка сопоставить интерпретацию Чук-Терекской трактовки Эламана бесплодия как
«Священного дерева» с исследованием ученого А. Мурзакметова. Также мировые ученые Е.Б. Тейлор, Ю.В. Ионовой,
киргизских фольклористов А. Мурзакметов, Г.Т. Жамгырчиевой были рецензированы исследования и больше внимания
было уделено самой эпопее. Анализ показывает, что «Древо
Вселенной - Священное Древо» занимает глубокое место в
жизни человечества независимо от уровня устного
творчества.
-
Макалада «Эр Төштүк» эпосундагы Чук-Теректин
«Аалам дарагы» катары образын сюжетти өнүктүрүүдөгү
ордун талдоо аркылуу көрсөтүп берүү каралган. «Аалам дарагы» дүйнөлүк фольклордо кездешүүчү объект катары кыргыз
оозеки чыгармачылыгында кенири кездешүүчү, анын ичинде
«Эр Төштүк» эпосундагы Чук-Теректи «Ыйыйк дарак» катары анализдөөгө алуу менен талдоого алынып, дүйнөлүк фольклордо «Аалам дарагы» боюнча изилдөө жүргүзгөн илимпоздордун изилдөөлөрүнө басым жасоо менен салыштырылып,
«Ыйык дарак» катары Чук-Теректин орду, ролу чондугун көрсөтүүгө аракет жасалды. Эпосто Чук-Теректин балалуу
боло албай жүргөн Эламандын сыйынуу «Ыйык дарагы»
катары берилишин илимпоз А.Мурзакметовдун изилдөөсү
менен салыштырып, чечмелеп берүүгө аракет кылынды.
Ошондой эле дүйнөлүк илимпоздор Э.Б. Тайлор, Ю.В. Ионованын изилдөөлөрү, кыргыз фольклористтери А. Мурзакметов,
Г.Т. Жамгырчиеванын изилдөөлөрүнө саресеп салынып, эпостун өзүнө да көбүрөөк көңүл бөлүнгөн. Адамзаттын жашоосунда оозеки чыгармачылыктын канчалык денгээлде орду
болбосун, «Аалам дарагы - Ыйык дарактын» орду терен экендигин талдоолордон көрүүгө болот.
-
The article analyzes the role of Chuk-Terek in the epic «Er
Toshtuk» as the «Tree of the Universe» in the development of the
plot. The «Tree of the Universe» as an object from world folklore,
which is widely used in Kyrgyz folklore, including the analysis of
Chuk-Terek in the epic «Er Toshtuk» as a «sacred tree». to show
the greatness of the place and the role of Chuk-Terek as a «sacred
tree”.
In the epic, an attempt is made to compare the interpretation
of the Chuk-Terek interpretation of Elaman's infertility as a
«sacred tree» with the research of the scientist A. Murzakmetov.
Also world scientists E.B. Taylor, Yu.V. Ionova, Kyrgyz folklorists
A.Murzakmetov, G.T. Zhamgyrchieva's studies were reviewed, and
more attention was paid to the epic itself. The analysis shows that
the «Tree of the Universe - Sacred Tree» occupies a deep place in
the life of mankind, regardless of the level of oral creativity.
-
Эр Төштүк, Чук-Терек, гигантская черная птица, баба яга, мифологический модель, свяшенное дерево, дракон.
-
Эр Төштүк, Чук-Терек, алп кара куш, желмогуз кемпир, мифологиялык модел, ыйык дарак, ажыдаар.
-
Plane tree, Chukterek, giant blac bird, monster oid woman, mythological model, dracon.
-
Эрматова Алтынай Жумабаевна,
Международный университет, г.Жалал-Абад,
Кыргызская Республика
-
Эрматова Алтынай Жумабаевна,
Эл аралык университети, Жалал-Абад ш.,
Кыргыз Республикасы.
-
Altynai Ermatova, Modern International
University, Jalal-Abad, Kyrgyz Republic.
DOI:10.26104/IVK.2019.45.557
Эрматова А.Ж. СЮЖЕТНЫЕ ОСОБЕННОСТИ ПЕРЕДАЧИ «ЧУК-ТЕРЕК» КАК «ДРЕВО ВСЕЛЕННОЙ» В ЭПОСЕ «ЭР ТӨШТҮК». Известия ВУЗов Кыргызстана. 2021. №. 4. C. 167-170
|
