Новый выпуск

2024, №: 1

Подробнее

Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана

Cтатья
Авторы
  1. Султанова А.А., Садыкова С.З.
  2. Султанова А.А., Садыкова С.З.
  3. A. Sultanova, S. Sadykova
Название
  1. ИСТОРИЧЕСКАЯ ЭВОЛЮЦИЯ ЧОН-АЛАЙСКОЙ ТОПОНИМИИ
  2. ЧОҢ-АЛАЙ ТОПОНИМИЯСЫНЫН ТАРЫХЫЙ ЭВОЛЮЦИЯСЫ
  3. HISTORICAL EVOLUTION PLACE TOPONYMY OF CHON ALAY
Аннотация
  1. В данной статье анализируются в лингвистическом плане специфические особенности древних топонимов на примере нескольких местных названий в системе топонимического ареала Чон-Алай. Общеизвестно, что топонимы, представляя собой древнюю систему лексического фонда языковой структуры как таковой, тесно связаны с историческим формированием культуры, лингвистической ментальностью носителя. Топонимы являются историческими словами, сохранившими более древние значения до настоящего времени. Следовательно, в этой статье анализируются, в первую очередь, концептуальные основы топонимов кыргызского языка на примере топонимии Чон-Алай. В итоге авторы статьи приходят к выводу, что значительное влияние интеллектуального развития человека в его повседневной жизни и экстралингвистического фактора (горный ландшафт) на формирование языкового менталитета послужило почвой для формирования топонимической формы языковой мысли.
  2. Макалада, негизинен, байыркы ареалдык өзгөчөлүктү камтыган Чон-Алай топонимиясында жолугуучу жер-суу аталыштарынын тилдик өзгөчөлүктөрү лингвистикалык (типологиялык, тарыхый-салыштырма) планда кенири талдоого алынды. Белгилүү болгондой эле топонимдер тилдик курамдын байыркы катмарын сактап калуу менен биргеликте элдин тарыхый калыптануусу, басып өткөн жолу жана менталдуулугу менен тыгыз байланышта болондуктан алардын когнитивдик негизи тарыхый географиялык өнүттөн иликтенет. Ошондуктан аталган макалада топонимдердин составындагы байыркы лексемалар тилдин концептуалдык негизин түзгөн система катарында ар тараптан изилдөөгө алынды. Макаланын аягында авторлор адам баласынын күнүмдүк турмушундагы интеллектуалдык ɵнүгүүнүн жана экстралингвистикалык фактордун (тоолуу ландшафт) лингвистикалык менталитеттин пайда болуусуна болгон олуттуу таасири лингвистикалык ой-туюмдун топонимикалык формасынын пайда болуусуна кыртыш катары кызмат кылган деген жыйынтыкка келет.
  3. These articles exoplanet or usually focus on one specific Kyrgyz toponyms, for example several local toponyms of area Chon Alai. If course, place names (certain, toponyms) very historical words and continuing ancient relicts Kyrgyz language. It also provides the reader a glimpse at Kyrgyz history and culture through Kyrgyz toponyms. In addition to the new examples created exclusively for this article, we also included brief explanations pertaining to Kyrgyz history and culture in connection to different names, for example in place names. At the end of the article, the authors come to the conclusion that the significant influence of the intellectual development of human beings in their everyday life and the extralinguistic factor (mountainous landscape) on the formation of linguistic mentality served as a soil for the formation of the toponymic form of linguistic thought.
Ключевые слова
  1. топоним, ареал, этноним, лингвистический культурный аспект, психолингвистический, миропонимание, семантика, семантическая система.
  2. топоним, ареал, этноним, маданий-лингвистикалык аспект, дүйнөтааным, семантика, семантикалык система.
  3. toponym, etymon, area, concept, ethnic culture, linguistically culture aspect, psycholinguistics, perception of the world, stored in the memory, semantic nuclear
Сведения об авторах
  1. Султанова Айнура Абайдиллаевна, Ошский государственный педагогический университет, г.Ош, Кыргызская Республика, старший преподаватель. Садыкова Сымбат Зарылкановна, Кыргызский государственный университет им. И.Арабаева, г.Бишкек, Кыргызская Республика, доктор филологических наук, доцент.
  2. Султанова Айнура Абайдиллаевна, Ош мамлекеттик педагогикалык университети, Ош шаары, Кыргыз Республикасы, улук окутуучу. Садыкова Сымбат Зарылкановна, И.Арабаев атындагы Кыргыз мамлекеттик университети, Бишкек шаары, Кыргыз Республикасы, филология илимдеринин доктору, доцент.
  3. Ainura Sultanova, Osh State Pedagogical University, Osh, Kyrgyz Republic, senior lecturer. Symbat Sadykova, Kyrgyz State University named after I.Arabaev, Bishkek, KR, doctor of philology, associate professor.
Полнотекстовая версия
DOI
  • 10.26104/NNTIK.2023.99.22.076
  • Версия для цитирования
  • Султанова А.А., Садыкова С.З. ИСТОРИЧЕСКАЯ ЭВОЛЮЦИЯ ЧОН-АЛАЙСКОЙ ТОПОНИМИИ. Наука, новые технологии и инновации Кыргызстана. 2023. №. 8. C. 354-358