|
|
-
Канатбекова Г.К., Касиев Н.К., Айдаралиев А.А.
-
Канатбекова Г.К., Касиев Н.К., Айдаралиев А.А.
-
G.K. Kanatbekova, N.K. Kasiev, A.A. Aydaraliev
-
ДИНАМИКА ЧИСЛЕННОСТИ НАСЕЛЕНИЯ КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ
-
КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН КАЛКЫНЫН САНЫНЫН ДИНАМИКАСЫ
-
POPULATION DYNAMICS OF THE KYRGYZ REPUBLIC
-
Основным источником получения сведений о численности населения являются переписи населения и текущие
оценки. Прогноз численного состава населения является
базой при планировании показателей здравоохранения,
прогнозировании состояния здоровья населения. В дореволюционной период в Киргизии перепись населения, которая
охватила всю территорию, была проведена в 1897 году. Последующая перепись проведена в 1926 году, далее в 1939,
1959, 1970, 1979, 1989, 1999, 2009 годах. В тяжелый послевоенный 1949 год перепись населения не проводилась. Планируемая перепись населения в республике в марте-апреле
2020 года перенесена в связи с пандемией коронавируса на
2021 год. Во все годы отмечалась положительная динамика в численности населения республики. С 1970 года началось снижение темпа прироста численного состава населения. Анализ структуры городского и сельского населения
республики по годам показал значительное превышение
сельского населения над городским. Темп прироста городского населения превышал прирост сельского с 1939 по 1979
годы. C 1989 года наблюдалось обратная ситуация, прирост сельского населения преобладал над городским, но при
этом между ними выявлена небольшая разница, за исключением 1999 года. Оценка численного состава населения
позволяет определить их тенденции, которые могут быть
использованы при установлении приоритетов перспективного планирования в области здравоохранения.
-
Калкты каттоо жана учурдагы эсептөөлөр калктын
саны жөнүндө маалыматтын негизги булагы болуп саналат. Калктын сандык курамын болжолдоо саламаттык
сактоонун көрсөткүчтөрүн пландаштырууда, калктын
ден соолугунун абалын божомолдоодо база болуп саналат.
Революцияга чейинки мезгилде Кыргызстанда калкты каттоо 1897-жылы жүргүзүлгөн. Кийинки каттоолор 1926-
жылы, андан кийин 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 1999, 2009-
жылдары жүргүзүлгөн. 1949-жылдагы согуштан кийинки
оор мезгилде калкты каттоо жүргүзүлгөн эмес. Республикада 2020-жылдын март-апрель айларында пландаштырылган эл каттоосу коронавирус пандемиясынын айынан
2021-жылга жылдырылды. Бардык жылдарда республиканын калкынын оң динамикасы байкалган. 1970-жылдан
тарта калктын өсүү темпи төмөндөй баштаган. Республиканын шаардык жана айылдык калкынын структурасын
жылдар боюнча талдоодо, айылдын калкынын санынын
олуттуу басымдуулук кылгандыгын көрсөттү. 1939-жылдан 1979-жылга чейин шаар калкынын өсүү темпи жогорку
көрсөткүчтү белгилейт. 1989-жылдан бери айыл калкынын санынын өсүү темпи басымдуулук кылгандыгы аныкталды, 1999-жылды эске албаганда, ошол эле учурда, алардын ортосунда бир аз айырмачылыктар байкалат. Калктын санына баа берүү, алардын тенденцияларын аныктоого мүмкүндүк берет, аларды саламаттыкты сактоо жаатында узак мөөнөттүү пландаштыруунун артыкчылыктарын аныктоодо колдонсо болот.
-
The main source of population data is population censuses
and current estimates. The forecast of the population size is the
basis for planning health indicators, predicting the state of
health of the population. In the pre-revolutionary period in Kyrgyzstan, a census of the population, which covered the entire
territory, was carried out in 1897. The subsequent census was
carried out in 1926, then in 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 1999,
2009. In the difficult post-war year 1949, a population census
was not conducted. The planned population census in the republic in March-April 2020 was postponed in connection with the
coronavirus pandemic to 2021. In all years, positive dynamics
in the population of the republic was noted. Since 1970, a decrease in the growth rate of the population began. An analysis
of the structure of the urban and rural population of the republic
by year showed a significant excess of the rural population over
the urban one. The growth rate of the urban population exceeded
the growth of the rural from 1939 to 1979. Since 1989, the opposite situation has been observed, the growth of the rural population prevailed over the urban one, but a slight difference
was identified between them, with the exception of 1999. The
population size assessment identifies trends that can be used in setting priorities for forward-looking health planning
-
городское население, демография, здравоохранение, перепись, планирование здравоохранения, сельское население, численность.
-
шаар калкы, демография, саламаттыкты сактоо, калкты каттоо, пландаштыруу, айыл калкы, көлөмү
-
urban population, demography, health care, census, planning, rural population, number.
-
Айдаралиев Арсен Асылбекович, Международный
университет Кыргызстана, г.Бишкек, Кыргызская
Республика, доктор медицинских наук, профессор.
Канатбекова Гулзина Канатбековна, КыргызскоРоссийский Славянский университет
им.Б.Н.Ельцина, г. Бишкек, Кыргызская
Республика, аспирант.
Касиев Накен Касиевич, Кыргызско-Российский
Славянский университет им. Б.Н. Ельцина,
г.Бишкек, Кыргызская Республика.
-
Айдаралиев Арсен Асылбекович, Кыргызстан эл
аралык университети, Бишкек шаары, Кыргыз
Республикасы, медицина илимдеринин доктору,
профессор.
Канатбекова Гулзина Канатбековна, Б.Н. Ельцин
атындагы Кыргыз-Орус Славян университети,
Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, аспирант.
Касиев Накен Касиевич. Б.Н. Ельцин атындагы
Кыргыз-Орус Славян университети, Бишкек
шаары, Кыргыз Республикасы.
-
Arsen Aydaraliev, International University of
Kyrgyzstan, Bishkek, Kyrgyz Republic, doctor of
medical sciences, professor.
Gulzina Kanatbekova, Kyrgyz-Russian Slavic
University by name of B.Yeltsin, Bishkek, Kyrgyz
Republic, postgraduate student.
Naken Kasiev, Kyrgyz-Russian Slavic University by
name of B.Yeltsin, Bishkek, Kyrgyz Republic.
Канатбекова Г.К., Касиев Н.К., Айдаралиев А.А. ДИНАМИКА ЧИСЛЕННОСТИ НАСЕЛЕНИЯ КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2020. №. 5. C. 59-62
|
